مطالعه نوسانات کوتاه مدت سطح آب زیرزمینی دشت سروستان با روش طیفی (Spectral Method)
| دسته | آب شناسی |
|---|---|
| گروه | سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور |
| مکان برگزاری | سومین همایش سالانه انجمن زمین شناسی ایران |
| نویسنده | نوذرسامانی-عباسعلی نیک اندیش |
| تاريخ برگزاری | ۱۶ شهریور ۱۳۸۴ |
متن اصلی:
با توجه به اینکه سطح آب زیرزمینی در پیزومترهای دشت دارا یا فاقد نوسانات کوتاه مدت باشد، پیزومترهای منطقه به دو گروه طبقه بندی میشوند.
P2,P3,P4, P5, P6, P9, P10, P11, P12, P16, P18, P19, P21, P23, P24, P26, P27, P28, P32, P33, P34, P35, P36.
ب) پیزومترهایی که سطح آب در آنها فاقد نوسانات کوتاه مدت می باشد که عبارتند از:
P1, P7, P8, P13, P14, P22, P29, P30.
در شکل (2) که شبکه پیزومتری دشت سروستان را نشان می دهد، پیزومترهای با نوسانات کوتاه مدت و فاقد این نوسانات مشخص گردیده اند.
مقایسه نمودار زمانی و دورنگار سریهای سطح آب زیرزمینی در پیزومترهای P1 (بدون نوسانات کوتاه مدت) و P16 (دارای نوسانات کوتاه مدت) تفاوت این دو گروه از پیزومترها را بخوبی نشان میدهد.
آنالیز طیفی سریهای زمانی بارندگی ماهانه در ایستگاههای باران سنجی سروستان (در بخش شرقی دشت) و دو بنه (در بخش غربی دشت) مبین وجود نوسانات کوتاه مدت در این سریها میباشد (نیک اندیش، 1377). با توجه به ارتباط مستقیم بارش و سطح آب زیرزمینی، بخشی از نوسانات کوتاه مشاهده شده در سطح آب زیرزمینی منطقه ناشی از نوسانات کوتاه مدت بارش میباشد. با وجود اینکه نوسانات کوتاه مدت بارش در کل منطقه تقریباً یکنواخت می باشد، ولی در پیزومترهای مختلف نوسانات سطح آب زیرزمینی خصوصیات متفاوتی از خود نشان میدهد که این اختلاف ناشی از متفاوت بودن خصوصیات فیزکی و هیدرولیکی زون غیر اشباع در بخشهای مختلف سفره می باشد. در دوره آنالیز متوسط عمق سطح آب زیرزمینی در پیزومترهای منطقه از 2 متر در پیزومتر P3 تا 5/51 متر در پیزومتر P19 متغیر بوده است. در برخی از پیزومترهایی که نوسانات کوتاه مدت را نشان نمی دهند، عمق سطح آب کم میباشد (نظیر پیزومتر P1 با متوسط عمق سطح آب برابر 78/5 متر)، و این در حالی است که در برخی از پیزومترهایی که نوسانات کوتاه مدت را نشان میدهند عمق سطح آب زیاد میباشد(نظیر پیزومتر P19 با عمق متوسط آب برابر 55/51 متر).
مطالعه لاک حفاری پیزومترهای دشت نشان داد که پیزومترهای فاقد نوسانات کوتاه مدت در زون غیر اشباع خود دارای لایه های محدود کننده رسی و مارنی میباشند که این لایه ها بدلیل عملکرد ذخیره ای خود نقش مهمی در میرا شدن (Damping) نوسانات با فرکانسهای بلند (پریودهای کوتاه) بارش دارند و زون غیر اشباع پیزومترهای دارای نوسانات کوتاه مدت متشکل از درصد به نسبت بالای مواد درشت دانه نظیر شن و ماسه بوده و لایه های محدود کننده رسی و مارنی وجو ندارد.
با توجه به اینکه سطح آب زیرزمینی در پیزومترهای دشت دارا یا فاقد نوسانات کوتاه مدت باشد، پیزومترهای منطقه به دو گروه طبقه بندی میشوند.
P2,P3,P4, P5, P6, P9, P10, P11, P12, P16, P18, P19, P21, P23, P24, P26, P27, P28, P32, P33, P34, P35, P36.
ب) پیزومترهایی که سطح آب در آنها فاقد نوسانات کوتاه مدت می باشد که عبارتند از:
P1, P7, P8, P13, P14, P22, P29, P30.
در شکل (2) که شبکه پیزومتری دشت سروستان را نشان می دهد، پیزومترهای با نوسانات کوتاه مدت و فاقد این نوسانات مشخص گردیده اند.
مقایسه نمودار زمانی و دورنگار سریهای سطح آب زیرزمینی در پیزومترهای P1 (بدون نوسانات کوتاه مدت) و P16 (دارای نوسانات کوتاه مدت) تفاوت این دو گروه از پیزومترها را بخوبی نشان میدهد.
آنالیز طیفی سریهای زمانی بارندگی ماهانه در ایستگاههای باران سنجی سروستان (در بخش شرقی دشت) و دو بنه (در بخش غربی دشت) مبین وجود نوسانات کوتاه مدت در این سریها میباشد (نیک اندیش، 1377). با توجه به ارتباط مستقیم بارش و سطح آب زیرزمینی، بخشی از نوسانات کوتاه مشاهده شده در سطح آب زیرزمینی منطقه ناشی از نوسانات کوتاه مدت بارش میباشد. با وجود اینکه نوسانات کوتاه مدت بارش در کل منطقه تقریباً یکنواخت می باشد، ولی در پیزومترهای مختلف نوسانات سطح آب زیرزمینی خصوصیات متفاوتی از خود نشان میدهد که این اختلاف ناشی از متفاوت بودن خصوصیات فیزکی و هیدرولیکی زون غیر اشباع در بخشهای مختلف سفره می باشد. در دوره آنالیز متوسط عمق سطح آب زیرزمینی در پیزومترهای منطقه از 2 متر در پیزومتر P3 تا 5/51 متر در پیزومتر P19 متغیر بوده است. در برخی از پیزومترهایی که نوسانات کوتاه مدت را نشان نمی دهند، عمق سطح آب کم میباشد (نظیر پیزومتر P1 با متوسط عمق سطح آب برابر 78/5 متر)، و این در حالی است که در برخی از پیزومترهایی که نوسانات کوتاه مدت را نشان میدهند عمق سطح آب زیاد میباشد(نظیر پیزومتر P19 با عمق متوسط آب برابر 55/51 متر).
مطالعه لاک حفاری پیزومترهای دشت نشان داد که پیزومترهای فاقد نوسانات کوتاه مدت در زون غیر اشباع خود دارای لایه های محدود کننده رسی و مارنی میباشند که این لایه ها بدلیل عملکرد ذخیره ای خود نقش مهمی در میرا شدن (Damping) نوسانات با فرکانسهای بلند (پریودهای کوتاه) بارش دارند و زون غیر اشباع پیزومترهای دارای نوسانات کوتاه مدت متشکل از درصد به نسبت بالای مواد درشت دانه نظیر شن و ماسه بوده و لایه های محدود کننده رسی و مارنی وجو ندارد.
