دگرگونی مجاورتی و ذوب بخشی سنگهای رسی و نیمه رسی در منطقه چاه قند، شمال شرق نیریز ـ استان فارس

متن اصلی:
     نمونه برداری سیستماتیک از سنگهای دگرگونی از قسمت بیرونی هاله به طرف کنتاکت سنگهای آذرین از چندین تراورس صورت گرفت (شکل 2).
تمام نمونه‌ها در دو دسته تقسیم بندی می‌شوند 1- هورنفلسهای رسی، نیمه رسی 2- سنگهای حاصل از ذوب بخشی (گرانیتهای نوع s).
پاراژنز کانیها در سنگهای هورنفلسی بصورت زیر میباشد: (علائم اختصاری کانیها ازKretz,1983)
Qtz+Bt+Ms+Crd+-Grt
Qtz+Bt+Ms+Crd+kfs+And
Qtz+Bt+Ms+Crd+ kfs+And
Qtz+Bt+Ms+Crd+ kfs+And
Qtz+Bt+Ms+ kfs+And+Grt
Qtz+Bt+Crd+ kfs+sil+And
Qtz+Bt+Crd+ kfs

شکل (1)

شکل (2)

براساس این پاراژنز ها سه زون دگرگونی در هاله مجاورتی قابل تشخیص می‌باشد که عبارتنداز 1- زون Crd 2- زونAnd 3- زون sil. در شکل 2 زونهای دگرگونی و موقعیت نمونه‌برداری مشخص شده است. تغییرات پیشرونه کانیها در سنگهای نیمه رسی در طی دگرگونی مجاورتی در شکل 3 نمایش داده شده است.

شکل (3)

واکنشهای دگرگونی مجاورتی تشکیل دهنده کانیهای فوق براساس روابط فازی در سیستم AFM به صورت زیر می‌باشد:
Qtz+Ms+Chl→Crd+Bt+V
Qtz+Ms+Chl→Chd+Als+V
Qtz+Bt+Ms→Crd+kfs+V
Qtz+Ms→Als+Kfs+V
باتوجه به دو واکنش:
And→Sil
Qtz+Ms→Kfs+Als+v
و با توجه به محل برخورد واکنش دوم با منحنی تعادلیAnd→Sil در شبکه پترونتیک گرید (Spear & Cheney 1989) کمترین حرارت برای زون سیلیمانیت در حدود 650 درجه سانتیگراد است و فشار نیز کمتر از 3Kbar می‌باشد (شکل 4).

شکل (4)

در بعضی از هورنفلسها که هوازده شده‌اند تمام بیوتیتها به کلریت و کردیریت نیز به پنین تجزیه شده است (شکل 5)و علاوه بر این دو فیبرولیت نیز در نمونه‌ها دیده می‌شود (شکل 6).

شکل (5)

شکل (6)

سنگهای حاصل از ذوب بخشی عمدتا لوکوگرانیت می‌باشند که در آن کانیهای سیلیمانیت و آندالوزیت و گارنت دیده می‌شود که همه دلیل بر نوع S بودن‌ آنها می‌باشد و علاوه بر آن بافت میرمکیتی نیز در آنها دیده می‌شود که خود شاهدی برای وقوع ذوب بخشی در منطقه میباشد. در بعضی موارد که مقدار مذاب بخشی تشکیل شده پایین میباشد لنزهای لوکوگرانیت بوجود می‌آید ولی وقتی که مقدار مذاب بخشی زیادتر باشد دایکهای گرانیتی بوجود می‌آیند (Bucher 1994).
در منطقه نیز لنزها و دایک‌های گرانیتی مشاهده می‌شود (شکل 7) که دلیل بر نرخ ذوب بخشی در مقیاس متوسط می‌باشد (Bucher 1994).

شکل (7)

عمده واکنشهای احتمالی که باعث شروع ذوب بخشی و ایجاد این گرانیتها شده است به دو صورت زیر می‌باشد:
- واکنشهای با حضور آب: در این واکنشها آب به صورت آزاد در فرایند تشکیل مذاب شرکت می‌کند (واکنش زیر)و منشاء آب می‌تواند از واکنشهای دگرگونی پیشرونده آبزا در زونهای دگرگونی پائین‌تر از ذوب بخشی و یا وارد شده به هاله از محیط خارج باشد
Qtz+Kfs+Crd+H2O→L
- واکنشهای بدون حضور آب (Thompson1982): این واکنشها فاقد آب آزاد در واکنش می‌باشند و واکنش به صورت زیر می‌باشد:
Ms+Pl+Qtz→Als+L
Bt+Qtz+Sil→Crd+Kfs+L