بررسی تغییرات فصلی نیترات در منابع آب زیر زمینی دشت عجب شیر

دسته آب شناسی
گروه سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
مکان برگزاری بیست و سومین گردهمایی علوم زمین
نویسنده خیراله بیگدلو - اصغر اصغری مقدم
تاريخ برگزاری ۲۶ بهمن ۱۳۸۳


The Ajabshir plain is a coastal fertile plain that is located in east of Uriomye lack. Nowadays, increasing of nitrate concentration in groundwater is one of the contamination types that threaten some of water bearing layers as well as Ajabshir plain aquifers. Various factors can be cause high amount of nitrate concentrations in groundwater which, from their the atmospheric sources, chemical fertilizers, domestic and industrial wastes, septic tanks and plant residuals are the most important. Due to excessive groundwater abstractions from this plain, the unit hydrograph of the water level is declined about ۶ meters from year ۱۳۷۵ to ۱۳۸۳. Deterioration of the water quality in the area especially contamination with nitrate is considerable. For evaluating the nitrate concentration range in the aquifer two series of samples (wet and dry seasons ۱۳۸۳) were collected from ۳۵ deep and shallow pumping wells and analyzed to determine the main physicochemical components as well as nitrate amounts. Analysis showed that Maximum nitrate values for the wet season from the deep and shallow wells are ۱۲.۴ and ۴۵.۸۸ mg/l, respectively. For the dry season its range form ۴۵.۸۶ to ۱۳۵.۶۲ mg/l. In this research effective factors in nitrate concentration values and its variations in time and space is considered.


دشت عجب شیر یکی از دشت های حاصلخیز ساحل شرقی دریاچه ارومیه است. امروزه افزایش بیش ازحدغلظت نیترات در آب زیر زمینی  یکی از انواع آلودگی های است که  بیشتر سفره های زیر زمینی بویژه سفره دشت عجب شیر را تهدید میکند . .عوامل متعددی می توانند باعث ‌افزایش نیترات در آب زیر زمینی گردند که از این میان می توان به منشاء  اتمسفری ،کود های شیمیایی ، فاضلابهای شهری ، گندابها ،  فاضلاب بعضی کارخانه های صنعتی ، و بقایای گیاهی اشاره کرد.  با توجه به افزایش استفاده ازمنابع آب زیر زمینی دراین دشت ، هیدرو گراف واحد سطح آب زیر زمینی از سال 75 تا 83 افتی  معادل 6متررا نشان میدهد. از لحاظ ا‌ فت‌کیفیت‌آب به خصوص از نظرآلودگی به نیترات مورد توجه می باشد به منظور ارزیابی دامنه گسترش وچگونگی افزایش نیترات و عوامل موثر در افزایش غلظت نیترات دراین آبخوان در دو نوبت متوالی از‌ ‍‍‍‍‍35حلقه چاه کم عمق و عمیق نمونه برداری صورت گرفت. داده های به دست آمده نشان میدهد که ماکزیمم مقدار نیترات در فصل تر در چاههای عمیق وکم عمق به ترتیب 12.4و45.88 میلی گرم بر لیتر می باشد و هم چنین ماکزیمم مقدار آن در فصل خشک در چاههای عمیق و کم عمق به ترتیب 45.86 135.62 میلی گرم بر لیتر می باشد. .در این تحقیق عوامل موثر در تغییرات نیترات و مقادیر آن نسبت به زمان ومکان های مختلف مورد بررسی قرار گرفته است.

کلید واژه ها: سایر موارد