یافته های نوین بیوستراتیگرافی در مورد سازندهای درود و روته
| دسته | چینه شناسی و فسیل شناسی |
|---|---|
| گروه | سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور |
| مکان برگزاری | سومین همایش سالانه انجمن زمین شناسی ایران |
| نویسنده | احمد شمیرانی-سکینه عارفی فرد |
| تاريخ برگزاری | ۱۳ شهریور ۱۳۸۴ |
متن اصلی:
1ـ مقطع نمونه سازند درود
این مقطع ارتفاعات واقع در اطراف روستای درود را تشکیل داده است. مختصات جغرافیایی قاعده مقطع 26 29 51 طول شرقی و 00 02 36 عرض شمالی است. همبری زیرین توالی با بخش C سازند جیرود همراه ، با درگر شیبی و همبری بالائی با سازند شمشک بصورت گسله است. مشخصات سنگ شناسی و محتویات فسیلی مقطع مورد مطالعه از قاعده به طرف راس عبارت است:
1- 52 متر را شامل تناوبی از مارن رسی زرد – خاکستری، آهک خاکستری متوسط لایه، مارن رسی – ماسه دار خاکستری و ماسه سنگ قرمز رنگ در این لیتوزون، ماکروفسیلهای نظیر قطعات صدف براکیوپود، ساقه کرینوئید و مرجان یافت شده است که در نمونه آنها میتوان انواع زیر را نام برد.
Emarginifera debiensis/Tylothris Planimedia/Rhipidiomella michili
سن: تورنزین بالائی – ویزین زیرین
2- 38 متر ابتدا کنگلومرای کوارتزیتی خاکستری تیره (شروع پیشروی دریای پرمین آغازی) و سپس تناوب شیلهای خاکستری تا سبز و آهک ماسه ای که به طرف بالا از محتویات شیلی کاسته میشود این لیتوزون حاوی ماکروفسیلهایی مانند Linoproductus و clithyridina میباشد.
3- 51 متر آهک خاکستری روشن با لایه بندی متوسط حاوی میکروفسیلهای زیر است:
Globivalvulina scaphoides/Mesochuberetella thomposni/pseudoschwagenina sp
سن: آسلین – ساکمارین
میکروفاسیس: بایو اسپارایت (گرینستون)
لازم به ذکر است آهکهای فوق الذکر به طرف بالا دارای میان لایه های شیلی می گردد که نشان دهنده کاهش عمق حوضه بوده و مقدمه ای برای شروع پسروی دریاست.
4- 11 متر تناوب شیل متورق نازک لایه و سیلتهای قرمز رنگ با ماسه سنگهای قرمز متوسط لایه این سنگ شناسی بیانگر پایان چرخه رسوبگذاری سازند درود است.
ـ سازند روته
- 27 متر تناوب ماسه سنگ، شیلهای متورق سبز رنگ، سیلتهای قرمز رنگ که در انتها تبدیل به آهک ماسه ای میشود ماسه سنگ دارای نظم دانه تدریجی مثبت میباشند این ترتیب رسوبگذاری نشانه شروع پیشروی دریا بعد از انقطاع رسوبگذاری آرتنسکین زیرین میباشد.
- 15 متر آهک خاکستر تیره متوسط تا ضخیم لایه که در انتهای دارای میان لایه های شیلی نازک لایه است میکروفسیلهای موجود در این لایه است میکروفسیلهای موجود در آن آهکها عبارتند از:
Geinitzina taurica/staffella sphearica/cryptoseptiea (langella)bozorg niansis
میکروفاسیس: بایواسپارایت (گرینستون)
سن: آرتنسکین بالائی – گوادالوپین زیرین
2ـ توصیف مقطع روته
این مقطع در شمال روستای روته واقع در روته یکی از شاخه های دره علیای جاجرود قرار گرفته است. مختصات قاعده مقطع ْ36 َ29 ْ51 طول شرقی و ْ00 02 ْ36 عرض شمالی است همبری زیرین این توالی با مرز گسله بر روی شیل و ماسه سنگهای سازند زاگون و همبری بالائی با دگرشیبی در زیر سازند الیکا قرار گرفته است. مشخصات سنگ شناسی و محتویات فسیلی این مقطع از قاعده به طرف رأس عبارت است از:
ـ سازند مبارک:
1- بخش آهکی زیرین: 57 متر آهک خاکستری تیره نازک تا متوسط لایه حاوی ماکروفسیل این بخش در قاعده دارای تعدادی لایه های ماسه سنگی است که شروع پیشروی دریا در کربونیفر زیرین را نشان میدهد. در این بخش آهکی میکروفسیلهای زیر یافت شده:
Diplosphaerina inaequalis/koninkoporella minuta/Earlandia minor
میکروفاسیس: تورنزئین زیرین - میانی
2- بخش آهکی میانی با 8/27 متر آهک خاسکتری روشن متوسط تا ضخیم لایه حاوی میکروفسیلهای زیر:
Earlandia vulgaris/Endothyra recta/Paleospiroptammina diversa/Tournayella gigantea.
میکروفاسیس: بایو اینتر اسپرایت ماسه ای(گرینستون)
سن؛ تورنزین بالائی
3- بخش آهکی بالائی‚ 5/47 متر آهک خاکستری متوسط لایه حاوی رگه های کلسیت با میان لایه های شیلی حاوی میکروفسیلهای زیر:
Darjella monilis/Tuberendothyra sp./Granoferelloidesjasperensis.
میکروفاسیس: بایو اسپارایت (گرینستون)
سن: ویزین زیرین
ـ سازند درود
1- 8/14 متر کنگومرا و سپس سنگ که به طرف بالا آهکهای ماسه ای تبدیل میشود در این آهکها فسیلهای زیر یافت شده است:
Palevidalina cylindrica/paleovidalina iranci/paleovidalina sigmoidal
میکروفاسیس: بایو اسپارایت (گرینستون)
2- 20 متر آهک خاکستری ضخیم تا متوسط لایه که به طرف بالا تبدیل به ماسه سنگ با اینترکالیشن شیلی میشود. در این آهکها میکروفسیلهای زیر پیدا شده است:
Mesoshubertella thompsoni/zellia heritchi/staffella sphaerica
میکروفاسیس: بایو اسپارایت (گرینستون)
سن: مجموع واحدهای 1 و 2 سن آسلین – ساکمارین را نشان میدهد.
ـ سازند روته
این سازند ابتدا با 6/23 متر ماسه سنگ کوارتزیتی با نظم دانه تدریجی مثبت شروع میشود که به طرف بالا تبدیل به ماسه سنگی آهکی و سپس آهک ماسه ای میشود و این روند رسوبگذاری شروع پیشروی دریا بعد از انقطاع رسوبگذاری آرتنکسین زیرین است. بعد از این رسوبات تخریبی با ایجاد ثبات و آرامش در حوضه رسوبگذاری آهکی سازند روته آغاز می گردد که در بخش زیرین حاوی ماکروفسیلها و میکروفسیلهای شاخص آرتنکسین بالایی تا گوادالوپین زیرین است مانند:
Tyloplecta yangtezeensis/orthoteina esurkus/Nodosinella nodosar ifomis/ Langella perforata/ Langella conica/ pesudovidilina ornata/ langella- acantha/ pachyphloia pedicula
در بخش بالائی این آهکها که حاوی چرت نیز میباشد میکروفسیلهای به سن گوادالوپین بالائی یافت شده، نظیر:
Neoendothyra rechli/Neoendothyra broenimmani/Globivalvulina vonder schmitti/ cribrogenerina sumatrana/ Deckerella composita/vermiporella nip ponica.
میکروفاسیس این آهکا بایومیکرایت (پکستون) است.
بر روی آهکهای فوق الذکر 8/4 متر بوکسیت قرار گرفته که نشان دهنده فاز پسروی دریا در اواخر گرادالوپین و ایجاد شرایط قاره ای است.
- آهکهای متعلق به جلفین آغازی: 7/26 متر اهک های توده ای خاکستری رنگ دارای آثار شبیه به استروماتولیت که نشان دهنده شروع پیشروی دریای جلفین آغازی است این آهکها برای اولین بار شناسائی شده است.
- توصیف مقطع میگون
این مقطع در 2 کیلومتری شمال روستای میگون و در یال جنوبی ناودیسی که امتداد محور آن شرقی – غربی است انتخاب شده است. مختصات قاعده مقطع ْ20 َ30 ْ51 طول شرقی و ْ7 0 َ59 ْ36 عرض شمالی است در این مقطع فقط سازند روته رخنمون داشته و مشخصات سنگ شناسی و فسیلی آن درست شبیه مقطع نمونه است با این تفاوت که ضخامت آن 3/65 متر است
1ـ مقطع نمونه سازند درود
این مقطع ارتفاعات واقع در اطراف روستای درود را تشکیل داده است. مختصات جغرافیایی قاعده مقطع 26 29 51 طول شرقی و 00 02 36 عرض شمالی است. همبری زیرین توالی با بخش C سازند جیرود همراه ، با درگر شیبی و همبری بالائی با سازند شمشک بصورت گسله است. مشخصات سنگ شناسی و محتویات فسیلی مقطع مورد مطالعه از قاعده به طرف راس عبارت است:
1- 52 متر را شامل تناوبی از مارن رسی زرد – خاکستری، آهک خاکستری متوسط لایه، مارن رسی – ماسه دار خاکستری و ماسه سنگ قرمز رنگ در این لیتوزون، ماکروفسیلهای نظیر قطعات صدف براکیوپود، ساقه کرینوئید و مرجان یافت شده است که در نمونه آنها میتوان انواع زیر را نام برد.
Emarginifera debiensis/Tylothris Planimedia/Rhipidiomella michili
سن: تورنزین بالائی – ویزین زیرین
2- 38 متر ابتدا کنگلومرای کوارتزیتی خاکستری تیره (شروع پیشروی دریای پرمین آغازی) و سپس تناوب شیلهای خاکستری تا سبز و آهک ماسه ای که به طرف بالا از محتویات شیلی کاسته میشود این لیتوزون حاوی ماکروفسیلهایی مانند Linoproductus و clithyridina میباشد.
3- 51 متر آهک خاکستری روشن با لایه بندی متوسط حاوی میکروفسیلهای زیر است:
Globivalvulina scaphoides/Mesochuberetella thomposni/pseudoschwagenina sp
سن: آسلین – ساکمارین
میکروفاسیس: بایو اسپارایت (گرینستون)
لازم به ذکر است آهکهای فوق الذکر به طرف بالا دارای میان لایه های شیلی می گردد که نشان دهنده کاهش عمق حوضه بوده و مقدمه ای برای شروع پسروی دریاست.
4- 11 متر تناوب شیل متورق نازک لایه و سیلتهای قرمز رنگ با ماسه سنگهای قرمز متوسط لایه این سنگ شناسی بیانگر پایان چرخه رسوبگذاری سازند درود است.
ـ سازند روته
- 27 متر تناوب ماسه سنگ، شیلهای متورق سبز رنگ، سیلتهای قرمز رنگ که در انتها تبدیل به آهک ماسه ای میشود ماسه سنگ دارای نظم دانه تدریجی مثبت میباشند این ترتیب رسوبگذاری نشانه شروع پیشروی دریا بعد از انقطاع رسوبگذاری آرتنسکین زیرین میباشد.
- 15 متر آهک خاکستر تیره متوسط تا ضخیم لایه که در انتهای دارای میان لایه های شیلی نازک لایه است میکروفسیلهای موجود در این لایه است میکروفسیلهای موجود در آن آهکها عبارتند از:
Geinitzina taurica/staffella sphearica/cryptoseptiea (langella)bozorg niansis
میکروفاسیس: بایواسپارایت (گرینستون)
سن: آرتنسکین بالائی – گوادالوپین زیرین
2ـ توصیف مقطع روته
این مقطع در شمال روستای روته واقع در روته یکی از شاخه های دره علیای جاجرود قرار گرفته است. مختصات قاعده مقطع ْ36 َ29 ْ51 طول شرقی و ْ00 02 ْ36 عرض شمالی است همبری زیرین این توالی با مرز گسله بر روی شیل و ماسه سنگهای سازند زاگون و همبری بالائی با دگرشیبی در زیر سازند الیکا قرار گرفته است. مشخصات سنگ شناسی و محتویات فسیلی این مقطع از قاعده به طرف رأس عبارت است از:
ـ سازند مبارک:
1- بخش آهکی زیرین: 57 متر آهک خاکستری تیره نازک تا متوسط لایه حاوی ماکروفسیل این بخش در قاعده دارای تعدادی لایه های ماسه سنگی است که شروع پیشروی دریا در کربونیفر زیرین را نشان میدهد. در این بخش آهکی میکروفسیلهای زیر یافت شده:
Diplosphaerina inaequalis/koninkoporella minuta/Earlandia minor
میکروفاسیس: تورنزئین زیرین - میانی
2- بخش آهکی میانی با 8/27 متر آهک خاسکتری روشن متوسط تا ضخیم لایه حاوی میکروفسیلهای زیر:
Earlandia vulgaris/Endothyra recta/Paleospiroptammina diversa/Tournayella gigantea.
میکروفاسیس: بایو اینتر اسپرایت ماسه ای(گرینستون)
سن؛ تورنزین بالائی
3- بخش آهکی بالائی‚ 5/47 متر آهک خاکستری متوسط لایه حاوی رگه های کلسیت با میان لایه های شیلی حاوی میکروفسیلهای زیر:
Darjella monilis/Tuberendothyra sp./Granoferelloidesjasperensis.
میکروفاسیس: بایو اسپارایت (گرینستون)
سن: ویزین زیرین
ـ سازند درود
1- 8/14 متر کنگومرا و سپس سنگ که به طرف بالا آهکهای ماسه ای تبدیل میشود در این آهکها فسیلهای زیر یافت شده است:
Palevidalina cylindrica/paleovidalina iranci/paleovidalina sigmoidal
میکروفاسیس: بایو اسپارایت (گرینستون)
2- 20 متر آهک خاکستری ضخیم تا متوسط لایه که به طرف بالا تبدیل به ماسه سنگ با اینترکالیشن شیلی میشود. در این آهکها میکروفسیلهای زیر پیدا شده است:
Mesoshubertella thompsoni/zellia heritchi/staffella sphaerica
میکروفاسیس: بایو اسپارایت (گرینستون)
سن: مجموع واحدهای 1 و 2 سن آسلین – ساکمارین را نشان میدهد.
ـ سازند روته
این سازند ابتدا با 6/23 متر ماسه سنگ کوارتزیتی با نظم دانه تدریجی مثبت شروع میشود که به طرف بالا تبدیل به ماسه سنگی آهکی و سپس آهک ماسه ای میشود و این روند رسوبگذاری شروع پیشروی دریا بعد از انقطاع رسوبگذاری آرتنکسین زیرین است. بعد از این رسوبات تخریبی با ایجاد ثبات و آرامش در حوضه رسوبگذاری آهکی سازند روته آغاز می گردد که در بخش زیرین حاوی ماکروفسیلها و میکروفسیلهای شاخص آرتنکسین بالایی تا گوادالوپین زیرین است مانند:
Tyloplecta yangtezeensis/orthoteina esurkus/Nodosinella nodosar ifomis/ Langella perforata/ Langella conica/ pesudovidilina ornata/ langella- acantha/ pachyphloia pedicula
در بخش بالائی این آهکها که حاوی چرت نیز میباشد میکروفسیلهای به سن گوادالوپین بالائی یافت شده، نظیر:
Neoendothyra rechli/Neoendothyra broenimmani/Globivalvulina vonder schmitti/ cribrogenerina sumatrana/ Deckerella composita/vermiporella nip ponica.
میکروفاسیس این آهکا بایومیکرایت (پکستون) است.
بر روی آهکهای فوق الذکر 8/4 متر بوکسیت قرار گرفته که نشان دهنده فاز پسروی دریا در اواخر گرادالوپین و ایجاد شرایط قاره ای است.
- آهکهای متعلق به جلفین آغازی: 7/26 متر اهک های توده ای خاکستری رنگ دارای آثار شبیه به استروماتولیت که نشان دهنده شروع پیشروی دریای جلفین آغازی است این آهکها برای اولین بار شناسائی شده است.
- توصیف مقطع میگون
این مقطع در 2 کیلومتری شمال روستای میگون و در یال جنوبی ناودیسی که امتداد محور آن شرقی – غربی است انتخاب شده است. مختصات قاعده مقطع ْ20 َ30 ْ51 طول شرقی و ْ7 0 َ59 ْ36 عرض شمالی است در این مقطع فقط سازند روته رخنمون داشته و مشخصات سنگ شناسی و فسیلی آن درست شبیه مقطع نمونه است با این تفاوت که ضخامت آن 3/65 متر است