ساخت و بافت و کانی­شناسی کانسار تنگستن-قلع (مس-روی-طلا) در توالی آتشفشانی-رسوبی تریاس­بالایی-ژوراسیک در منطقه چاه کلپ، جنوب بیرجند

دسته زمین شناسی اقتصادی واکتشاف
گروه سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
مکان برگزاری بیست و سومین گردهمایی علوم زمین
نویسنده علی شعله – ابراهیم راستاد – علیرضا باباخانی – علی عسگری
تاريخ برگزاری ۲۶ بهمن ۱۳۸۳


Chah-Calap W-Sn-(Cu-Zn-Au) deposit is situated ۱۰۰ kilometers south-southeast of Birjand, in central Iran structural zone in the northeast margin of Lut block. Upper Triassic-Jurassic volcanosedimentary sequences including metapellite, metafelsic volcanic, metacarbonate and mylonitic granite underwent upper greenschist-lower amphibolite regional metamorphism. Major ore horizon occurred along the contact between metacarbonates and metafelsic volcanics in relation with cherty limestone facies. N۸۵E trending Stratiform ore body with layered and lenticular geometry can be followed up to ۲ kilometers. Ore mineral assemblage includes scheelite, ferberite, chalcopyrite, sphalerite, pyrite, arsenopyrite, stibnite, covellite, bornite and pyrhotite which have massive, disseminated, laminated, geod like, vein and veinlet, open space filling and breccia textures. In metacarbonates three different facies can be distinguished in which mineralization in calc-silicate band is restricted in cherty limestone facies. Tungsten mineralization in Chah-Calap is considered to be of synsedimentary-syndiagenetic type with exhalative origin. Diagenetic processes lead to primary concentration of mineralization which later experienced remobilization and reconcentration during regional metamorphism. Chah-calap mining-geological characteristics can be used as an exploratory tool for reconnessanse and exploration of similar tungsten deposits in other parts of Iran especially because of vast extention of upper Triassic-Jurassic volcano-sedimentary sequences in eastern Iran and Sanandaj-Sirjan zones.    


کانسار تنگستن-قلع (مس-روی-طلا) چاه­کلپ در 100 کیلومتری جنوب-جنوب شرق بیرجند، درپهنه ساختاری ایران مرکزی و در حاشیه بلوک لوت واقع است. توالی آتشفشانی-رسوبی تریاس بالایی-ژوراسیک شامل متاپلیت، متا فلسیک ولکانیک، متا کربنات و گرانیت میلونیتی می­باشد که تا حد رخساره شیست سبز بالایی-آمفیبولیت­زیرین دگرگون شده­است. کانه­زایی اقتصادی کانسار چاه­کلپ در مرز پایینی کربنات­های دگرگونه با شیستهای فلسیک زیرین  و در داخل کربناتهای دگرگونه رخ داده است. کانه زایی بوضوح چینه سان بوده و با ژئومتری لایه ای و عدسی شکل با امتداد N85E تا دو کیلومتر قابل پی گیری است. مجموعه کانه ها شامل شیلیت، فربریت، کالکوپیریت، اسفالریت، پیریت، آرسنوپیریت، استیبنیت، کوولیت، بورنیت و پیروتیت است که دارای بافت­های توده­ای، دانه­پراکنده، لامینه، ژئود­مانند، رگه و رگچه­ای، پرکننده فضاهای خالی و برشی می­باشند. در افق کربناته سه رخساره مختلف تشخیص داده شد که کانه­زایی در افق کالک­سیلیکاته محدود به رخساره آهک­چرتی می­باشد. در کانسار چاه­کلپ کانه­زایی بصورت اولیه و همزمان با رسوبگذاری بروندم­ها (Exhalites) رخ داده­است. فرایند دیاژنز موجب تمرکز کانه­ها گردیده و سپس دگرگونی ناحیه­ای تمرکز بیشتر کانه­ها را موجب گردیده­است. با توجه به گسترش توالی آتشفشانی-رسوبی تریاس­بالایی-ژوراسیک در ناحیه شرق ایران، سنندج-سیرجان و ایران­مرکزی، بررسی     ویژگی­های کانسار چاه­کلپ می تواند بعنوان الگویی مناسب جهت پی جویی و شناسایی کانسارهای تنگستن مشابه در نقاط دیگر ایران به کار برده شود.

کلید واژه ها: خراسان جنوبى