تعیین مدل جابه جایی و سرعت برای البرز مرکزی با استفاده از اندازه گیری های GPS

تعیین مدل جابه جایی و سرعت برای البرز مرکزی با استفاده از اندازه گیری های GPS

اعظم حسین نژاد دانشجوی کارشناسی ارشد ژئوفیزیک دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان

azamhosseinnejad@yahoo.com

آرش متشرعی ، دکتری ژئوفیزیک از دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد واحد چالوس

کتایون بهزاد افشار ، دکتری ژئوفیزیک از دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد واحد شهر ری

چکیده :

تحلیل جابجایی شبکه نقاط GPS کاربردهای گوناگونی در مطالعات تکتونیکی زلزله شناسی و ژئودینامیکی دارد. در این پژوهش داده های مختصات زمانی ایستگاههای واقع در محدوده البرزمرکزی با محوریت شهر تهران مورد تحلیل قرار گرفته است و علاوه بر تعیین سرعت هر ایستگاه و در نتیجه سرعت مرکز جرم شبکه نقاط جابجایی و سرعت نسبی هر کدام از ایستگاه ها، مقایسه هدفمندی بین این جابجایی ها با سایر منابع داده نظیر بزرگی، تعداد و ساز و کار کانونی زلزله ها به عمل آمده است. شبکه نقاط در دو مولفۀ ارتفاعی و مسطحاتی مورد تحلیل قرار گرفته است.

 در سری زمانی مولفۀ ارتفاعی جابجایی سه نوع جابجایی قابل تمایز به سبب فرکانس مشاهده شده است شامل دو جابجایی منظم با طول موج بلند (به سبب کاهش دائمی سطح آبهای زیر زمینی) و دوره متناوب سالانه (تغییرات فصلی سطح ایستابی) و یک تغییر نا منظم مرتبط با فعالیت های لرزه خیزی.

در سری زمانی مولفۀ افقی تقریبا در تمامی ایستگاه ها جابجایی خطی و منظمی به سمت شمال شرق مشاهده گردیده است. بزرگی سرعت ایستگاهها بین  27 تا 35 میلیمتر در سال و آزیموت بردار سرعت بین 33تا 45درجه متغیر است. آزیموت بردار سرعت به سمت شرق روند نزولی داشته است که با توجه به جهت متفاوت حرکت صفحات عربی و شبه قارۀ هند قابل انتظار است.

در هر یک از ایستگاه های ده گانه بردار سرعت نسبی محاسبه شد و با مقایسه با موقعیت قرارگیری گسل ها و شکستگی های منطقه روند رو راندگی گسلش معکوس در جابجایی این ایستگاه ها مشاهده شده است.

با مقایسه داده های کاتالوگ زلزله و تغییرات جابجایی در سری زمانی قائم و افق (به جز در موارد معدودی) وابستگی ضعیفی بین سری زمانی GPS با تعداد و بزرگی زلزله ها مشاهده شده است. دلیل وابستگی ضعیف در دو عامل کوتاه بودن فعالیت شبکه ژئودینامیک و آرام بودن فعالیت های تکتونیکی در طول بازه زمانی نمونه گیری می باشد.

کلید واژه ها:(شبکۀ ژئودینامیک، GPS، سری زمانی، بردار سرعت، زلزله)