منشاء احتمالی گروه کنودونتی Polygnathus communis و ابهام در مورد زمان پیدایش آن
| دسته | چینه شناسی و فسیل شناسی |
|---|---|
| گروه | سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور |
| مکان برگزاری | بیست و یکمین گردهمائی علوم زمین |
| نویسنده | حسین غلامعلیان۱و۲ و محمد رضا کبریائی زاده۲و۳ |
| تاريخ برگزاری | ۲۰ مهر ۱۳۸۴ |
Abstract:
The Polygnathus communis group contains several sub-species. According to latest documents, this group has the age range of crepida-anchoralis Zones. In addition, some of conodont workers suggest the age of after than marginifera Zone for true P. communis sub-species appearance time. Our new observations in Central Iran make some doubts on these suggestions. We have collected P. communis elements with index Late Frasnian conodonts, so the origin of this group is very older than crepida and it has appeared in Frasnian.
چکیده :
گروه کنودونتی Polygnathus communis که شامل چندین زیرگونه می باشد براساس آخرین مقالات سن -anchoralis Zones crepida دارد که برابر فامنین پیشین تا آخر تورنزین می باشد.همچنین برخی دانشمندان زمان ظهور زیر گونه های واقعی مربوط به این گروه را بعد از بیوزون کنودونتی marginifera Zone می دانند. مطالعات اخیر در ایران مرکزی نشان می دهد که زمان ظهور این گروه احتمالاً بسیار قدیمی تر از crepida Zone است و ریشه در اشکوب فرازنین دارد.
مقدمه :
تحقیق اخیر در دو منطقه اصفهان و کرمان انجام گرفته است .برش اصفهان در منطقه چاهریسه واقع در55 کیلومتری شمال شرقی اصفهان می باشد و برش کرمان در منطقه هوتک واقع در 35 کیلومتری شمال کرمان واقع شده است .مطالعات زیادی بر روی چینه شناسی و بیواستراتیگرافی مقطع اصفهان براساس کنودنتها انجام شده است (Gholamalian,1998,Gholamalian et.al, 2000) همچنین سایر فونای موجود دراین برش نیز مورد مطالعه قرار گرفته اند. (Gholamalian, 2000, Mistiaen et.al, 2000, Djafarian, 2000 Mistiaen &) . با توجه به موارد ذکر شده سن فرازنین- فامنین برای این برش در نظر گرفته شده است. مقطع هوتک کرمان نیز با درنظر گرفتن کنودونتهای بدست آمده از آن سن ژیوسین پسین تا تورنزین دارد .
خصوصیات گروه :Polygnathus communis
گونه Polygnathus communis توسط Branson & Mehl,1934 معرفی شده است. مؤلفین دیگر زیر گونه های دیگری را نیز معرفی کردند و به این ترتیب گونه فوق گروهی راتشکیل داده که اعضای آن زیر گونه های آن هستند.گونه P.communis دارای پلاتفرمی پهن است که شکلی نسبتاً گرد دارد. سطح پلاتفرم در زیر گونه های مختلف متفاوت است و از ساده بدون تزئین تا انواع دارای برجستگیهای نواری شکل تغییر میکند ولی در نمونه های اصلی این گونه که توسط Branson & Mehl, 1934 معرفی شده اند پلاتفرم ساده و بدون تزئین است. کارن نیز در این گونه وجوددارد و درانتهایی پائینی پلاتفرم تشکیل زائده ای تیز را میدهد. مهمترین خصوصیت این گروه دارا بودن حفره قاعده ای دو بخشی است بصورتی که یک فرورفتگی کوچک در بالا و یک گودال بزرگ در پائین آن است .
بدلیل داشتن خصوصیات ویژه ای که در این گونه وجود دارد و می تواند آن را از سایر گونه های جنس Polygnathus متمایز کند؛ بعضی از متخصصین آنرا بصورت جنس جدیدی بنام Neopolygnthus می شناسند(Barskov et.al, 1991,Vorontsova,1996).
بررسی اجمالی در مورد سن این گروه و منشاء آن:
نظریات مختلفی تاکنون در مورد سن این گروه ارائه شده است که در این بحث به مهمترین آنها اشاره می کنیم. بر اساس نظر J i & Ziegler ,1993 گونه P. communis سنی برابر crepida-anchoralis Zones دارد. در مورد زمان ظهور این جنس مؤلفین شرفی نیز همین نظر را دارند (Barskov et.al, 1991,Vorontsova,1996). دراین منابع نیز قدیمی ترین سنی که با شک و تردید برای ظهور جنس مذکور در نظر گرفته شده Late triangularis Zone Uppermost است.
با وجود تمام نظریات فوق ، تحقیقات اخیر در نواحی اصفهان وکرمان نشان می دهد که زمان ظهور این گروه (گونه P. communnis یا جنس Neopolygnathus ) به فرازنین پسین می رسد.در نمونه برداریهایی که اخیراً در برش چاهریسه (شمال شرقی اصفهان ) انجام شد نشان داد که گروه مذکودر زمان Late rhenana-linguiformis Zones همراه با بعضی گونه های شاخص مانند P. evidens, P. alatus, P. aequalis و Icriodus altenatus alternatus و غیره پیدا شده که سن فرازنین پسین را برای آن اثبات می کند. همچنین نمونه های بسیاری از عناصر مربوط به گروه فوق همراه با بعضی گونه های شاخص مانند Icriodus deforatus deformatus, I. deform. asymmetricus یافته شده اند که سنی برابر Early –Late triamgularis Zones (ابتدای فامنین پپشین ) را نشان می دهند. اکنون مطالعه بر روی نمونه های بدست آمده از اصفهان همچنان ادامه داردو همچنین نمونه هایی از همین عناصر ازناحیه کرمان بدست آمده اند که سن فرازنین آنها اثبات شده است .
درمورد منشاء این گروه تاکنون نظریه چندان مستندی ارائه نشده است ودر اکثر منابع منشاء آنرا مشخص نکرده اند. تنها نظریه موجود در حال حاضر مربوط به J i & Ziegler, 1993 است که گونه P. procerus را منشاء گونه P. commums (یا جنس Neopolygnathus ) میدانند و دلیل آن هم صرفاً بعضی شباهتهای ظاهری بین آنها می باشد. ولی نمونه هایی که در لایه های مربوط به فرازنین اصفهان یافته شده اند ضمن این که خصوصیت اصلی گروه (نوع خاص حفره قاعده ای ) را دارد از نظر بعضی صفات دیگر به گونه P. brevilaminus مشابهت دارد. لذا این فرضیه که شاید گونه اخیر منشاء گروه مورد نظر باشد مطرح می شود.
نتیجه گیری :
نمونه برداریهای متعدد و با فواصل کم در توالی دونین پسین ناحیه اصفهان باعث شده تا مطالعات بیواستراتیگرافی دقیقی در این ناحیه براساس کتودونتها انجام شود. بررسی دقیق روی نمونه های برداشته شده و نشان می دهد که قدیمی ترین عناصر مربوط به گروه P. communis در این منطقه وجوددارد که با کنودونتهای شاخص فرازنین همراه می باشد. همچنین شواهدی بر وجود این عناصر در رسوبات فرازنین ناحیه کرمان هست ، لذا بنظر می رسد که این گونه ابتدا در فرازنین ایران ظاهر شده و بعد از شروع فامنین در crepida Zone در سراسر جهان پخش شده است.