بافت و ترکیب شیمیایی به عنوان دو فاکتور قابل اطمینان در منشاء یابی اکسیدهای آهن و تیتانیوم تخریبی
| دسته | پترولوژی |
|---|---|
| گروه | سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور |
| مکان برگزاری | سومین همایش سالانه انجمن زمین شناسی ایران |
| نویسنده | عبدالحسین امینی |
| تاريخ برگزاری | ۱۶ شهریور ۱۳۸۴ |
متن اصلی:
نتایج حاصل از مطالعات انجام گرفته روی مشخصه های بافتی اکسیدهای آهن و تیتانیوم با استفاده از میکروسکوپ پلاریزان و SEM در جدول 1 نشان داده شده است.
نتایج حاصل از مطالعات انجام گرفته روی مشخصه های بافتی اکسیدهای آهن و تیتانیوم با استفاده از میکروسکوپ پلاریزان و SEM در جدول 1 نشان داده شده است.
بدلیل فراوانی قابل ملاحظه کانیهایی که در آنها ایلمنیت بصورت اکسولوشن یا هم رشدی در متن تیتانومانیتیت مشاهده می گردد و بدلیل نقش مؤثر این گروه از کانیها در تعیین، منشاء، بافت این کانیها با جزئیات بیشتری مورد بررسی قرار گرفته است. در این کانیها بطور کلی سه نوع بافت قابل تشخیص است.
1-بافت داربستی Trellis type Texturel
در این نوع بافت لامینه هایی از ایلمنیت به ضخامت 10-1 میکرون در زمینه ای از تیتانو مانیتیت مشاهده می شود. این لامینه ها دارای کناره های تقریبا موازی بوده و در انتها بتدریج باریک می گردند. لامینه ها عمدتا در سه جهت فضائی در زمینه تیتانومانیتیت گسترش یافته اند. لامینه های گسترش یافته در یک جهت نیز با فراوانی کمتر مشاهده می شود. میزان Ti از مرکز به کناره های لامینه افزایش قابل ملاحظه ای نشان می دهد.
2-بافت ساندویچی Sandwich type texture
در این نوع بافت لامینه های ایلمنیت دارای ضخامتی بین 20-10 میکرون بوده و به ندرت ضخامتشان تا 50 میکرون هم می رسد. این لامینه ها دارای کناره های غیر منظم و غیر موازی بوده و معمولا در یک جهت و در امتداد سطوح اکتائدری کانیهای تیتانومانیتیت گسترش یافته اند. این نوع بافت در ماسه سنگهای خیلی درشت و درشت دانه فراوانتر یافت می شود.
3-بافت مرکب Composite type texture
در این نوع بافت بلورهای اتومورف ایلمنیت در زمینه ای از تیتانومانیتیت مشاهده می گردد. این بلورها دارای کناره های کاملا مشخص و واضح بوده و هیچ گونه جهت یافتگی خاصی در زمینه نشان نمی دهند. اندازه این بلورها بین 50-10 میکرون متغیر است.
فراوانی این سه نوع بافت در نمونه های مطالعه شده در جدول 2 نشان داده شده است.
1-بافت داربستی Trellis type Texturel
در این نوع بافت لامینه هایی از ایلمنیت به ضخامت 10-1 میکرون در زمینه ای از تیتانو مانیتیت مشاهده می شود. این لامینه ها دارای کناره های تقریبا موازی بوده و در انتها بتدریج باریک می گردند. لامینه ها عمدتا در سه جهت فضائی در زمینه تیتانومانیتیت گسترش یافته اند. لامینه های گسترش یافته در یک جهت نیز با فراوانی کمتر مشاهده می شود. میزان Ti از مرکز به کناره های لامینه افزایش قابل ملاحظه ای نشان می دهد.
2-بافت ساندویچی Sandwich type texture
در این نوع بافت لامینه های ایلمنیت دارای ضخامتی بین 20-10 میکرون بوده و به ندرت ضخامتشان تا 50 میکرون هم می رسد. این لامینه ها دارای کناره های غیر منظم و غیر موازی بوده و معمولا در یک جهت و در امتداد سطوح اکتائدری کانیهای تیتانومانیتیت گسترش یافته اند. این نوع بافت در ماسه سنگهای خیلی درشت و درشت دانه فراوانتر یافت می شود.
3-بافت مرکب Composite type texture
در این نوع بافت بلورهای اتومورف ایلمنیت در زمینه ای از تیتانومانیتیت مشاهده می گردد. این بلورها دارای کناره های کاملا مشخص و واضح بوده و هیچ گونه جهت یافتگی خاصی در زمینه نشان نمی دهند. اندازه این بلورها بین 50-10 میکرون متغیر است.
فراوانی این سه نوع بافت در نمونه های مطالعه شده در جدول 2 نشان داده شده است.
نتایج حاصل از مطالعات ترکیب کانی شناسی اکسیدهای آهن و تیتانیوم موجود در ماسه سنگها مورد مطالعه با استفاده از SEM مجهز به آنالیزور در جدول 3 خلاصه شده است.
بر اساس ضخامت لامینه های ایلمنیت در زمینه تیتانومانیتیت به عنوان یک فاکتور اصلی تعیین کننده نوع سنگ (Riezebos1979 and Molinaroli et al. 1991) بیش از 70 درصد نمونه های مطالعه شده مشخصه های سنگهای مربوط به قوسهای آتشفشانی فرسایش یافته را نشان می دهند. جهت یافتگی لامینه های ایلمنیت و برتری لامینه های سه بعدی نیز این نتیجه را تایید می نماید. نوع بافت و فراوانی آنها در مقایسه با کانیهای مطالعه شده از منشاء معین (Grigsby 1990) سنگهای آتشفشانی با ترکیب حدواسط را برای این کانیها پیشنهاد می نماید.این نتیجه از روی نسبت C/C+T نیز تایید می گردد. این نتایج همبستگی بسیار کاملی با نوع بافت موجود در کانیهای مشابه در سنگهای آتشفشانی ائوسن، سری سنگهای آتشفشانی موجود در بخش فوقانی سازند قم، سازند قرمز زیرین، و سازند کرج نشان می دهد ترکیب شیمیائی اکسیدهای آهن و تیتانیوم نیز ترکیب آندزیت، تاآندزیت- بازالت را برای سنگهای منشاء این کانیهای تخریبی تعیین می نماید (Cf.Gill 1981,Basu& Molinaro;I 1989) . میزان MnO موجود در این نمونه ها در مقایسه با انواع مشابه از منشاءهای مشخص نشان می دهد که این کانیها عمدتا از سنگهای مربوط به قوسهای آتشفشانی فرسایش یافته منشاء گرفته اند (Basu & Molinaroli 1989) میزان Al2O3 و MgO در نمونه های همبستگی کامل آنها را با انواع موجود در سنگهای آندزیتی تا داسیتی نشان می دهد (Garcia 1978, Frost & Lindsley 1991) .