محیط رسوبی ومیکروفاسیس سنگ های ائوسن در ناحیه چاه غیب هامون خاش(برش چاه شهی)
| دسته | سنگ شناسی رسوبی |
|---|---|
| گروه | سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور |
| مکان برگزاری | بیست و یکمین گردهمائی علوم زمین |
| نویسنده | گـرگیج,محمد نبی |
| تاريخ برگزاری | ۲۰ مهر ۱۳۸۴ |
Abstract :
In the Chah gheib-e-hamoon area (Chahshahi section) and around the Khash city are developed Lower Eocene conglomerate,sandstone,shale and limestone deposits.The study of prepared thin sections are indicated of carbonate rocks sedimentation in the lagoon,barrier and open marine sub-environments which consist of several shallowing-upward cycles.Absence of reefs and also bioclastic barrier and turbidite current sediments indicated of a carbonate platform with gentle slope that entirely corresponding to characteristics of homoclinal ramp
چکیده :
در ناحیه چاه غیب هامون(بـــرش چاه شهی) واطراف شهرستان خاش نهشته های کنگلو مــرایی, ماسه سنگی,شیلی وآهکی ائـــوسن زیرین گسترش دارند.مطالعه مقاطع نــازک تهیه شـده حاکی از ته نشین شدن سنگ های کربناته در زیـــرمحیط های لاگونی,سدی ودریــای باز است که سیکل های متعدد به سمت بالا کم عمق شـــونده را تشکیل داده اند.فقـدان ریف ها وهمچنین ســدهای بیوکلاستیک ونبود رسوبات مربوط به جریان های توربیدایت نشانگر یک پلاتفرم کربناته با شیب ملاییم که با ویژگی های مربوط به رمپ همو کلینال همخوانی کامل دارد.
مقدمه :
منطقه مـــورد مطالعه در 45 کیلومتری جنوب غــرب شهرستان خــاش واقع شــده است (شکل 1).
نهشته های ائـــوسن زیرین این ناحیه شــامل کنگلومرا,ماســـه سنگ,شیل و آهک است که به صورت ناپیوسته برروی رسوبات شیلی- ماسـه سنگی ژوراسیک قرار گرفته است. حد فـــوقانی برش مذکوردر اکثر نقاط بدون پــوشش در صورتیکه دربـــرخی مناطق توسط رسوبات کنگلومرایی پوشیده می شود. ضخامت بــرش چاه شهی 136 متــر اندازه گیری شده است.برمبنای مطالعات صحرایـــی وجمع آوری منابع واطلاعات محل بــرش چینه نگاری مــذکور انتخاب وتعـــداد 50 نمونه سنگی بـرداشت شد.پس از تهــیه مقـــاطع میکروسکپی و مطالعه سنگ شنــاسی و اندازه گیـــری های میکــروسکپی وهمچنین شناســایی عنــاصر اسکلتی وغیـر اسکلتی,براساس طبقه بندی دانهام(Dunham,1962 ) نام گذاری وبا استفاده ازروشهای لاسمی(Lasemi,1979 ) وکاروزی(Carozzi,1989 ) میکروفاسیس ها طبقه بندی گردیده اند.با استفـــاده از این روش ها 6 میکروفاسیس کـــربناته و3 میکرو فاسیس تخــریبی شناسایی شده است.با توجه به اختصاصات هــر رخساره,میکروفاسیس های کـــربناته مــربوط به زیر محیط های دریـای بــاز(Open Marine),سدوپشته های زیــر دریایی(Bar &Shoal )و لاگون تشخیص داده شده است که به ترتیب از بخش عمیق به کم عمق عبارتند از:
1- میکروفاسیس های دریای باز:
میکروفاسیس O1 :پکستون/ وکستون اسپیکول اسفنج واکینودرم دار
Echinoderm,sponge spicule wackestone/ packstone
اجزای اصلی این میکروفاسیس خــرده های اکینودرم واسپیکول اسفنج به مقدار کم است.دانه های فرعی شامل قطعات اسکلتی فرامینی فر های بنتیک,پلسی پود وبراکیوپود می باشد.این رخساره باتوجه به بافت وعناصر سازنده در زیر محیط دریای باز برجای گذاشته شده است.
2- میکروفاسیس های سدی و پشته های زیر دریایی :
میکرو فاسیس B1 :پکستون/ گرینستون دارای فرامینی فر بنتیک
Benthic foraminifera packstone/grainstone
آلوکم اصلی این رخساره شامل فرامینی فر های بنتیکی از قبیل ,Discocyclina,Nummulite,Assilina به میزان 80-70 درصداست که به صورت خـرد شده یافت می شوند.علاوه براین خـــرده های اسکلتی پلسی پــود,اکینودرم وجلبـک های داسـی کلاداسه نیـــــز به مقدار کم دیده مــی شود.در صــد بالای فـرامینی فرهای بنتیک وغناصر لاگونی مبین تسشکیل آن در بخش رو به لاگون سد ویا تپه های زیـــر دریایی (Shoal ) است.
میکروفاسیس B2:پکستون/ گرینستون فرامینی فردار,لیتو کلاست دار
Lithoclastic,foraminifera packstone /grainstone
در این رخساره فرامینی فرهای بنتیک به مقدار 50-40 در صدولیتوکلاست 25-15 درصد است که به صورت خرد شده در یک زمینه میکرایتی جای گرفته اند.وجود عناصر لاگونی مانند فرامینی فرهای خرد شده ولیتوکلاست ها مبین تشکیل این رخساره در بخش رو به لاگون کانالهای جزرومدی درزیر محیط سدی است.
میکروفاسیس B3 :گرینستون لیتوکلاست,بیوکلاست دار
Bioclastic,lithclastic grainstone
اجزای اصلی این میکروفاسیس خرده های شکسته شده فرامینی فر های بنتیک به مقدار 30 در صد ولیتو کلاست 40-30در صد و خرده های جلبکی داسی داکلاداسه 25-15 درصد است که به صورت متراکم به یکدیگر متصل می باشند.وجود فرامینی فرهای لاگونی ولیتوکلاست هاو همچنین خرد شدگی عناصر اسکلتی وغیر اسکلتیاحتمالاًمبین تشکیل این رخساره در کانال های جزرومدی زیر محیط سدی است.
3- میکروفاسیس های لاگونی :
میکروفاسیس L1 :پکستون نومولیت ,بیوکلاست دار
Bioclastic,nummulitic packstone
آلوکم اصلی این رخساره را نومولیت تشکیل می دهد.علاوه براین خرده های صدف دو کفه ای وجلبک های سبز به صورت پراکنده است.با توجه به بافت سنگ و حضور نومولیت ها,محیط تشکیل این رخساره به لاگون نسبت داده می شود.
میکروفاسیس L2 :وکستون/ پکستون بیوکلاستی دارای آشفتگی زیستی
Bioturbated bioclastic packstone/ wackestone
اجزای اصلی تشکیل دهنده این رخساره شامل فرامینی فرهای بنتیک از قبیل نومولیت ها,میلیولیدها وخرده های اسکلتی دوکفه ای ,خــارپوستان وجلبک های داسی داکلاداسه می باشد.با تــوجه به بافت سنگ,آشفتگی زیستی وهمچنین عناصــر اسکلتی, محیط تشکیل این رخســاره,به بخش های عمیق تـر محیط لاگون نسبت داده می شود(Geel,2000;Hottinger,1997).
میکروفاسیس های تخریبی( Terrigenous Microfacies )
فاسیس T1 :کنگلومرا(Conglomerate)
اجزای اصلی این رخساره راپبل های آهکی وچرتی گرد شده به رنگ قهوه ای متمایل به زرد تشکیل می دهد.سیمان کنگلومرای مذکور ماسه ای است که خود به تدریج به ماسه سنگ های درشت دانه ختم می شود.این رخساره در یک محیط ساحلی پرانرژی در زمان ائوسن پیشین ته نشین شده است.
میکروفاسیس T2:ماسه سنگ لیتیک آرنیت(Lithicarenit sandstone)
عناصر اصلی این میکروفاسیس,کوارتز وخرده های سنگی کربناته وسیلیسی است.علاوه براین خرده های اسکلتی نیز قابل مشاهده است که شناسایی وتشخیص آنها در مقطع نازک میکروسکپی به آسانی میسر نیست.محیط تشکیل این رخساره را می توان ساحل در نظر گرفت.
میکروفاسیس T3:سیلتستون وشیل(Siltstone &Shale)
اجزای اصلی این رخساره کانیهای رسی وکوارتز است.این رخساره در بخش های بالایی سیکل های به سمت بالا ریز دانه شونده گسترش دارند وفاقد هرگونه فسیل می باشند.این رخساره احتمالاًدر محیط لاگون به سمت قاره تشکیل شده است.
محیط رسوبی :
با مطالعه مقاطع نازک تهیه شـــده وتفکیک میکــروفاسیس های کــربناته وهمچنین تعیین در صد آلوکم هـای تشکیل دهنــده مشخص گـردید که نهشته های ائوسن زیـــرین بــرش چاه شهی درزیــر
محیط های دریای باز,سدی ولاگون بـرجای گذاشته شده اند.بخش عمــده ای از توالی مــورد نظر در بــرگیرنده رخســاره های لاگونی است.تـــوالی مذکور بطور کلی از سیکل های متعدد به سمت بــالا کم عمق شونده تشکیل شده است که مبین تغییرات سطح آب دریا در مقیاس محلی و جهانی است.با مقایسه میکروفاسیس های شناسایی شـده با میکروفاسیس های استاندارد ارائه شده (Wilson,1975) و همچنین با توجه به قانون والتــر(ً Walther,1894 در Middleton,1973;Davis,1983) ونبودن نهشته های تـــوربیدایت حاکی از ته نشین شدن توالی های ائوسن زیــرین بــرش چاه شهی در یک رمپ کربناته همو کلینال است.