عوامل دیاژنزی مؤثر در پارامترهای مخزنی سازند فهلیان در میدان بی بی حکیمه
| دسته | سنگ شناسی رسوبی |
|---|---|
| گروه | سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور |
| مکان برگزاری | سومین همایش سالانه انجمن زمین شناسی ایران |
| نویسنده | سید علی معلمی |
| تاريخ برگزاری | ۱۳ شهریور ۱۳۸۴ |
متن اصلی:
با مطالعه سنگشناسی مغزههای شماره 1 و 2 از سازند فهلیان در میدان بیبی حکیمه 5 رخساره میکروسکوپی شناسایی شده که عبارتند از:
Bioclastic Lime Wadestone
Foraminifer Lime Mudstone
Bioclastic Lime Packstone
Bioclast-Intraclastic Lime Grainstone
Peloid Lime Packstone
در تمامی رخسارهها که بافت به صورت مادستون تا گرین استون است سیمان ثانویه کاملاً داخل و بین ذرات را احاطه کرده است و هیچ گونه تخلخل توسط میکروسکوپ معمولی قابل مشاهده نمیباشد. سیمان کلسیتی بیشترین نوع سیمان موجود میباشد که به صورت بلوکی، یوهدرال و ساب هدرال تخلخل درون دانهای و بین دانهای را پر کردهاند. سیمان دولومیتی اگرچه کم است ولی به صورت یوهدرال تا ساب هدرال در داخل زمینه و یا فضای بین استیلولیتها وجود دارد. از انواع تخلخل طبقهبندی شده توسط چاکرت و پری (1970) تنها تخلخل میکرونی به مقدار خیلی کم در تمامی نمونههای مغزه شماره 1 و 2 وجود دارد. همچنین تخلخل حاصل از شکستگی (میکروشکستگی) که توسط سیمان ثانویه پر نشدهاند به مقدار خیلی کم می توان مشاهده کرد. لذا میزان تخلخل اندازهگیری شده در مغزه شماره 1 متوسط 59/2% و در مغزه شماره 2 متوسط 31/1% است. با توجه به مطالعه رخسارههای مختلف توسط میکروسکوپ الکترونی مشاهده شده است که اندازه حفرات موجود بین 5/2-5/1 میکرون است و در تمامی رخسارهها این وضعیت به همین منوال است. با تغییر بافت هیچ گونه تغییری در وضعیت تخلخل و اندازه بین حفرات مشاهده نمیشود. به طوری که فرایندهای دیاژنزی تراکم عامل اصلی کاهش بسیار زیاد میزان تخلخل و تراوایی در نمونههای سنگ مخزن بخش مورد مطالعه از سازند فهلیان شده است و بافت به صورت I A (طبقهبندی آرچی، 1952) درآمده است. با توجه به اینکه بافت ابتدا تحت تأثیر میکریتی شدن قرار گرفته شده است لذا فرایند تراکم در چنین بافتی و در نبود سیمان به شدت باعث کاهش خواص مخزنی شده است.
از نظر شکستگی، مغزههای مورد مطالعه بیشتر دارای شکستگیهای میکروسکوپی (Hair line) میباشند که در بعضی قسمتها توسط سیمان ثانویه کلسیتی پر شدهاند. همچنین شکستگیهای ظریف Tension Gashes در اطراف استیلولیتها به طور فراوان وجود دارد که قطر آنها کمتر از 1/0 میلیمتر است و بیشتر آثار هیدروکربور در آنها مشاهده میشود. با توجه به اندازهگیری شیب و امتداد اکثر شکستگیها نسبت به امتداد لایه بر روی مغزهها و تصحیح آنها نسبت به امتداد لایهای که از محل چاه عبور میکند و در نقشه UGCM امتداد آن مشخص است (Narr, 1996)، دیاگرام توزیع شکستگیها (اشمیت) و رزدیاگرام پراکندگی شکستگیها رسم شده است. مشاهده می شود که اکثر شکستگیها تقریباً دارای امتداد N45W است که حدوداً با امتداد میدان در یک جهت است.
با مطالعه سنگشناسی مغزههای شماره 1 و 2 از سازند فهلیان در میدان بیبی حکیمه 5 رخساره میکروسکوپی شناسایی شده که عبارتند از:
Bioclastic Lime Wadestone
Foraminifer Lime Mudstone
Bioclastic Lime Packstone
Bioclast-Intraclastic Lime Grainstone
Peloid Lime Packstone
در تمامی رخسارهها که بافت به صورت مادستون تا گرین استون است سیمان ثانویه کاملاً داخل و بین ذرات را احاطه کرده است و هیچ گونه تخلخل توسط میکروسکوپ معمولی قابل مشاهده نمیباشد. سیمان کلسیتی بیشترین نوع سیمان موجود میباشد که به صورت بلوکی، یوهدرال و ساب هدرال تخلخل درون دانهای و بین دانهای را پر کردهاند. سیمان دولومیتی اگرچه کم است ولی به صورت یوهدرال تا ساب هدرال در داخل زمینه و یا فضای بین استیلولیتها وجود دارد. از انواع تخلخل طبقهبندی شده توسط چاکرت و پری (1970) تنها تخلخل میکرونی به مقدار خیلی کم در تمامی نمونههای مغزه شماره 1 و 2 وجود دارد. همچنین تخلخل حاصل از شکستگی (میکروشکستگی) که توسط سیمان ثانویه پر نشدهاند به مقدار خیلی کم می توان مشاهده کرد. لذا میزان تخلخل اندازهگیری شده در مغزه شماره 1 متوسط 59/2% و در مغزه شماره 2 متوسط 31/1% است. با توجه به مطالعه رخسارههای مختلف توسط میکروسکوپ الکترونی مشاهده شده است که اندازه حفرات موجود بین 5/2-5/1 میکرون است و در تمامی رخسارهها این وضعیت به همین منوال است. با تغییر بافت هیچ گونه تغییری در وضعیت تخلخل و اندازه بین حفرات مشاهده نمیشود. به طوری که فرایندهای دیاژنزی تراکم عامل اصلی کاهش بسیار زیاد میزان تخلخل و تراوایی در نمونههای سنگ مخزن بخش مورد مطالعه از سازند فهلیان شده است و بافت به صورت I A (طبقهبندی آرچی، 1952) درآمده است. با توجه به اینکه بافت ابتدا تحت تأثیر میکریتی شدن قرار گرفته شده است لذا فرایند تراکم در چنین بافتی و در نبود سیمان به شدت باعث کاهش خواص مخزنی شده است.
از نظر شکستگی، مغزههای مورد مطالعه بیشتر دارای شکستگیهای میکروسکوپی (Hair line) میباشند که در بعضی قسمتها توسط سیمان ثانویه کلسیتی پر شدهاند. همچنین شکستگیهای ظریف Tension Gashes در اطراف استیلولیتها به طور فراوان وجود دارد که قطر آنها کمتر از 1/0 میلیمتر است و بیشتر آثار هیدروکربور در آنها مشاهده میشود. با توجه به اندازهگیری شیب و امتداد اکثر شکستگیها نسبت به امتداد لایه بر روی مغزهها و تصحیح آنها نسبت به امتداد لایهای که از محل چاه عبور میکند و در نقشه UGCM امتداد آن مشخص است (Narr, 1996)، دیاگرام توزیع شکستگیها (اشمیت) و رزدیاگرام پراکندگی شکستگیها رسم شده است. مشاهده می شود که اکثر شکستگیها تقریباً دارای امتداد N45W است که حدوداً با امتداد میدان در یک جهت است.