خصوصیات مکانیکی و معیار گسیختگی سازندهای آسماری، پابده، ساچون و آغاجاری

با نگاهی به نقشه زمین شناسی ایران، خمیدگی روند عمومی ساختاری در شمال ایران، بین کپه داغ تا قفقاز و در جنوب فرو رفتگی خزر جنوبی جلب توجه می کند. در حالیکه روند موازی با پهنه زاگرس و پهنه آذرین تبریز- بزمان (N130) در البرز باختری و کپه داغ خاوری دیده می شود، روند N65 در کپه داغ باختری و البرز خاوری حاکم است. این روند در باختر البرز و سفید رود با چرخشی راستگرد روندی شمالی- جنوبی (ارتفاعات تالش) پیدا می کند.
بررسی ساز و کار گسله ها، خمیدگی محور چین ها و گسترش پهنه های محلی کششی و فشاری (Transpresion, Transtension) و مقایسه ویژگیهای تکتونیکی پهنه های زمین ساختی نشان دهنده نقش گسله هایی با روند N45 در شکل گیری و تکوین روند اولیه N130 بصورت خمیدگی ایران شمالی با پیچش های چپگرد و راستگرد می باشد.
این سیستم گسله با جابجایی عمده راستالغز چپگرد و راستگرد ویژگیهای گسل های تبدیلی را ارائه می نمایند. در بین مجموعه گسستگی هایی با این روند زون گسستگی سفید رود (چپگرد) و تالش (راستگرد) موجب تکوین خمیدگی گیلان گشته است، در پهنه محدود بین این دو گسستگی، سفره های رورانده گسترش یافته اند که موجب راندگی پی سنگ پهنه خزر - تالش بر روی پهنه البرز باختری گردیده است.
فراوانی این مجموعه گسستگی در البرز خاوری با حرکات متوالی چپگرد موجب گسترش روند N65 در این بخش شده اند.
روند دیگری منطبق بر روند بخش خاوری رودخانه ارس توام با عملکرد روند تالش منجر به ایجاد خمیدگی ساختاری مغان گردیده است.
با چنین ساز و کاری می توان تحلیلی برای تشکیل فرورفتگی خزر جنوبی در پهنه کششی Transtension ارائه نمود.
با توجه به جهت جابجایی این مجموعه گسلی (N45=) و روند بنیادی (N130) وجود مولفه جابجایی چپگرد در راستای گسلهای فشاری مایل لغز در اشکوبهای ساختاری گذشته و اشکوب ساختاری نئوتکتونیکی توجیه پذیر است.
جابجایی چپگرد گسله های زمین لرزه ای ایپک، جیرنده- کپته، موشا- فشم و بسیاری دیگر با چنین تحلیلی سازگار است.