بررسی دگرسانی های حاشیه رودخانه قزل اوزن در شمال شرق زنجان

دسته ژئوشیمی
گروه سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
مکان برگزاری بیست و سومین گردهمایی علوم زمین
نویسنده حسین هادی زاده، علی اصغر کلاگری ، محمود هنرور
تاريخ برگزاری ۲۶ بهمن ۱۳۸۳


The Study area is located in northeast of Zandjan and is a part of Hashjin-Tarom poly-metal zone. The results of geochemical and heavy mineral explorations in this region led to the discovery of significant anomalies of elements such as Au, Ag, Sb, Bi, Sn, W, Mo, Cu and Pb in zones related to hydrothermal alterations.  Two types of alterations are present in this area, ۱)  acid–sulfate which is intimately associated with shear zones in south of Qezel–Ozan  river and ۲) neutral-pH alterations developed along the margin of Qezel–Ozan river. Acid-sulfate alterations are divided into two types, ۱) hypogene (silisic, alunitic, advanced argillic, phillic and propylitic zones) and ۲) supergene (principally oxidized and leached zone containing jarosite, alunite, kaolinite, limonite, geothite, native sulfur and gypsum). Sulfuric acid has been the main altering agent which was produced by oxidation of H۲S relealsed from boiling fluids at depth or oxidation of pyrite by supergene oxidizing solutions. Neutral-pH alterations include argillic, calc-silicate (prehnite, epidote,  pyrite, calcite, fluorite, albite, K-feldspar, quartz, zeolite) and  zeolitic zones, and are thought to have formed by Cl¯-bearing fluids. Based upon field evidence and laboratory investigations, these altertions occurred during late-Oligocene to middle-Miocene.

منطقه مورد مطالعه در شمال شرق زنجان، بخشی از حوزه پلی متال طارم - هشجین را در بر می‌‌گیرد. نتایج حاصل از اکتشافات ژئوشیمیایی و کانی های سنگین در این منطقه باعث شناسایی ناهنجاری‌های مهمی از عناصر U, Mo,W Sn, Bi, Sb, As, Ag, Au وPb در زونهای مرتبط با دگرسانی های گرمابی در منطقه گردید. دگرسانی‌های منطقه شامل 1) دگرسانی‌های اسید- سولفاتی مرتبط با زون برشی جنوب رودخانه قزل اوزن و 2) دگرسانی های با pH خنثی در امتداد حاشیه رودخانه قزل اوزن می‏باشند. دگرسانی‏های اسید- سولفاتی  به دو نوع 1) هیپوژن (زونهای سیلیسی، آلونیتی، آرژیلیک پیشرفته، فیلیک و پروپیلیتیک) و2) سوپرژن (عمدتاً زون اکسیده و فروشسته شده حاوی کانیهای جاروسیت، آلونیت، کائولینیت، لیمونیت، گوتیت، سولفور طبیعی و ژیپس) می‌‌باشند . عامل اصلی دگرسان کننده در این زونها، اسید سولفوریک بوده که در اثر اکسیداسیون H2S (حاصله از جوشش فلوئیدهای عمقی) و یا اکسیداسیون پیریت توسط محلولهای اکسید کننده سوپرژن حاصل شده است. دگرسانی های با pH خنثی شامل زونهای آرژیلیکی، کالک سیلیکاتی (پرهنیت، اپیدوت، پیریت، کلسیت، فلوریت، آلبیت فلدسپار پتاسیم ، کوارتز و زئولیت) و زئولیتیک (آنالسیم و لامونتیت) بوده و تصور می‌شود که از فلوئیدهای کلریدی با pH خنثی شکل گرفته اند. براساس شواهد صحرایی و مطالعات آزمایشگاهی این دگرسانی ها در اواخر الیگوسن تا اواسط میوسن رخ داده‌اند.

کلید واژه ها: زنجان