بازنگری اسم و بررسی پتانسیل اقتصادی مارن های منطقه چابهار، جهت ساخت آجر رسی

بازنگری اسم و بررسی پتانسیل اقتصادی مارن های منطقه چابهار، جهت ساخت آجر رسی

◊◊◊◊◊◊◊

محمد آفرین، دانشجوی کارشناسی ارشد رسوب شناسی و سنگ شناسی رسوبی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان،

Mohammad.afarin@yahoo.com

محمد بومری، دکترای ژئوشیمی، دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان،

Mboomeri48@yahoo.com

اسداله محبوبی، دکترای رسوب شناسی و سنگ شناسی رسوبی، دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد،

Amahboobi2001@yahoo.com

محمدنبی گرگیج، دکترای چینه شناسی و فسیل شناسی، استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان،

Mngorggij@yahoo.com

◊◊◊◊◊◊◊

چکیده :

نهشته های ترشیاری-کواترنری مکران ساحلی، بیرون زدگی های وسیعی در سطح منطقه چابهار داشته که از مارن، ماسه سنگ و کنگلومرای دانه ریز تشکیل شده اند. بررسی های انجام شده روی بخش مارنی این نهشته ها، نظیر کلسیمتری و آنالیزهای ژئوشیمیایی نشان می دهد که مقدار آهک این واحدهای سنگی پایین بوده و بین مقادیر 9 الی 28 درصد در تغییر می باشد. بنابراین به علت پایین بودن میزان آهک نهشته های مارنی منطقه چابهار، استفاده از اصطلاح مارن برای این سنگ ها از نظر تقسیم بندی زمین شناسی درست نبوده و بهتر است به آنها گلسنگ یا گلسنگ آهکی اطلاق نمود. کانی های رسی غالب در ترکیب این سنگ ها کلریت، کائولینیت، سریسیت، مونت موریلونیت، کلریت/ سریسیت و کلریت/کائولینیت بوده و بیشتر دارای منشأ آواری می باشند. همچنین به منظور بررسی ژئوشیمی و غلظت اکسیدهای عناصر اصلی این نهشته ها و قابلیت احتمالی تولید آجر رسی از آنها، 10 نمونه از این سنگ ها در پنج موقعیت تیس، رمین، لیپار، گورانکش و خور گریندر برداشت و به روش (XRF) در سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور مورد آنالیز قرار گرفتند. میانگین SiO₂، Al₂O₃، Fe₂O₃، MgO، K₂O، Na₂O، CaO، MnO، TiO₂، P₂O₅، L.O.I،  SO₃ و Cl بر حسب درصد وزنی (wt%) تعیین شد. مقایسه داده ها و نتایج حاصل از تجزیه شیمیایی نمونه ها با استانداردهای شیمیایی آجر رسی، بیانگر آن است که میزان Al₂O₃، SiO₂، Fe₂O₃ و MgO موجود تقریباً نزدیک به حد مجاز، میزان L.O.I، CaO و SO₃ کمتر از بیشینه در نظر گرفته شده و میزان Cl نیز در نمونه ها بیشتر از حد مجاز می باشد. بنابر ویژگی های ژئوشیمیایی نمونه ها، بویژه پایین بودن اکسید کلسیم (آهک)، میزان درصد افت وزنی ناشی از حرارت، SO₃ و بالا بودن میزان کلر (Cl)، امکان استفاده از نهشته های گلسنگی (معروف به مارن) منطقه چابهار به عنوان ماده ای اولیه برای تولید آجر رسی با کیفیت مطلوب، اقتصادی و در حد انبوه وجود ندارد.