بررسی آلودگی فلزات سنگین در رسوبات کارخانه ذغال­شویی انجیرتنگه با استفاده از شاخص­های ژئوشیمیایی

بررسی آلودگی فلزات سنگین در رسوبات کارخانه ذغال­شویی انجیرتنگه  با استفاده از شاخص­های ژئوشیمیایی

مجید شاه حسینی، دانشجوی کارشناسی ارشد اکتشاف معدن، دانشگاه صنعتی شاهرود ،M.shahhoseiny@ gmail.com

سید ضیاالدین شفایی تنکابنی، استاد دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود

فرامرز دولتی، دانشیار دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود، fdoulati @shahroodut.ac.ir

چکیده :

رسوبات سطحی رودخانه دلیلم در مجاورت کارخانه ذغال­شویی زیراب مورد بررسی ژئوشیمیایی قرار گرفت تا میزان آلودگی فلزات سنگین ناشی از فعالیت­های این کارخانه تعیین شود. محل دپوی باطله کارخانه ذغال­شویی در مجاورت رودخانه دلیلم بوده و زهاب­های تولیدی دمپ و حوضچه­های جمع آوری آب فرایندی به رودخانه  وارد می­شود. نمونه­برداری از رسوبات سطحی درامتداد رودخانه و نیز رسوبات در مسیر زهاب­های ورودی به رودخانه انجام شد. نمونه­ها برای عناصر کمیاب As، Cd، Co، Cu، Hg، Mn، Mo، Ni، Pb، Se و Zn با توجه به نقش آن­ها در آلودگی محیط زیست به روش  ICP-MS  آنالیز شدند. شاخص­های ژئوشیمیایی شامل  فاکتور و درجه آلودگی، شاخص بار آلودگی، شاخص زمین انباشت، فاکتور غنی شدگی برای نمونه ها محاسبه شد. روش­های آماری از جمله ماتریس همبستگی، آنالیز خوشه­ای و آنالیز فاکتوری برای تشخیص توزیع و منبع آلودگی فلزات سنگین در امتداد رودخانه به کار گرفته شد. بیشترین میزان آلودگی فلزی در رسوبات S8، DU1 و DU2 درنزدیکی محل تخلیه زهاب دمپ به رودخانه می باشد. نتایج نشان می دهد که آلودگی رسوبات به فلزات سنگین در مجموعه رسوبات رودخانه بالا نیست.

کلید واژه ها: فلزات سنگین، شاخص بار آلودگی، شاخص زمین انباشت، فاکتور غنی شدگی، آنالیز خوشه­ای، آنالیز فاکتوری.