بررسی مکانیسم تشکیل، ساختار و پراکنش اائید (Ooid) در بخش ایرانی حوضه رسوبی خلیج فارس

بررسی مکانیسم تشکیل، ساختار و پراکنش اائید (Ooid) در بخش ایرانی حوضه رسوبی خلیج فارس

◊◊◊◊◊◊◊

 افسانه دهقان چناری. کارشناس، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور. Dehghan_afsaneh@Yahoo.com

نادر چنانی. کارشناس ارشد، پژوهشگر آزاد.  Nader.ch@Gmail.com

راضیه لک. دکترا، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور. Lak_ir@Yahoo.com

◊◊◊◊◊◊◊

 چکیده :

خلیج فارس یکی از معدود حوضه های رسوبی جهان است که در حال حاضر در بخش جنوبی آن کانی های کربناته به اشکال گوناگون در حال تشکیل می باشند. اگرچه مطالات وسیعی در این بخش انجام پذیرفته است ولی بخش شمالی تا به حال مورد مطالعه جامع و کامل رسوب شناسی واقع نگردیده است. هدف از پژوهش اخیر بررسی محدوده ایرانی این خلیج از حیث تشکیل اائید، فراوانی و چگونگی پراکنش آن در سطح حوضه و بررسی ساختاری اائیدهای تشکیل شده در این ناحیه است. به منظور نیل به هدف مذکور تعداد 200 نمونه رسوبی از رسوبات سطحی حوضه خلیج فارس برداشت گردیده و مورد مطالعات رسوب شناسی، مورفوسکوپی و مورفومتری، کانی شناسی و میکروسکوپ الکترونی قرار گرفته اند.امکان تشکیل اائیدها در بخش شمالی خلیج فارس بویژه در محدوده استان بوشهر وجود دارد. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که شرایط تشکیل اائید در این ناحیه امکان پذیر بوده و اائیدهای با فابریک مماسی بخش مهمی از اائیدهای تشکیل شده را شامل می گردند. اگرچه در برخی از نمونه های مذکور اائیدهای شعاعی نیز مشاهده می گردد. نتایج نشان می دهد که اائیدهای مذکور در اعماق بیش از 40 متر حوضه واقع گردیده اند و روند پراکندگی آنها موازی با محور طولی خلیج فارس می باشد. در نتیجه بر خلاف بخش جنوبی خلج فارس که اائیدها در اعماق کم حوضه تجمع یافته اند، در بخش شمالی حوضه تشکیل این آلوکم ها در اعماق زیاد صورت می گیرد.از آنجائیکه اائیدها در محیط های پرانرژی تشکیل میشوند، لذا در اعماق 40 متری خلیج فارس بدلیل جریانهای دریایی بویژه جریانات ناشی از اختلاف شوری انرژی لازم برای تشکیل اائید ایجاد می گردد.

کلید واژه ها: خلیج فارس، کانی های کربناته، اائید، میکروسکوپ الکترونی