پژوهشهای پترولوژیکی و ژئوشیمیایی اسکارنهای Distal در منطقه دره کامو (جنوب غرب کاشان)

متن اصلی:
     در منطقه کامو سنگهای آذرین عمدتاً به صورت دایک، آپوفیز و گنبد رخنمون دارند. از لحاظ تقسیمات سنگشناسی میتوان گروههای آندزیت پورفیر، داسیت، گرانیت، گرانودیوریت و گابروهای متاسوماتیت شده را در آنها متمایز نمود. از نظر حجمی نیز عمدتاً شامل داسیت و آندزیت هستند.
رخنمون اسکارنها به صورت رگه هایی به عرض 1 الی 4 متر و طولی در حدود 10 الی 120 متر جلب توجه مینماید. رگههای مزبور در حقیقت شکافهایی با روند عمود بر نوار ماگمایی ارومیه ـ دختر هستند، که قبل از هجوم محلولهای اسکارنساز، در اثر عملکرد فاز کوهزایی لارامین در سکانسهای رسوبی منطقه پدید آمدهاند. اسکارن منیتیت منطقه عموماً به حالت برش همراه با گارنتیت ملاحظه میشود. در بین لایه های ضخیم سنگ آهک میان لایههای نازکی از توف نیز وجود داشته که دگرگونی مجاورتی بر روی آنها نیز اثر گذاشته و متحمل اسکارنزایی ضعیفی شدهاند. پاراژنز اسکارن عمدتاً به صورت مجموعه گارنت + اپیدوت + کلینوپیروکسن ± کوارتز + کلسیت ± آمفیبول میباشد.
این ترکیب کانی شناسی بیانگر آنست که سنگ اولیه آنها حداکثر تا اویل رخساره پیروکسن ـ هورنفلس دگرگون شده است. میزان گارنت در بعضی از رگهها به حدی بالاست که میتوان به آنها رگههای گارنتیت اطلاق نمود. این گارنتها به فرم تودهای، دانهریز و به رنگ حنایی مشاهده میشوند. گارنتهای مزبور توسط گارنتهای نسل دومی که قهوه ای رنگ هستند به صورت رگچهای قطع میشوند. گارنتهای نسل دوم تأخیری بوده و بعضاً همراه با پیرریتهای اکسید شده به صورت رگچه به داخل گارنتهای تودهای تزریق شدهاند. در زیر میکروسکوپ (نور عادی، P.P.L) گارنتهای رگهای نسل دوم به رنگ زرد ـ زرد عسلی و به صورت روکشی (overgrowth) به دور گارنتهای تودهای نسل اول مشاهده میشوند. در نور پلاریزه نیز مشاهده میشود که گارنتهای نسل اول کاملاً ایزوتوپ بوده در حالی که گارنتهای نسل دوم انیزوتروپی آشکاری نشان میدهند.
نمودار تجزیه نقطهای میکروسکوپ الکترونی (SEM) این دو نوع گارنت نیز تنها تفاوت در مقدار کیفی آهن را نشان میدهد، ولی ترکیب شیمیایی هر دو نمونه در محدوده اوگراندیت میباشد.
از ویژگیهای جالب توجه این دو نوع گارنت تشابه میزان عناصر کمیاب و نادر خاکی (REE) آنها میباشد. نمودار تغییرات فراوانی این عناصر در دو گارنت مزبور روند کاملاً یکسانی را نشان میدهد. جهت مقایسه روند این تغییرات با گارنت اسکارنهای مشابه. یک نمونه از گارنت اسکارنهای قهرود (شمال منطقه مورد مطالعه) و یک نمونه از گارنتهای منشاد (شیرکوه، غرب استان یزد) همزمان تجزیه گردیده است. گارنتهای منشاد متعلق به مرحله تأخیری اسکارنسازی هستند و پارانز اولیه خشک و حرارت بالا (پیروکسن ـ اسکارن) را قطع نمودهاند (نوربهشت، ملکیزاده، شرافت، 1375). گارنتهای قهرود نیز متعلق به هورنفلسهای دانهریز میزبان هستند که به صورت تأخیری همراه با پیریت ـ اپیدوت مشاهده میشوند.
نمودار به هنجار شده کلیه نمونههای گارنت (با کندریت، مانتوی اولیه و …) تطابق نسبتاً خوبی را با هم نشان میدهند و این امر بیانگر سرشت تزریقی ـ گرمابی بودن کلیه گارنتها میباشد تا شکلگیری در جای آنها در محیط سنگ میزبان تشکیل کانیهای مگنتیت، پیریت و کالکوپیریت در آخرین مراحل اسکارن سازی صورت گرفته است. در مطالعات مقاطع صیقلی میتوان پیریت و مارکازیت را به صورت همزیست در کنار یکدیگر مشاهده نمود. در حدود دمای Cْ520 مارکازیت سریع به پیریت تبدیل میشود (Neuhaus, 1992). لذا میتوان پذیرفت که محلولهای کانهساز نیز حداکثر دارای همین دما بوده اند.