مطالعه پی‌سنگ در فروافتادگی جازموریان با داده‌های مغناطیس هوایی
| دسته | ژئوفیزیک |
|---|---|
| گروه | سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور |
| مکان برگزاری | بیست و نهمین گردهمایی علوم زمین |
| تاريخ برگزاری | ۲۷ بهمن ۱۳۸۹ |
مطالعات زمین‌شناسی صورت‌گرفته در منطقه مکران، جنوب شرق ایران حاکی از آن است که
مطالعه پی‌سنگ در فروافتادگی جازموریان با داده‌های مغناطیس هوایی
صغری جلیلی، دانشجوی کارشناسی ارشد ژئوفیزیک دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان s_jalili@iasbs.ac.ir
عبدالرضا قدس، عضو هیات علمی دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان aghods@iasbs.ac.ir
فرهاد ثبوتی، عضو هیات علمی دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان farhads@iasbs.ac.ir
مهناز رضائیان، عضو هیات علمی دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان rezaeian@iasbs.ac.ir
چکیده :
مطالعات زمین‌شناسی صورت‌گرفته در منطقه مکران، جنوب شرق ایران حاکی از آن است که، فروافتادگی جازموریان[1] بقایایی از یک پوسته اقیانوسی متعلق به دوران دوم زمین‌شناسی است، که توسط ضخامتی از آبرفت‌های جوان پوشانده شده‌است. در این پژوهش ما با استفاده از داده‌های ژئوفیزیکی موجود دلایلی جدید بر وجود پوسته اقیانوسی در این فروافتادگی ارائه می‌دهیم.
نقشه مغناطیس هوایی کاهیده به قطب مکران، نشان می‌دهد که فروافتادگی جازموریان دارای ناهنجاری مغناطیسی بسیار قوی در حدود 280 نانوتسلا است. با این وجود این ناهنجاری هیچ باند مغناطیسی که مشخصه بارز کف اقیانوس‌هاست را از خود بروز نمی‌دهد. حوضه پشت‌قوسی جازموریان در زمان کرتاسه، که مصادف با دوره آرام مغناطیسی زمین بوده، تشکیل شده است. بنابراین نبود باند‌های مغناطیسی نمی‌تواند دلیلی بر عدم اقیانوسی بودن پی‌سنگ در منطقه باشد. با توجه به ضخامت رسوبات در این بخش(حدود 5 کیلومتر)، تنها راه توجیه چنین ناهنجاری بزرگی با پذیرفتاری مغناطیسی مربوط به سنگ‌های پوسته اقیانوسی امکان‌پذیر خواهد بود. بنابراین ناهنجاری مغناطیسی جازموریان می‌تواند ناشی از بقایای یک پوسته اقیانوسی قدیمی باشد که در این منطقه برجای مانده است.
نقشه ناهنجاری کاهیده به قطب[2]، و مشتق قائم مرتبه اول آن یک سری ناهنجاری‌هایی که از مرز فروافتادگی پیروی می‌کند را نشان می‌دهد. برای تولید این ناهنجاری‌ها، حضور گسل‌های درون فروافتادگی که از مرز فروافتادگی پیروی می‌کنند ضروری است. ناهنجاری بوگه حاصل از برداشت‌های زمینی، فروافتادگی جازموریان را منطقه‌ای با پی‌سنگ دارای چگالی بیشتر نشان می‌دهد. عمق کم(حدود 10 کیلومتری) ایزوترم نقطه کوری جازموریان، تاییدی دیگر بر اقیانوسی بودن پی‌سنگ منطقه است. مقایسه نقشه ناهنجاری کاهیده به قطب، و مشتق قائم مرتبه اول آن با نقشه زمین‌شناسی، وجود یک منطقه با دامنه ناهنجاری کم در شمال غربی فروافتادگی جازموریان که در ارتباط مستقیم با آتش‌‌فشان‌های کواترنر است را نشان می‌دهد.
کلید واژه‌ها: فروافتادگی جازموریان، پوسته اقیانوسی، مکران، ناهنجاری بوگه، عمق کوری.