طرح کنترل و مهار سیلابهای ویرانگر (مثال دامغان)
| دسته | زمین شناسی مهندسی |
|---|---|
| گروه | سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور |
| مکان برگزاری | سومین گردهمائی علوم زمین |
| نویسنده | مرتضی -امینی |
| تاريخ برگزاری | ۲۶ بهمن ۱۳۶۳ |
منطقه مورد گفتگو گستره ای است به مساحت بیش از 1500 کیلومتر مربع که در باختر شهرستان دامغان و پیوسته به آن است. این پهنه دربرگیرنده قسمتی از بیابانهای ایران مرکزی است که از راه دشت و جلگه های آبرفتی و کوهپایه ای به کوههای البرز می رسند.
بخشی از کوههای البرز شمال و شمال باختری گستره را دربر می گیرد که سرچشمه سیلابهایی است که به ویژه در بهاران، ناگهانی و پر حجم و ویرانگرند. منطقه مورد صحبت از زمانهای دور تا کنون، هر چند گاه دچار سیل زدگی و زیانهای فراوان بوده است.
داده های تاریخی و همچنین دانسته هائی که از مردم بومی منطقه به دست آمده، این زیانباری را به خوبی بازگو می کند.
گستره مزبور دربرگیرنده بیش از پنجاه دهکده است که حدود 30 تای آنها هر ساله کم و بیش زیان دیده اند. و روستاهای دیگر اگر خود زیان کمتری دیده اند، کاریزها و کشتزارهای آنها از خسارات بی نصیب نمانده اند. گستره را خشک رودهای دامنه جنوبی البرز تهدید می کنند مانند کالهای فی خار- آکسی- لبیرکوه- دیوتنگه، صح، ریزو، آب شرف ودریان (این ردیف بندی از خاور بر باختر منطقه است) اگر ناحیه را از خاور به باختر یعنی از طرف دامغان به سمت سمنان به سه بخش تقسیم کنیم سه بخش یا گستره بوجود می آید که عبارتند از:
بخش خاوری یا مجاور دامغان را سیلابهای چشمه علی، فی خار و دره آکسی به ویرانی می کشاند. بخش مرکزی که در آن سیلابهای لبیرکوه و دیوتنگه و رودخانه شورا و زیانبارند، گستره باختری را رودخانه های صح (تویه دروار) آب شرف و دریان دربرمی گیرند بطوریکه همه روستاهای پایین و بالا دست جاده سمنان- دامغان و راه آهن در طول حدود 30 کیلومتر (از ایستگاه امروان تا دامغان) از سیلابهای یاد شده زیان می بینند. سیلابها به ویژه هنگام پرآبی، از روی جاده آسفالته در طول 15 کیلومتر می گذرند و زیانبار می شوند. بررسیها و مطالعات انجام شده برای شناسایی راههای جلوگیری از زیان باری سیلاب کوششی است برای آنکه راه برونرفت از ویرانگری و زیان رسانی بر جاده و روستاها و کشتزارهای آنها را بررسی کرده و راه حل مناسب پیشنهاد شود.
مقاله: با بررسی های زمین شناسی- تکتونیک- زمین ساخت و زلزله- آبشناسی سطحی و زمین شناسی مهندسی و ریخت شناسی و ارائه طرح آب بند و موانع ایمنی SAFETY BARRIER موانع انحراف کم کردن سرعت آب Current Breakers و همچنین سیل بند و تزریق مصنوعی در مواد دانه درشت را به گونه های مختلف ارائه داده و امکان انتخاب را بر حسب میزان مخارج مطرح کرده و همزمان منابع برداشت مصالح مورد نیاز را (قرضه) در منطقه و چگونگی مصرف آنها را یادآور می شود
بخشی از کوههای البرز شمال و شمال باختری گستره را دربر می گیرد که سرچشمه سیلابهایی است که به ویژه در بهاران، ناگهانی و پر حجم و ویرانگرند. منطقه مورد صحبت از زمانهای دور تا کنون، هر چند گاه دچار سیل زدگی و زیانهای فراوان بوده است.
داده های تاریخی و همچنین دانسته هائی که از مردم بومی منطقه به دست آمده، این زیانباری را به خوبی بازگو می کند.
گستره مزبور دربرگیرنده بیش از پنجاه دهکده است که حدود 30 تای آنها هر ساله کم و بیش زیان دیده اند. و روستاهای دیگر اگر خود زیان کمتری دیده اند، کاریزها و کشتزارهای آنها از خسارات بی نصیب نمانده اند. گستره را خشک رودهای دامنه جنوبی البرز تهدید می کنند مانند کالهای فی خار- آکسی- لبیرکوه- دیوتنگه، صح، ریزو، آب شرف ودریان (این ردیف بندی از خاور بر باختر منطقه است) اگر ناحیه را از خاور به باختر یعنی از طرف دامغان به سمت سمنان به سه بخش تقسیم کنیم سه بخش یا گستره بوجود می آید که عبارتند از:
بخش خاوری یا مجاور دامغان را سیلابهای چشمه علی، فی خار و دره آکسی به ویرانی می کشاند. بخش مرکزی که در آن سیلابهای لبیرکوه و دیوتنگه و رودخانه شورا و زیانبارند، گستره باختری را رودخانه های صح (تویه دروار) آب شرف و دریان دربرمی گیرند بطوریکه همه روستاهای پایین و بالا دست جاده سمنان- دامغان و راه آهن در طول حدود 30 کیلومتر (از ایستگاه امروان تا دامغان) از سیلابهای یاد شده زیان می بینند. سیلابها به ویژه هنگام پرآبی، از روی جاده آسفالته در طول 15 کیلومتر می گذرند و زیانبار می شوند. بررسیها و مطالعات انجام شده برای شناسایی راههای جلوگیری از زیان باری سیلاب کوششی است برای آنکه راه برونرفت از ویرانگری و زیان رسانی بر جاده و روستاها و کشتزارهای آنها را بررسی کرده و راه حل مناسب پیشنهاد شود.
مقاله: با بررسی های زمین شناسی- تکتونیک- زمین ساخت و زلزله- آبشناسی سطحی و زمین شناسی مهندسی و ریخت شناسی و ارائه طرح آب بند و موانع ایمنی SAFETY BARRIER موانع انحراف کم کردن سرعت آب Current Breakers و همچنین سیل بند و تزریق مصنوعی در مواد دانه درشت را به گونه های مختلف ارائه داده و امکان انتخاب را بر حسب میزان مخارج مطرح کرده و همزمان منابع برداشت مصالح مورد نیاز را (قرضه) در منطقه و چگونگی مصرف آنها را یادآور می شود