بررسی اثر لایه‌های شیب‌دار بر روی منحنی‌های سونداژ الکتریکی و نحوه تفسیر آنها

دسته ژئوفیزیک
گروه سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
مکان برگزاری بیست و ششمین گردهمایی علوم زمین
نویسنده ابوالقاسم کامکار روحانی
تاريخ برگزاری ۲۶ بهمن ۱۳۸۳


Usual methods and available computer software for interpretation of electrical sounding data can be used only if we have horizontal, homogeneous layers and sharp interfaces between the layers. If the layers are dipping (i.e. their dips exceeds ۱۰ degrees), the major developed interpretational methods and available computer software will not be applicable. In this paper, the effects of dipping layers on the apparent resistivity sounding responses are studied and the method of interpretation is investigated on the basis of obtained mathematical relations for the case.
There are several difficulties in the interpretation of apparent resistivity sounding data obtained from dipping layered earth. The case generally is not interpretable due to the complexity. However, simplified cases of dipping layered earth models, such as the dipping two-layer earth case presented in this paper, can be interpreted. For this, first  the electric potential and then the apparent resistivity parameters are extracted from related mathematical relations. Consequently, master curves and computer programs for interpretation in such cases can be generated. Due to different cases of dipping layers in nature, modeling and analysis of the problem is not generally possible.
 
 


روش‌ها و نرم‌افزارهای معمول برای تفسیر سونداژهای الکتریکی، فقط در صورتی که لایه‌ها افقی بوده و فصل مشترک بین آنها تند و ناگهانی باشد (تدریجی نباشد) و در ضمن لایه‌ها همگن باشند (آنیزوپ نباشند)، به خوبی جواب می‌دهند. در صورتی که لایه‌ها شیب‌دار باشند (یعنی شیب آنها بیشتر از 10 درجه باشد)، درنتیجه توسط روش‌ها و نرم‌افزارهای عمده موجود برای تفسیر سونداژهای الکتریکی قابل تفسیر نخواهند بود. در این مقاله، اثر لایه‌های شیب‌دار بر روی جوابهای مقاومت ویژه ظاهری به دست آمده از سونداژهای الکتریکی مطالعه شده و از روی روابط به دست آمده، نحوه تفسیر آنها مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.
در تفسیر منحنی‌های سونداژ مقاومت ویژه ظاهری مربوط زمین‌های لایه‌ای شیب‌دار مشکلات عدیده‌ای وجود دارد که در حالت کلی به دلیل پیچیدگی مسئله قابل تفسیر نیستند. جهت تفسیر حالت‌های خاص از مدل‌های زمین لایه‌ای شیب‌دار مانند مدل زمین دو لایه‌ای حاوی لایه شیب‌دار بررسی شده در این مقاله، ابتدا مقادیر پتانسیل الکتریکی V و سپس مقاومت ویژه ظاهری را از روی روابط مربوطه، استخراج می‌گردند. نهایتاً می‌توان منحنی‌های استاندارد برای مدل‌های زمین لایه‌ای شیب‌دار خاص  تولید نموده و نیز برنامه‌های رایانه‌ای برای تفسیر این مدل‌ها توسعه داد. به علت وجود حالتهای مختلف زمین لایه‌ای شیبدار در طبیعت، تحلیل و مدل‌سازی مسئله در حالت کلی امکان‌پذیر نیست.  
 
 

کلید واژه ها: سونداژ مقاومتویژه مدلسازی ژئوفیزیک سایر موارد