ماسه‌های رودخانه‌ای عهد حاضر، ترکیب و شاخص تولید ماسه
| دسته | رسوب شناسی و زمین شناسی دریایی |
|---|---|
| گروه | سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور |
| مکان برگزاری | بیستمین گردهمائی علوم زمین |
| نویسنده | کاظم شعبانی گورجی، |
| تاريخ برگزاری | ۱۸ بهمن ۱۳۸۰ |
Abstract
Composition of modern sands of Polrud river in order to evaluate the contributions of different bedrock types in the Polrud watershed have been analyzed. Results of this work indicate that sand composition normally does not permit quantitative statements concerning sourceland composition. This is due to the fact that each rock type has a different potential to generate sand, depended on such properties as its mineralogy, average crystal size and microfabrics. This work introduce the concept of sand generation index (SGI), which is a relative measure of the capacity of one bedrock type to generate sand with respect to another in a compound source area. In case of a volcanic rock + carbonate sedimentary rock SGI of volcanic rocks is ۲.۱ and when thise rock type occures in association with terrigenous sedimentary rocks thrir SGI is ۲.۳. In a volcanic rocks + sedimentary rocks (carbonate and terrigenous with together) association the SGI of volcanic rocks is ۳.۳ and at this case volcanics have the greatest potential for sand production. Finally, results of this work show that quantitative estimates of source land composition based on QFR diagrams are hazardous, if the concept of the SGI is disregarded.
چکیده
به منظور ارزیابی نقش هر یک از واحد‌های سنگی بیرون‌زده در حوزه آبخیز پل‌رود در تولید ذرات ماسه‌ای، ترکیب کانی‌شناسی ماسه‌های عهد حاضر رودخانه پل‌رود مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته‌اند. نتایج این بررسی نشان داده است که ترکیب کانی‌شناسی ماسه‌ها معمولاً اجازه اظهار نظر کمی در ارتباط با ترکیب کانی‌شناسی سنگ منشاء را نمی‌دهد. علت این قضیه این است که هر یک از انواع سنگ‌های بیرون زده در حوزه آبخیز رودخانه پتانسیل متفاوتی در تولید ماسه دارند که خود به ویژگی‌هایی چون کانی‌شناسی، متوسط اندازه ذرات و میکروفابریک آنها بستگی دارد. مفهوم شاخص تولید ماسه (SGI) در این مطالعه معرفی شده است که در واقع مقیاس نسبی از ظرفیت و توان یک نوع سنگ خاص در تولید ماسه در مقایسه با یک نوع دیگر سنگ در یک منطقه منشاء با چندین ترکیب لیتولوژی است. شاخص تولید ماسه برای سنگ‌های ولکانیک حوزه آبخیز وقتی که همراه با سنگ‌های رسوبی کربناته می‌باشند در حدود 1/2 و وقتی همراه با سنگ‌های رسوبی تخریبی هستند 3/2 و در جایی که با سنگ‌های رسوبی اعم از تخریبی و یا کربناته هستند در حدود 3/3 می‌باشد که در حالت اخیر بیشترین پتانسیل تولید ذرات در حد ماسه را دارند. نهایتاً نتایج بدست آمده نشان می‌دهند که اگر برای پارامتر (SGI) اهمیتی قائل نشویم، تخمین کمی ترکیب کانی‌شناسی منطقه منشاء بر اساس دیاگرام‌هایQ FR (کوارتز- فلدسپات- خرده‌های سنگی) قدری مساله‌دار است.