سن ایزوتوپی گرانیتوئید بورنورد، شمال شرقی ایران

سن ایزوتوپی گرانیتوئید بورنورد، شمال شرقی ایران

ابوالفضل سلطانی

(دکترای ژئوشیمی و ژئوکرونولوژی)

دانشگاه شهید رحایی، تهران، کد پستی 1678815811

پست الکترونیکی: abolfazl_soltani2003@yahoo.com

 چکیده :

گرانیتوئید بورنورد (~39 km2) در زون تکنار واقع و در شمال شرقی ایران رخنمون دارد که در سنگهای متاولکانیک از جمله لاواهای ریولیتی، آندزیتی و توف همراه با تداخل هایی از ماسه سنگ و دولومیت نفوذ کرده است. مجموعه سنگهای ولکانو-پلوتونک تکنار بعنوان قدیمی ترین سنگهای آذرین در زون تکنار براساس اندک شواهدی از پتروگرافی با دیگر مقاطع تیپ پرکامبرین ایران از جمله دوران مقایسه می شده است. از طرفی ظهور شواهدی جدید و نبود اطلاعات ایزوتوپی، ارتباط سنی گرانیتوئید بورنورد را با پرکامبرین تضعیف می کند و زمینه مباحث زیادی در زمین شناسی ایران شده است. لذا مطالعه حاضر با استفاده از ایزوتوپ های Rb و Sr به روش بیوتیت-کل سنگ بر روی نمونه هایی از گرانیتوئید بورنورد که فاقد هر نوع هوازدگی یا آلتراسیون بود، در مرکز تحقیقاتی CSIRO، استرالیا انجام شد. براساس مطالعات روی زمین، گرانیتوئید بورنورد حداقل طی دو مرحله (episodes) نفوذ کرده است بطوریکه در مرحله اول تونالیت و گرانودیوریت و در مرحله دوم گرانیت، بترتیب بخش های داخلی و خارجی گرانیتوئید را تشکیل داده اند. براساس مطالعات اولیه، بخش داخلی به ترشیاری و بخش خارجی به پرکامبرین نسبت داده شده است اما داده های این تحقیق نشان میدهد که نفوذ مرحله اول (بخش داخلی) در ژوراسیک پایانی (152-145±1.3 Ma) و نفوذ مرحله دوم (بخش خارجی) در کرتاسه تحتانی (123-111±1 Ma) صورت گرفته است. طبق این داده های ایزوتوپی، زمان چایگیری گرانیتوئید بورنورد در ارتباط با کوهزایی سیمیرین میانی است که آثار آن در ایران با نفوذ گرانیت مشهد (146-120±3 Ma)، نفوذ گرانیت تربت جام(153±5 Ma) ، نبود رسوبگذاری در نئوکومین البرز (کرتاسه آغازین) و دگرشیبی زاویه ای بین ژوراسیک-کرتاسه در رسوبات ایران مرکزی شناخته شده است. بنابراین، جایگیری گرانیتوئید بورنورد در ترشیاری و پرکامبرین بعید بنظر میرسد بلکه ژوراسیک پایانی تا کرتاسه تحتانی  زمان نفوذ آن بوده است. 

کلید واژه ها: گرانیتوئید، تکنار، بورنورد، ژوراسیک-کرتاسه، ایزوتوپ، پرکامبرین