مدل تکتونیکی جنوب مرند(کوههای میشو)

بیشتر گسلهای امتدادی مهم جهان دارای استرین برشی ساده هستند که سبب ساختارهائی از چین ها وگسلهای در مناطق تکتونیکی ترافشارشی وتراکششی می شود .کوههای میشو در آذربایجان دارای روند شرقی – غربی است.تحلیل ساختارهای (گسلش،چین خوردگی) درمنطقه اصلی جابجائی با الگو گرفتن از مدلهای آزمایشگاهی انجام شده است.گسل تبریز با فعالیت ترا فشارشی خود سبب ایجاد ساختار گل وار مثبت در منطقه شده است.

 

منطقه مورد بررسی بخشی از پهنه ساختاری آذربایجان است که میان عرض های جغرافیایی        ¢30 ، ^°38       - ¢15 ، ^° 38 شمالی و طول جغرافیای ¢00 ، ^°46 - ¢30 ،^°   45 شرقی   قرار دارد، که بخشی از نقشه مرند با مقیاس 000،100 : 1 را تشکیل می دهد. گسل تبریز با راستای شمال غرب - جنوب شرق از پای دامنه شمالی کوههای    

میشوعبور کرده ودپریسیون فشاری مرند را در شمال ارتفاعات مورد نظر را ایجاد کرده است.

چینه شناسی :

گستره مورد بررسی در برگیرنده نهشته هایی از پرکامبرین تا کواترنری است که دارای
پدیده های پلوتونیسم و گنبدهای ساب و لکانیک همراهی میشود.نهشته های سازند کهر در بخش جنوب - جنوب غربی گسل گسترش زیادی دارد و سازندهای الیکا ، روته و ژوراسیک رخنمون داردود و در بخش شمال شرقی - شمال نهشته های آواری میوسن آبرفت کهن و آبرفتهای عمده حاضر وجود دارد.توده های گرانیتوئیدی تیپ s و آلکالی گرانیت تاسنیت کوههای میشو وجود دارد که به سن هر سینین به حادثه بعد از تصادم اشاره دارد (موید 1381).سنگ های اولترا بازیک بشدت سرپانتینی شده و گدازه اسپیلیتی شده  
(گفتگوی شفاهی مهدی.علوی) مجموعه ای افیولیتی ایجاد کرده و ساب و لکانیک های میوسن - پلیوسن با ترکیب داسیت - تراکیت موجود می باشد (موید 1381).

زمین شناسی ساختمانی :

مشخصات و عملکرد گسل تبریز :

پهنه ساختاری آذربایجان ایران شامل مجموعه ای از گسله های راستالغزی است که راستای آنها غربی - شرقی با مولفه راندگی هستند.گسل تبریز که تقریباً در میانه این پهنه قرار گرفته از گودال زنجان - ابهر آغاز گشته و تا منتهی الیه شمال غربی ایران امتداد می یابد (نبوی، 1976 - افتخار نژاد، 1975) دارای امتداد عمومی 115 N و به طول تقریبی ^km 600 ، که آخرین حرکت این گسل از نوع راستگرد بوده (بربریان و ارشدی 1977) این گسل در مسیر خود ساختار گل وار مثبت (positive - flowerstructures) متعددی پدید آورده است و خط برخوردی پالئوتتیس به سن هر سینین در شمال غرب کشور محدود به گسله تبریز است (موید 81 13)در منطقه مورد مطالعه در دو طرف پهنه برش سنگهایی با رئولوژی شکننده حضور دارد که این واحد های سنگی در افق ساختمانی اولیه قرار گرفته و ساختار گسلی  و کنتاکتهای خیلی مشخصی پدید آورده اند.

 

گسلهای امتدادی مهمی که در جهان وجود دارد سازوکار برشی ساده دارند این سازوکار بعلت ماهیت چرخشی خود ساختارهای متنوعی در ارتباط با پهنه برشی اصلی  بوجود می آورندکه این ساختارها عبارتند از گسلهای  R ، ¢ R ، P ، T ، Y و چین های پله کانی که بجز شکستگی های ¢ R که عمدتاً تشکیل آن با اما و اگرهای همراه است بقیه بوضوح مشخص می تواند تشکیل و آنها را شناسایی کرد (سیلوستر 1988) با نتایج مطالعات انجام شده و برداشتهای تکتونیکی صورت گرفته در پهنه گسل تبریز در منطقه مورد نظر به گونه ای هستند که بخوبی با یک پهنه برشی راستگردی مطابقت دارد بعلاوه این گسل دارای مولفه راندگی است که راندگی در دامنه شمالی بگونه ای است که سازندهای قدیمی روی سازند جوان منطقه رانده شده است و در مرز سازندها و درون سازندها گسل های رانده موازی گسل اصلی را مشاهده می کنیم.اگر ما خود گسل تبریز را با روند شمال غرب - جنوب شرق (290-270-N) به عنوان پهنه جابجائی اصلی در نظر بگیریم گسل های f₂ ، f₅ ، f₁₃ ، f₁₈ با روند های عمومی (330-320N )  که با یک زاویه   نسبت به پهنه اصلی جابجائی قرار گرفته اند  بعنوان

گسلRم میتوان معرفی کرد (سیلوستر 1988؛ چالنکو 1970) ، گسل های f₈ ، f₁₆ ، f₁₇ ، f₁₉ ، f₂₂ ، f₂₀  با روند W-E (250-260 N) که با زاویه   - نسبت به پهنه جابجای اصلی قرار گرفته اند بعنوان P و گسل های f₄  ، f₇ ، f₁₀ ، f_14.9 f  با روندNW-SE ا مطا بق شکستگی های کششی و منطقه به آبراهه ها است به عنوان گسل T نکته مهم در مورد أبراهه ها اینستکه دو نوع أبراهه در منطقه  وجود دارد یک نوع حاصل برخاستگی وکشش             که أبراههای تقریبا شمالی وجنوبی ونوع دوم حاصل برش ساده است و گسل f₁₂ ، f₂₃ ، f₂₄  و f₂₅  بعنوان گسل موازی پهنه جابجای اصلی یا گسل Y می توان معرفی کرد .طرح چین های موجود طرح پله کانی را نمایش می دهد. f_O1 ، f_O4 ، f_O6 ، f_O7 ، f_O8 ، f_O12 و f_O13 معرف تاقدیسهای منطقه است و f_O2 ، f_O3 ، f_O5 ، f_O9 ، f_O10 ، f_O11  معرف ناودیسهای منطقه می باشند که این ساختار با روندی تقریباً با زوایه کم نسبت به روند کلی جابجای اصلی منطقه را نشان می دهد که این روند مشخص کننده سازوکار برشی راستگرد در منطقه است.

از موضوع مطالعاتی دیگر در منطقه راندگی های انجام شده دراین گستره  است که تمامی سازندهای جنوب گسل این راندگی را بخوبی نمایش می دهند که هر چه بخش داخلی آنها حرکت کنیم افزایش ارتفاع در محل دیده می شود و بر خاستگی منطقه از لحاظ ژئومورفولوژیکی حاصل این راندگیها می باشد. در ساختار مزوسکوپی راندگی انجام شده در گرانیت S تایپ و همچنین جابجائی امتدادی در آن به نمایش در آمده است. مشابه راندگیهای دامنه شمالی در دامنه جنوب میشو وجود دارد که می شود برای آن ساختار گل وار مثبت در نظر گرفت.

1- گسلهای موجود در منطقه مورد مطالعه بخوبی انواع شکستگی های که در منطقه برش ساده با مولفه ترافشارشی است را نشان می دهد.

2- چین های پله کانی موجود در منطقه با زاویه کم نسبت به پهنه جابجای اصلی نشانگر سازوکار برشی راستگرد برای پهنه جابجای اصلی است.

3- ساختار آبراهه های موجود در منطقه با ساختار گسل کششی T تطابق دارد .

4- با توجه به هندسه ساختارهای موجود در منطقه و سازوکار شکل گیری این ساختار عملکرد امتداد لغز همگرا (convergent . strlke slies) را برای منطقه می توان در نظر گرفت.

5- مدل تکتونیکی برای ساختار کوههای میشو دو پلکس امتداد لغز فشارشی (contractional strikeslip duplex) که در برش عرضی بصورت گل وار مثبت (positiveflower.structural)
می باشد برای این منطقه می توان در نظر گرفت.