خاستگاه نهشته­ های آواری سازند آب­حاجی در جنوب بلوک طبس

خاستگاه نهشته­ های آواری سازند آب­ حاجی در جنوب بلوک طبس

◊◊◊◊◊◊◊

مهدی شادان، کارشناس­ارشد رسوبشناسی و سنگ­ شناسی رسوبی

Email: shadangeo@gmail.com

 محبوبه حسینی­برزی، دکترای رسوبشناسی و سنگ­شناسی رسوبی، استاد­یار دانشگاه شهید بهشتی

Email: hosseini@khayam.ut.ac.ir

◊◊◊◊◊◊◊

چکیده :

به منظور شناسایی خاستگاه سازند آب­حاجی (ژوراسیک زیرین) واقع در جنوب بلوک طبس، ژئوشیمی نمونه­های شیلی و پتروگرافی ماسه­سنگ­های این سازند مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس آنالیز مدال، ماسه­سنگ­های آب­حاجی شامل قطعات سنگی فراوان متارسوبی هستند و در پتروفاسیس کوارتزولیتیک (Qm₃₈-F₂-Lt₆₁, Qt₅₈-F₂-L₄₀) تقسیم­بندی می­گردند. این ماسه­سنگ­ها در نمودارهای QFL در جایگاه چرخه­های دوباره رسوبی قرار می­گیرند. نمونه­های شیلی نسبت به عناصر اصلی و فرعی  ((Ca, Na, Cs, Ba, Sr, Rb و از جمله فلزات حد واسط (Cu, Sc, Ni, Cr, V) تهی­شدگی نشان می­دهند در حالی­که از مقادیر مشابهی از  SiO₂و TiO₂ برخوردارند. مقادیر اکسید عناصر اصلی(Al₂O₃, k₂O, TiO₂,…)  استفاده شده در نمودار تابع تمایزی تعیین ناحیه منشا، به حضور عمده چرخه­های دوباره رسوبی و نیز منشا فلسیک اشاره دارند. هنجارسازی عناصر REE نمونه­ها با کندریت، آرایشی مشابه PAAS را نشان می­دهند. غنی شدگی LREEها، آنومالی منفی Eu و آرایش مسطح HREEها بر حضور سنگ منشاهای متارسوبی و فلسیک برای این نهشته­ها تاکید دارند. مقادیر عناصر اصلی و فرعی (La-Th-Sc, CaO-K₂O-Na₂O) در نمودار­های تفکیک کننده محیط­های تکتونیکی، بیانگر نهشت سازند آب حاجی در بخش حاشیه غیر­فعال قاره­ای می­باشد. نتایج خاستگاهی سازند آب­حاجی در بلوک طبس در مقایسه با مطالعات پیشین در بلوک کلمرد­، نشان دهنده انتقال سریع­تر دانه­ها به حوضه رسوبی و حضور سنگ­ منشا­های با مچوریتی پائین­تر و منابع گسترده­تری از سنگ منشا­های دگرگونی در بلوک طبس است. 

کلید واژه ها:( خاستگاه، ژئوشیمی، آنالیز مدال، سیلیسی آواری­ها، سازند آب­حاجی، بلوک طبس)