بررسی میکروفاسیس رخساره اورگونین ناحیه هریشت ( اردکان – یزد )
| دسته | سنگ شناسی رسوبی |
|---|---|
| گروه | سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور |
| مکان برگزاری | سومین همایش سالانه انجمن زمین شناسی ایران |
| نویسنده | علی اصغر اریایی- افسر علائیان |
| تاريخ برگزاری | ۱۶ شهریور ۱۳۸۴ |
متن اصلی:
مقطع زمین شناسی مورد مطالعه با رخساره اورگونین، در منطقه هریشت و در شمال شرق اردکان بیرون زدگی دارد. ضخامت رسوبات کرتاسه زیرین در این ناحیه جمعا 579 متر بوده، امتداد لایه ها شمال شرق – جنوب غرب و شیب آنه به سمت شمال غرب می باشد. ته نشست های متعلق به کرتاسه زیرین این ناحیه را از لحاظ سنگ چینه شناسی و زیست چینه شناسی به صورت زیر می توان تفکیک نمود.
1) واحد کنگلومرایی
با پیشروی دریای کرتاسه، رژیم کم عمقی در منطقه اردکان حاکم بوده است. پیشروی مذکور با رسوب گذاری واحد کنگلومرایی قرمز تا ارغوانی به ضخامت 150 متر شروع شده و با دگر شیبی زاویه دار بر روی رسوبات ژوراسیک قرار گرفته است. عناصر تشکیل دهنده کنگلومرا پلی ژنتیک بوده و حاوی قطعات ریز و درشت خرده سنگ و قلوه هایی از جنس دولومیت، شیل ماسه سنگ و آهک می باشد که حداکثر قطر آنها در حد 30 سانتیمتر و میانگین آن در حد 15 سانتیمتر است. قلوه ها اکثرا گرد شده بوده دارای جور شدگی خوب تا متوسط هستند.
به علت فقدان شواهد فسیلی در این واحد، تعیین سن دقیق آن ناممکن می باشد. ولی با توجه به موقعیت چینه شناختی، می توان این واحد رابه زمان نئوکومین منسوب نمود.
2)واحد شیلی
این واحد با ضخامت 5/103 متر به صورت هم شیب بر روی واحد کنگلومرای زیرین قرار دارد و از شیل با میان لایه های آهکی، که به خوبی قابل رؤیت می باشد تشکیل شده است.
جزئیات این واحد به شرح زیر میباشد:
شیلها با حداقل ضخامت 5/2 متر و حداکثر 5/71 متر و در مجموع 5/93 متر در تناوب با لایه های آهکی قرار می گیرد. اجزای اصلی این واحد تخریبی را کانیهای رسی تشکیل می دهند که در زیر آهکهای صخره ساز فوقانی به رنگ سبز زیتونی دیده می شود.
آهکها باضخامت کلی 10متر در تناوب با شیلها بوده و حاوی میکروفسیلهای بریوزوآ و Orbitolina discoidea می باشد. سن این واحد بارمین در نظر گرفته می شود.
بررسی میکروفاسیس لایه های آهکی مذکور( اربیتولینا وکستون، بیوکلاست وکستون- پکستون، اربیتولینا پکستون) حکایت محیطی مشابه مرداب دارد که در زمان آرامش نسبی حوضه که ورود مواد تخریبی به حوضه کاهش یافته است تشکیل شده اند.
3)واحد کربناته
این واحد با ضخامت 326 متر به صورت هم شیب بر روی واحد قبلی قرار دارد و از پایین به بالا شامل آهک دولومیتی، آهک االیتی و آهک رودیستی خاکستری رنگ می باشد با توجه به میکروفونای این واحد می توان آن را به دو بخش تقسیم نمود:
بخش زیرین شامل 90 متر آهک ضخیم لایه به رنگ خاکستری حاوی میکروفونای:
choffatella SP.
Valanchella miliani (SCHROEDER, 1968)
Pseudospirocyclina Maynica (HOTTINGER ,1967)
Pseudocyclammina greigi (HENSON,1948)
Cuneolina sp.
Orbitolina discoidia (GRAS,1852)
Dictyoconus arabicus (HENSON,1948)
Dictyoconus pachymarginalis (SCHROEDER,1965)
Simplorbitolina sp.
Nautiloculina oolitica (MOHLER,1938)
Rectodictyoconus giganteus (SCHROEDER,1964)
Orbitolina discoidea-conoidea
Orbitolina texana (DOUGLAS,1960)
Orbitolina kurdica (HENSON,1948)
Orbitolina wadiai (SAHNI & SASTRI,1957)
با توجه به زیای فسیلی فوق می توان سن بارمین را برای بخش زیرین واحد کربناته در نظر گرفت
بخش بالایی شامل 326متر آهک ضخیم لایه دارای میکروفونای زیر می باشد:
Debarina hhahounerensis (FOUREADE ,RAOULT & VILA,1972)
Dictyoconus arabicus (HENSON,1948)
Dictyoconus pachymarginalas (SCHROEDER,1965)
Pseudocyclammina hedberrgi (MAYNC,1953)
Mesorbitolyna texana (ROEMER,1852)
Iraqia simplex (HENSON,1948)
Cuneolina pavoni (D,ORBIGNY,1846)
Orbitolina lenticularis (BLUMENBACH,1805)
Orbitolina tixana-parva (DOUGLAS,1960)
Orbitolina discoidea-conoidea
Orbitolina cf. Scitula (ZHANG,1982)
Orbitolina concava (LAMARK,1980)
مجموعه زیای فسیلی فوق سن آپسین را برای این قسمت مناسب می نماید.
بررسیها نشان می دهد که می توان رسوبات منطقه را در دوازده میکروفاسیس کربناته خلاصه نمود:
بایوکلاستیک گرینستون – االیت گرینستون – رودیست باندستون – االیت، اربیتولینا بایوکلاست پکستون- اربیتولینا، بیوکلاست پکستون – بیوکلاستیک اربیتولینا وکستون، پکستون – بایو، دولومیکرایت – دیس میکرایت – اربیتولینا وکستون، بیوکلاست وکستون، پکستون- اربیتولینا پکستون – میلیولیدا، اربیتولینا پکستون بر اساس میکروفاسیسهای فوق محیط رسوبی واحد کربناته مرداب تا سد در نظر گرفته می شود.
مقطع زمین شناسی مورد مطالعه با رخساره اورگونین، در منطقه هریشت و در شمال شرق اردکان بیرون زدگی دارد. ضخامت رسوبات کرتاسه زیرین در این ناحیه جمعا 579 متر بوده، امتداد لایه ها شمال شرق – جنوب غرب و شیب آنه به سمت شمال غرب می باشد. ته نشست های متعلق به کرتاسه زیرین این ناحیه را از لحاظ سنگ چینه شناسی و زیست چینه شناسی به صورت زیر می توان تفکیک نمود.
1) واحد کنگلومرایی
با پیشروی دریای کرتاسه، رژیم کم عمقی در منطقه اردکان حاکم بوده است. پیشروی مذکور با رسوب گذاری واحد کنگلومرایی قرمز تا ارغوانی به ضخامت 150 متر شروع شده و با دگر شیبی زاویه دار بر روی رسوبات ژوراسیک قرار گرفته است. عناصر تشکیل دهنده کنگلومرا پلی ژنتیک بوده و حاوی قطعات ریز و درشت خرده سنگ و قلوه هایی از جنس دولومیت، شیل ماسه سنگ و آهک می باشد که حداکثر قطر آنها در حد 30 سانتیمتر و میانگین آن در حد 15 سانتیمتر است. قلوه ها اکثرا گرد شده بوده دارای جور شدگی خوب تا متوسط هستند.
به علت فقدان شواهد فسیلی در این واحد، تعیین سن دقیق آن ناممکن می باشد. ولی با توجه به موقعیت چینه شناختی، می توان این واحد رابه زمان نئوکومین منسوب نمود.
2)واحد شیلی
این واحد با ضخامت 5/103 متر به صورت هم شیب بر روی واحد کنگلومرای زیرین قرار دارد و از شیل با میان لایه های آهکی، که به خوبی قابل رؤیت می باشد تشکیل شده است.
جزئیات این واحد به شرح زیر میباشد:
شیلها با حداقل ضخامت 5/2 متر و حداکثر 5/71 متر و در مجموع 5/93 متر در تناوب با لایه های آهکی قرار می گیرد. اجزای اصلی این واحد تخریبی را کانیهای رسی تشکیل می دهند که در زیر آهکهای صخره ساز فوقانی به رنگ سبز زیتونی دیده می شود.
آهکها باضخامت کلی 10متر در تناوب با شیلها بوده و حاوی میکروفسیلهای بریوزوآ و Orbitolina discoidea می باشد. سن این واحد بارمین در نظر گرفته می شود.
بررسی میکروفاسیس لایه های آهکی مذکور( اربیتولینا وکستون، بیوکلاست وکستون- پکستون، اربیتولینا پکستون) حکایت محیطی مشابه مرداب دارد که در زمان آرامش نسبی حوضه که ورود مواد تخریبی به حوضه کاهش یافته است تشکیل شده اند.
3)واحد کربناته
این واحد با ضخامت 326 متر به صورت هم شیب بر روی واحد قبلی قرار دارد و از پایین به بالا شامل آهک دولومیتی، آهک االیتی و آهک رودیستی خاکستری رنگ می باشد با توجه به میکروفونای این واحد می توان آن را به دو بخش تقسیم نمود:
بخش زیرین شامل 90 متر آهک ضخیم لایه به رنگ خاکستری حاوی میکروفونای:
choffatella SP.
Valanchella miliani (SCHROEDER, 1968)
Pseudospirocyclina Maynica (HOTTINGER ,1967)
Pseudocyclammina greigi (HENSON,1948)
Cuneolina sp.
Orbitolina discoidia (GRAS,1852)
Dictyoconus arabicus (HENSON,1948)
Dictyoconus pachymarginalis (SCHROEDER,1965)
Simplorbitolina sp.
Nautiloculina oolitica (MOHLER,1938)
Rectodictyoconus giganteus (SCHROEDER,1964)
Orbitolina discoidea-conoidea
Orbitolina texana (DOUGLAS,1960)
Orbitolina kurdica (HENSON,1948)
Orbitolina wadiai (SAHNI & SASTRI,1957)
با توجه به زیای فسیلی فوق می توان سن بارمین را برای بخش زیرین واحد کربناته در نظر گرفت
بخش بالایی شامل 326متر آهک ضخیم لایه دارای میکروفونای زیر می باشد:
Debarina hhahounerensis (FOUREADE ,RAOULT & VILA,1972)
Dictyoconus arabicus (HENSON,1948)
Dictyoconus pachymarginalas (SCHROEDER,1965)
Pseudocyclammina hedberrgi (MAYNC,1953)
Mesorbitolyna texana (ROEMER,1852)
Iraqia simplex (HENSON,1948)
Cuneolina pavoni (D,ORBIGNY,1846)
Orbitolina lenticularis (BLUMENBACH,1805)
Orbitolina tixana-parva (DOUGLAS,1960)
Orbitolina discoidea-conoidea
Orbitolina cf. Scitula (ZHANG,1982)
Orbitolina concava (LAMARK,1980)
مجموعه زیای فسیلی فوق سن آپسین را برای این قسمت مناسب می نماید.
بررسیها نشان می دهد که می توان رسوبات منطقه را در دوازده میکروفاسیس کربناته خلاصه نمود:
بایوکلاستیک گرینستون – االیت گرینستون – رودیست باندستون – االیت، اربیتولینا بایوکلاست پکستون- اربیتولینا، بیوکلاست پکستون – بیوکلاستیک اربیتولینا وکستون، پکستون – بایو، دولومیکرایت – دیس میکرایت – اربیتولینا وکستون، بیوکلاست وکستون، پکستون- اربیتولینا پکستون – میلیولیدا، اربیتولینا پکستون بر اساس میکروفاسیسهای فوق محیط رسوبی واحد کربناته مرداب تا سد در نظر گرفته می شود.