بررسی زمین شناسی پزشکی و آثار معدنکاری زغال سنگ بر روی خون و فاکتورهای خونی دامها در اطراف معادن البرز مرکزی ایران

بررسی زمین شناسی پزشکی و آثار معدنکاری زغال سنگ بر روی خون و فاکتورهای خونی دامها در اطراف معادن البرز مرکزی ایران

شهرام شریعتی دکتری زمین شناسی و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری- ایران ، Shariati@hotmail.co.uk

چکیده :

منطقه زیرآب مازندران در البرز مرکزی- شمالی دارای معادن متعدد زغال سنگ است که سالیان متمادی به‌عنوان تأمین‌کننده اقتصاد منطقه از اهمیت شایانی برخوردار بوده است. از طرفی بارندگی زیاد در منطقه همچنین وجود آب‌های سطحی و بالا بودن سطح نسبی چاه‌ها، پتانسیل ریسک را در منطقه بالا می‌برد. وجود آب‌های زیرزمینی و سطحی غنی همچنین مراتع گسترده و زمین‌های مرغوب کشاورزی باعث شده تا مردم منطقه استقبال مناسبی را از کشت و زرع و همچنین دامپروری انجام دهند. به همین رو و با توجه به اهمیت استراتژیک معدنکاری در منطقه تصمیم گرفته شد ارتباط بین سلامت دام‌ها و استخراج زغال سنگ بررسی گردد. اخذ 45 نمونه خون دام به‌صورت رندوم از میان گوسفندان و بزهای منطقه به این منظور انجام گردید که علاوه بر سنجش میزان کادمیوم ـ آرسنیک و سایر عناصر سمی فاکتورهای خونی یعنی CBC مورد سنجش قرار گیرد. از منطقه زیرآب 25 نمونه و از بخش آلاشت نیز 20 نمونه خون برداشت شد. در مورد دام‌ها نمونه‌برداری کاملاً رندوم و اتفاقی انجام شد. به همین دلیل مواردی نظیر سن، جنسیت، نژاد و ... در انتخاب آن به هیچ وجه دخیل نبوده‌اند.

مطالعات نشان داد که با وجود عدم رعایت موازین استخراج و تخلیه فاضلاب به محیط زیست دام‌های منطقه هیچ‌گونه اثر نامطلوبی بر دام‌ها مشاهده نشده است. این مهم با مقایسه میزان عناصر فوق‌الذکر در ۱۷ نمونه خاک کشاورزی ۲۶ نمونه آب سطحی ۱۱ نمونه آب چاه و ۱۹ نمونه زغال‌سنگ استخراج شده و ۹ نمونه باطله معدنی به‌دست آمده است.

کلمات کلیدی: زیرآب، ذغالسنگ، زمین شناسی پزشکی، آلودگی، خون، فاکتور خونی