مطالعه ساختار سرعتی پوسته در فلات ایران
| دسته | ژئوفیزیک |
|---|---|
| گروه | سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور |
| مکان برگزاری | بیست و ششمین گردهمایی علوم زمین |
| نویسنده | نادری نژاد فرد.آزاده قیطانچی. محمّد رضا |
| تاريخ برگزاری | ۰۱ آبان ۱۳۸۴ |
Abstract :
Iran is an earthquake zone and the seismic networks distribution in Iran are inadequate,so having a suitable crustal model is very important.also,the study of Iran crust is a suitable case for analysis of continental deformation.Therefore the study of Pn wave velocity can help us to represent the most suitable crustal model .In this study,using the method of two stations with seismic data which were recorded by the new seismic networks,the Pn wave velocity was determined in several paths.The obtained results indicate that the Pn wave velocity in north,north east,north west and center of Iran is less than west and south of Iran.
چکیده:
ایران یک منطقه زلزله خیز است و از نطر شبکه لرزه نگاری محدودیّت دارد ،بنابر این داشتن مدل مناسبی از پوسته از اهمیت ویژه ای بر خوردار است.همچنین مطالعه پوسته ایران نمونه ای مناسب برای بررسی مکانیسم تغییر شکل قارّه ای است.بنابراین مطالعه سرعت موج Pn می تواند ما را در ارائه مناسب ترین مدل برای پوسته یاری نماید. در این مطالعه با استفاده از روش دو ایستگاه، با داده های زلزله هایی که توسط شبکه های لرزه نگاری جدید ثبت شده اند، سرعت موج Pn در چندین مسیر محاسبه شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که سرعت موج Pn در شمال شرق،شمال،شمال غرب،و تقریباً مرکز ایران به ناحیه غربی و جنوب غربی کمتر است.
مقّدمه:
فلات ایران که بر روی کمر بند تکتونیکی فعال آلپ-همالیا قرار دارد با نرخ بالایی تغییر شکل می دهد و نمونه بسیار مناسبی برای تغییر شکل قاره ای است.با وجود تحقیقات زیادی که از نطر زمین شناسی،(بربریان و کینگ،1981)وتکتونیکی که برای ایران انجام شده است مطالعه ساختار پوسته ایران می تواند به بررسی تغییر شکل قاره ای کمک کند.از طرفی برای بررسی زلزله خیزی نواحی مختلف ایران،اطلاع از مدل پوسته و توزیع مناسب و کافی ایستگاه های لرزه نگاری برای تعیین کانون زمین لرزه ها از اهمیّت ویژه ای بر خوردار است. بنا براین به دلیل محدودیت در تعدادایستگاه های لرزه نگاری در ایران با توجه به مساحت زیاد آن،مطالعه ساختار پوسته اهمیّت بسیار دارد.
مطالعه ساختار پوسته به دو روش صورت می گیرد:
1-تجزیه سرعت فاز و گروه امواج سطحی و تبدیل منحنی های سرعت فاز وگروه به مدلهای توزیع سرعت امواج برشی S بدون استفاده از داده های ژئو فیزیکی
2-با استفاده از داده های ژئو فیزیکی و تحلیل امواج P و S
این مطالعه بر اساس محور دوم از طریق اندازه گیری سرعت موج در پوسته و جبّه فوقانی با استفاده از داده های ثبت شده توسط شبکه های لرزه نگاری جدید انجام شده است.
مطالعه سرعت موج Pn ،می تواند به دو روش تک ایستگاه و دو ایستگاه انجام شود.که در اینجا از روش دو ایستگاه استفاده شده است.در این روش با استفاده از تفاضل فاصله مرکز سطحی زمین لرزه تا دو ایستگاه و تفاضل زمان سیر موج Pn از کانون زمین لرزه تا دو ایستگاه، می توان سرعت موج Pn را محاسبه کرد.
نتیجه گیری:
سرعت Pn در شمال شرق،شمال، شمال غرب و تقریباً مر کز ایران نسبت به ناحیه غرب و جنوب غرب کمتر و اختلاف نسبتاً زیادی دارد. به دلیل وجود وابستگی بین سرعت و دما، به این نتیجه میرسیم که اگر ضخامت پوسته را یکنواخت در نظر بگیریم،اختلاف دمای زیادی بین ناحیه جبّه بالایی زیر منطقه( شمال و شرق) و غرب ایران اختلاف دمایی چشم گیری وجود دارد ودما در مناطق ایرن مرکزی،شمال،شمال شرق و شمال غرب بیشتر است).پس عامل کاهش سرعت افزایش دما است.با توجه به رابطه سرعت موج و چگالی محیط میتوان نتیجه گرفت که چگالی پوسته در قسمتهای غرب و جنوب غرب کمتر از سایر قسمت های فلات ایران است.