استفاده از روش آماری آنالیز خوشه ای در پهنه بندی تکتونیکی ایران

متن اصلی:
     به منظور پهنه بندی تکتونیکی ایران، این گسترده به چهارگوش هایی هم مساحت با ابعاد 1*1 درجه جغرافیایی شبکه بندی شده است. سپس بر اساس مطالعات انجام شده توسط محققان پیشین تعداد 25 متغیر کمی (quantitative variable) به عنوان فاکتورهای معرف وضعیت تکتونیک ناحیه انتخاب شده، انگاه مقادیر هر کدام از متغیرها در چهار گوش های مورد مطالعه، برداشت شده است. متغیرهای انتخاب شده در این تحقیق شامل پارامترهای لرزه خیزی، ناهنجارهای ثقلی، توپوگرافی و زمین ساختاری میباشد. داده های برداشت شده با توجه به دامنه تغیرات متفاوت متغیرها، باید قبل از پردازش با استفاده از روش آماری آنالیز خوشه ای. استاندارد شوند. به این منظور داده ها به روش z – Score استاندارد شده اند.
بر انجام پروسه آنالیز خوشه ای، نیاز به انتخاب معیاری جهت محاسبه شباهت بین نمونه ها میباشد. معیارهای مختلفی توسط محققان جهت محاسبه شباهت بین نمونه ها پیشنهاد شده است که در این بین با توجه به وضعیت داده ها و همچنین نتایج حاصل از داده های آزمایشی، تصمیم گرفته شد از معیار فاصله اقلیدسی (Euclidean distance criteria) استفاده شود. علاوه بر این برای گروه بندی نمونه ها نیاز به تهیه نمودار درختی (dendrogram) نشان دهنده ساختار درونی داده ها میباشد. با توجه به معیار شباهت انتخاب شده و همچنین نتایج حاصل از روشهای مختلف ادغام خوشه ها، روش ادغام وارد (Ward method) برای تهیه نمودار درختی انتخاب گردید (Swan et al. 1996). در نهایت با مشاهده و بررسی نمودار درختی حاصل از تجزیه داده ها دیده شد که میتوان بهترین وضعیت، کل چهارگوش ها را در6 گروه قرار داد که پس از جدا کردن گروه و پیاده نمودن این اطلاعات بر روی نقشه شبکه بندی، نقشه پهنه بندی ایران تهیه گردیده است. شکل (1) نقشه پهنه بندی ایران که با استفاده از روش آماری تجزیه خوشه ای به 6 زون مختلف تقسیم شده را نشان میدهد. در مقایسه زون ها انجام شده، نشان میدهد که زون 6 دارای حداکثر و زون 1 دارای حداقل فعالیت تکتونیکی (به خصوص زلزله خیزی) میباشد.