متالوژنی کانسارهای مس نوع مانتو در ایران
| دسته | زمین شناسی اقتصادی واکتشاف |
|---|---|
| گروه | سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور |
| مکان برگزاری | بیست و سومین گردهمایی علوم زمین |
| نویسنده | بهرام سامانی |
| تاريخ برگزاری | ۲۶ بهمن ۱۳۸۳ |
Manto – type copper deposits are emplaced in porphyritic intermediate – volcanic rocks. This type principally includes strata – bound basic copper sulfide deposits, with predominating chalcocite as ore mineral. These deposits are characterized by invariable association with hypabyssal intrusive bodies, interpreted as volcanic feeder conduits. Stratiform mineralization which occurs as vesicle filling in the upper portions of the lava flows with economic chalcocite ore mineralization is associated with bornite, chalcopyrite, pyrite minerals on the peripheral zones.
In these deposits amygdales contain chlorite, zealite, calcite and abundant hematite. This type is Subdivided into Buena Esperanza, Carolina, and Manto Blanco sub – types which are reported from cupriferous province of the Coastal Range, northern Chile.
By Considering the metallogenetic characteristics, of manto type copper deposits with geological setting and mineralization peculiarities of known copper deposits, and prospects in Iran, it is concluded that this type of ore mineralization could be occurred in uppermost horizon of Eocene volcanic lava flows overlying / or interfingering by clastic and carbonate units. The most representative samples could be referred to the copper deposits and prospects of Abbasabad, and Tarom copper ore fields, as well as Veshnoveh, and Golestam deposits in Saveh – Qom area.
کانسارهای مس نوع مانتو از گونه کانسارهای چینه‌کران در میزبان گدازه‌های آتش‌فشانی پرمایه از سیالات فرار است و معمولاً در قرابت با کانونهای ولکانیسم که رویکرد آن وجود دایکهای بازیک است دیده می‌شوند. کانی‌سازی اصلی از نوع کالکوسیت می‌باشد که دارای زونالیته از پیریت به کالکوپریت بوده و در نهایت به کالکوسیت در مرکز زون مینرالیزه تبدیل می‌گردد. کالکوسیت کانسنگ اصلی را می‌سازد و با بادامکهای زئولیت، کلسیت، آلبیت، و کوارتز همراهی می‌شود. شناخته شده‌ترین نوع مانتو در شمال شیلی و کانسار بوئنااسپرانزا است. گرچه کانسارهای کارولینا و مانتو بلانکو نیز از زیر گونه‌های آن محسوب می‌شوند.
تطبیق ویژگی‌های کانسارهای نوع مانتو با زمین‌شناسی ایران و مقایسه آن با مشخصات کانسارها و یافته‌های مس و کنترل میدانی تعدادی از آنها نشانگر آنست که فاز پسین ولکانیسم ائوسن در حوزه طارم، و ایران مرکزی (مناطق قم و ساوه، عباس‌آباد سبزوار و شمال دورونه) میزبان کانسارهای مس از نوع مانتو می‌باشد که از آن میان کانسارهای و شنوه و گلستان در قم و کانسارهای چغندر سر، دامن جلا، معدن بزرگ در عباس‌آباد سبزوار و تعدادی از کانه‌سازیهای مس در کوههای طارم بارزترین نمونه‌ها به شمار می‌روند. شناخت تیپ کانی‌سازی می‌تواند در اکتشاف و ارزیابی این منابع بسیار موثر واقع شده و از بی‌نتیجه ماندن عملیات اکتشافی به دلیل هدف‌گذاری نادرست جلوگیری نماید.