بررسی زمین شیمی وکانی شناسی خاک آجرپزی وآجرتولیدی، دشت کوارومرودشت ، استان فارس
دسته | زمین شناسی اقتصادی واکتشاف |
---|---|
گروه | سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور |
مکان برگزاری | بیست و سومین گردهمایی علوم زمین |
نویسنده | دکتر فرید مر- سمیه مرادی |
تاريخ برگزاری | ۲۶ بهمن ۱۳۸۳ |
Kavar plain (۴۰ Km SE of Shiraz city) and Marvdash plain (۴۵ Km NE of Shiraz city) with abundant alluvial clay, are two important sources of brick clay in Fars province. According to the geochemical surveys,SiO۲ , CaO, Al۲O۳ , Fe۲O۳ and Mgo are the most abundant elements in these clays and bricks made from them. Mineralogical analyses by X-ray diffraction (XRD) indicate that the major minerals in these samples are Quartz, Calcite, Dolomite, Montmorillonite,Chlorite, Orthoclase, Albite and Moscovite. Major minerals in baked bricks are Augite and Wollastonite .Comparison of the chemical analysis and standard chemical composition of brick clay indicate that these clays are unsuitable for brick making. Investigation of mineralogical composition ( by XRD) and predicted minerals by ternary systems of SiO۲- Al۲O۳- CaO, SiO۲- Al۲O۳ –K۲O, and SiO۲- Al۲O۳- MgO, demonstrate this. Low clay and quartz content, results in low strength and formatting of the brick. High calcite content, results in the formation Augite and Wollastonite, and inhibit formation of other minerals such as An, Fs and En. Despite common belief and long time use of these clays, these clays are unsuitable for brick making and substitution by suitable formation clays , is recommended.
دشت کوار در 40 کیلومتری جنوب شرق شیراز و مرودشت در 45 کیلومتری شمال شرق شیراز، با داشتن خاک رس آبرفــــــتی ، از منابع مهم تامین خاک آجرپزی اســــــتان فارس هستند. بر اساس مطالعـــــــات زمین شیمیایی ،SiO2،CaO ، Al2O3 ،Fe2O3 و MgO فراوانترین سازاهای این خاک ها و آجر تولیدی آنها است. نتایج آنالیز XRD نشان می دهد کانیهای اصلی این خاک ها کوارتز، کلسیت، دولومیت، مونت موریلونیت، کلریت، اورتوکلاز، آلبیت و مسکوویت است.کانی های موجود در آجرهای تولیدی اوژیت و ولاستونیت می باشد. مقایسه نتایج بدست آمده از آنالیز شیمیایی و ترکیب شیمیایی استاندارد و مناسب خاک آجرپزی نشان میدهد که این خاک ها برای ساخت آجرمناسب نیستند. بررسی ترکیب کانی شناختی بدست آمده از آنالیز XRD و کانی های پیش بینی شده توسط سیستمهای سه تایی SiO2- Al2O3- CaO، SiO2- Al2O3- MgOو SiO2- Al2O3- K2O نیزموید این مطلب است.مقدار پایین کانی های رسی و کوارتز باعث کاهش مقاومت و شکل پذیری آجر می شود.حضور نسبتا بالای کلسیت در این خاک ها باعث تشکیل اوژیت و ولاستونیت شده و مانع از تشکیل سایر کانی ها نظیر آنورتیت ،فلدسپار و انستاتیت می شود. بر خلاف تصور رایج و سابقه طولانی استفاده از این خاک ها در ساخت آجر در منطقه ، استفاده از خاک های مناسب سازندی به جای این خاکها توصیه می شود.