طراحی واجرای سیستم اطلاعات جغرافیایی شرکت ملی صنایع مس ایران (CuGIS)
| دسته | دورسنجی و GIS |
|---|---|
| گروه | سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور |
| مکان برگزاری | بیست و یکمین گردهمائی علوم زمین |
| نویسنده | محمدکریمی [۱] ، محمد جواد ولدان‌زوج۲، علی‌منصوریان۳ ، محمودرضا دلاور۴ و نادر صاحب زمانی۵ |
| تاريخ برگزاری | ۳۰ آبان ۱۳۸۴ |
چکیده
در ایران باتوجه به گستردگى مناطق پتانسیل‌دار ذخایر معدنى ( وجود کمربند ولکانیکى ارومیه ـ دختر) و دشوار بودن تلفیق حجم وسیعى از داده‌هاى مکان‌مرجع که از منابع‌مختلف جمع‌آورى مى‌شود، استفاده از GIS، ابزارها و تکنیکهاى آن درتهیه نقشه پتانسیل معدنى ضرورى به نظر مى‌رسد.
مدیریت امور اکتشاف شرکت ملى صنایع مس ایران که متولى انجام مطالعات اکتشاف ذخایر معدنى مس کشور مى‌باشد، به منظور ساماندهى و تجزیه وتحلیل داده‌هاى مختلف و هدایت و نظارت بهتر بر ذخایر معدنى مس در سطح کشور، در فروردین ۱۳۸۰ تصمیم به ایجاد یک سیستم اطلاعات جغرافیایى GIS نمود.
در این مقاله مراحل طراحى و اجراى پروژه سیستم اطلاعات جغرافیایى مس (CuGIS) ارائه مى‌گردد. در سیستم اطلاعات جغرافیایى مس به منظور تجزیه و تحلیل انطباق نقشه‌هاى مختلف و تهیه نقشه پتانسیل معدنى، مدلهاى مختلفى از جمله عملگرهاى بولین، همپوشانى شاخص، منطق فازى، نشانگرهاى وزن دار و سیستم هاى خبره بررسى گردید و مدلهاى مناسب تلفیق نقشه در مطالعات اکتشاف ذخایر معدنى مس در مرحله تفصیلى انتخاب و پیاده‌سازى گردید.مراحل تهیه نقشه پتانسیل معدنى در منطقه موردمطالعه و نتایج اجراى مدلهاى فوق، در این مقاله ارائه گردیده است.
Designing and Implementation of Iranian Copper Industries Company Geographical Information System (CuGIS)
Abstract
In Iran concerning the wide areas with potential of mineral stores (existence of volcanic belt of Urumieh-Dokhtar) and combination voluminous geo-spatial data collected from different sources, use of GIS ,tools and it’s technics in mineral potential mappig is essential.
In April ۲۰۰۱ the Exploration Department of National Iranian Copper Industries which is responsible for exploration copper mineral deposits in Iran, decided to build up a GIS in such a way to store and analyse different data as well as manageing and control different tasks relating to exploration of copper mineral deposits in the country.
This paper outlines different parts of the Designing and Implementation of Iranian Copper Industries Company Geographical Information System (CuGIS). In CuGIS in order to analyze interactions diveres maps and mineral potential mapping, different models such as Boolean operation, Index Overlay, Fuzzy Logic, Weight of Evidence and Expert System were evaluted. Among them approprite models for mineral potential mappig which is used in copper exploration selected and implemented in CuGIS.The results of implementation this models have been investigated in this paper.
- مقدمه
مطالعات اکتشاف ذخایر معدنی یک فعالیت چند مرحله‌ای است که در مقیاسی‌کوچک آغاز می‌گردد و به مقیاسی بزرگ تبدیل می‌گردد. در هر مرحله مطالعات توپوگرافی، زمین‌شناسی، ژئوشیمی، ژئوفیزیک و حفاری در سطوح کاربردی مختلف انجام می‌گیرد. با تلفیق‌نتایج در هر مرحله، محدوده موردمطالعه کوچکتر می‌گردد و سر انجام به انتخاب محل‌هایی به عنوان هدف برای حفاری، به منظور دست‌یافتن به ذخایر معدنی پایان می‌پذیرد.
از آنجا که اکثر اطلاعات مرتبط با فعالیتهای اکتشاف ذخایر معدنی، مکان‌مرجع می‌باشد، استفاده از GIS و ابزارها و تکنیکهای آن ضمن آنکه در سازماندهی، بهنگام‌سازی، تجزیه و تحلیل و نمایش اطلاعات مورد استفاده قرار می‌گیرد، توانایی انطباق و تلفیق داده‌های مکان‌مرجع که از منابع گوناگون جمع‌آوری میگردند، را دارا می‌باشد. به این ترتیب می‌توان اثرات متقابل را تفسیر و تجزیه و تحلیل نمود و با کمک مدلهای تلفیق نقشه پیش‌بینی‌های موردنظر را انجام داد و از آن به عنوان تکیه‌گاهی در تصمیم‌گیری استفاده نمود.
مدیریت امور اکتشاف شرکت ملی صنایع مس ایران به منظور حل مشکلاتی از جمله: حجم عظیم اطلاعات موجود، عدم وجود استاندارد و دستورالعملهای جامع در این خصوص، وجود محیطهای متعدد ذخیره سازی و پردازش، وجود بخش اعظم از اطلاعات به صورت آنالوگ، جدا بودن اطلاعات مکانی و توصیفی در اغلب موارد و عدم وجود یک تفکر سیستمی در اخذ، مدیریت، دسترسی و کاربرد اطلاعات، عدم وجود محیطی برای تلفیق اطلاعات، تصمیم به ایجاد سیستم اطلاعات جغرافیایی نمود.
پروژه GIS مس براساس نیازهای مدیریت امور اکتشاف مس، در مقیاسهای 1:1.000.000، 1:250.000، 1:25.000 و 1:5.000 تعریف گردید. اطلاعات مربوط به سه مقیاس اول، در سیستم اطلاعات جغرافیایی پایه معادن و فلزات (M&MGIS) تهیه میگردند. در این طرح، اطلاعات و کاربردهای موردنظر مدیریت امور اکتشاف مس در مقیاس در مقیاس 1:5000 و مطالعات اکتشاف‌معادن مس در مرحله تفصیلی، تهیه و تدوین شده و به M&MGIS اضافه می‌گردد. کاربردهای موردنظر شامل نمایش، ذخیره‌سازی، بازیابی،
بهنگام سازی، پردازش و آنالیز انواع مختلف اطلاعات می‌باشد.
بهنگام سازی، پردازش و آنالیز انواع مختلف اطلاعات می‌باشد.
در بخش دوم این مقاله مراحل اجرایی پروژه سیستم اطلاعات جغرافیایی مس تشریح میگردند. مراحل تهیه نقشه پتانسیل معدنی و مدلهای تلفیق نقشه در بخش سوم و چهارم بررسی و ارزیابی می‌گردد و تست عملی مدلهای مناسب تلفیق اطلاعات‌اکتشاف ذخایرمعدنی و نتیجه گیری در بخش پنجم و ششم ارائه می‌گردد.
2- مراحل اجرایی طرح سیستم اطلاعات جغرافیایی مس
به منظور هدایت پروژه، کمیته فنیCuGIS که شامل متخصصین ژئوماتیک و زمین‌شناسی می‌باشد، تشکیل گردید. برای مدیریت و انجام پروژه، این کمیته پروژه را به بخشهای مختلف تقسیم بندی نموده است. در ذیل مراحل انجام طرح سیستم اطلاعات جغرافیایی مس ارائه می‌گردد.
1-2- شناخت
هدف از انجام این مرحله شناخت وضعیت موجود مدیریت امور اکتشاف مس از نقطه نظر GIS بود. در این مرحله از طریق انجام مصاحبه با مدیران و کارشناسان، مطالعه مدارک مستند و بازدید های مختلف، سازمان و تشکیلات، امکانات سخت‌افزاری، نرم‌افزاری و ارتباطی، اطلاعات مکانی و توصیفی موجود و گردش اطلاعات، نیازها و توقعات مدیریت امور اکتشاف مس از سیستم اطلاعات‌جغرافیایی مس تعیین و تدوین گردید.
نیازهای کاربران سیستم اطلاعات جغرافیایی مس که به عنوان مبنای طراحی و تولید سیستم مدیریت پایگاه اطلاعات‌جغرافیایی‌مس می‌باشند، در این قسمت تعیین‌گردید. فهرستی از نیازهای‌فوق در ذیل ارائه گردیده‌است.
امکان ذخیره‌سازی، بهنگام‌سازی، بازیابی و نمایش اطلاعات مربوط به اندیسهای‌معدنی
ارائه‌دستورالعملی برای برداشت عوارض‌مکانی مهم و تعمیم‌نتایج آن برای یافتناندیسهای دیگر
نگهداری، بازیافت، بهنگام سازی و نمایش نتایج مطالعات اکتشافی در مورد یک اندیس معدنی
ذخیره‌سازی، بازیافت، ویرایش و نمایش اطلاعات مربوط به حفاری و ارزیابی ذخیره اندیس معدنی
ارائه دستورالعملی برای اخذ نتایج مطالعات اکتشافی
تجزیه و تحلیل‌های مختلف از جمله، تعیین مدل‌رقومی‌ارتفاعی منطقه مورد مطالعه، پردازش داده‌های رستری( تولید و ترسیم GRID , TIN , CONTOUR و ZONE)، ایجاد منطقه حائل، تعیین بهترین مسیر، پرسش و پاسخ از سیستم، اندازه‌گیری،محاسبات آماری، ترسیم نمودار، تهیه نقشه (موضوعی و تماتیک) و تهیه گزارشهای متنوع
تحلیل داده‌ها در GIS و امکان تلفیق لایه‌های اطلاعاتی طبق مدلهای تلفیق نقشه
قابلیت پذیرش و پردازش اطلاعات ماهوارهای در جهت یافتن مناطق امیدبخش
تبادل آسان اطلاعات با نرم افزارهای زمین شناسی و اکتشاف معدنی
2-2- تهیه مدل مفهومی
در GIS کلیه پردازشها، تجزیه و تحلیل‌ها و پرسش‌ها بر مبنای اطلاعات موجود در سیستم و روابط مکانی و غیرمکانی حاکم بین آنها انجام می‌شوند. در این مرحله با بررسی تفصیلی اطلاعات مکانی وتوصیفی موجود در مدیریت امور اکتشاف مس(مشخصات هندسی 700 نقشه که مربوط به 85 کانسار مس)، شناسایی روند ثبت، تولید، ذخیره‌سازی و بهنگام‌رسانی داده‌ها و تجزیه وتحلیل‌های موردنیاز در مراحل اکتشاف معادن مس در مرحله تفصیلی، اطلاعات مکانی و توصیفی موردنیاز شناسایی گردید. 143 عارضه مکانی در مقیاس 5.000 :1، به عنوان عوارض مکانی مورد نیاز در طرح سیستم اطلاعات جغرافیایی مس مشخص گردید.
بعد ازشناسایی عوارض مکانی مورد نیاز و اقلام توصیفی مربوطه، شناسنامه‌هایی برای عوارض مکانی و اقلام توصیفی موردنیاز و گردش اطلاعاتی سیستم تهیه و تدوین گردید و ارتباطات اطلاعات با یکدیگر در قالب یک نمودار ERD (Entity Relation Diagram) ترسیم گردید.
3-2- ملاحظات نرم افزاری وسخت افزاری
در این مرحله از طرح، بر اساس نتایج مرحله انتخاب محیط M&MGIS، حجم اطلاعات، نوع و ماهیت اطلاعات، توابع موردنیاز، ابزار توسعه‌کاربردی و ... نرم‌افزار Arc/Info به عنوان نرم‌افزار پایه GIS انتخاب گردید و مشخصات سخت‌افزار، سیستم عامل و ابزار توسعه کاربردی نرم‌افزار منتخب تعیین گردید.
4-2- تدوین استاندارد
در این مرحله، بر اساس استانداردهای موجود و نیازمندیهای تجزیه و تحلیل شده در مراحل شناخت و مدل مفهومی، استاندارد پایگاه اطلاعات جغرافیایی مس تدوین گردید. در استاندارد فوق سیستم مختصات، سیستم تصویر، نحوه شیت‌بندی، ساختار فایلهای رقومی و مشخصه‌های اطلاعاتی موردنیاز جهت استاندارد نمودن اطلاعات‌مکانی و توصیفی تعیین‌گردید و برای هر عارضه یک‌برگه مشخصات‌استاندارد, طراحی وتدوین‌‌شد.
5-2- تدوین دستورالعملها
دستورالعملها در واقع روش روش‌کار و ابزارهای مورد نیاز در پیاده سازی استاندارد را نشــان می‌دهند. در این مرحله دستورالعملهای موردنیاز مدیریت امور اکتشاف مس که شامل دستورالعملهای تولید اطلاعات، ویرایش و آماده‌سازی، کنترل کیفیت و کارتوگرافی می‌باشد، تدوین گردید.
6-2- تهیه مدل منطقی و فیزیکی
در این مرحله با توجه به مدل مفهومی ارائه شده و محیط نرم افزاری Arc/Info، مدل مفهومی در قالب جداول و فرم های اطلاعاتی به صورت منطقی طراحی گردید. پس از طراحی منطقی پایگاه داده، مدل منطقی طراحی شده در قالب جداول و فرمهای اطلاعاتی به صورت فیزیکی در سیستم پیاده سازی شد.
7-2- طراحی واسط کاربر
در این مرحله، با توجه به توابع موردنیاز و همچنین قابلیت‌های محیط نرم‌افزاری Arc/Info، یک واسط کاربر مناسب جهت ایجاد انجام عملیاتهای موردنظر و خودکارسازی اعمال مختلف، طراحی گردید.
8-2- آماده سازی و تلفیق
در مرحله آماده سازی و تلفیق، اطلاعات مکانی مناطق موردنظر بر اساس دستورالعملهای تدوین شده، از نظر هندسی ویرایش شده و آماده ورود به GIS گردید. همچنین جداول اطلاعات توصیفی بر اساس استاندارد و دستورالعمل آماده سازی شد. سپس اطلاعات مکانی و اطلاعات توصیفی به یکدیگر متصل شده و با یک فرمت مناسب با حفظ ارتباط اطلاعات مکانی و توصیفی ، ذخیره سازی گردید. در این مرحله فرایند پیشنهادی آماده سازی اطلاعات ارائه شده است.
9-2- توسعه نرم افزار و اجرای سیستم
در این مرحله، نرم‌افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی مس ویژه‌سازی (Customize) گردید. ویژه سازی
نرم افزار شامل پیاده سازی طراحی واسط کاربر و اضافه کردن توابع تجزیه و تحلیل مورد نیاز مدیریت امور اکتشاف مس به نرم افزار منتخب می باشد. بعد از ویژه‌سازی نرم‌افزار، اطلاعات آماده‌سازی شده به نرم‌افزار وارد شده و سیستم مدیریت پایگاه اطلاعات(DBMS) تشکیل گردید. در حال حاضر این سیستم به طور موقت راه اندازی شده و جهت رفع اشکالات احتمالی مورد ارزیابی و آزمون قرار می‌گیرد. سیستم بعد از تست و ارزیابی مطابق با معیارهای فنی نصب و راه اندازی می‌شود.
نرم افزار شامل پیاده سازی طراحی واسط کاربر و اضافه کردن توابع تجزیه و تحلیل مورد نیاز مدیریت امور اکتشاف مس به نرم افزار منتخب می باشد. بعد از ویژه‌سازی نرم‌افزار، اطلاعات آماده‌سازی شده به نرم‌افزار وارد شده و سیستم مدیریت پایگاه اطلاعات(DBMS) تشکیل گردید. در حال حاضر این سیستم به طور موقت راه اندازی شده و جهت رفع اشکالات احتمالی مورد ارزیابی و آزمون قرار می‌گیرد. سیستم بعد از تست و ارزیابی مطابق با معیارهای فنی نصب و راه اندازی می‌شود.
3- تهیه نقشه پتانسیل معدنی
در مطالعات اکتشافات معدنی، نقشه های متعددی که هر کدام بیانگر خصوصیاتی‌خاص از منطقه موردمطالعه می‌باشند، تهیه می‌گردد. در انجام مطالعات فوق بایستی بتوان در هر زمان، نتایج به دست آمده از یک آنالیز را با پراکندگی سایر عوارض و نتایج سایر آنالیزها مقایسه و تلفیق نمود.
به منظور تهیه نقشه پتانسیل معدنی ابتدا عوامل مؤثر در کانه‌زایی شناسایی می‌گردد و یک الگوی هدفمند براساس نوع ماده معدنی مورد نظر طراحی می شود. در مرحله مدل مفهومی CuGIS کلیه عوامل مؤثر در کانی‌سازی ذخایر معدنی مس تعیین و ارتباطات آنها در قالب یک ERD ارائه گردید. این عوامل شامل واحدهای سنگی، آلتراسیون، گسل، برش، دایک، رگه مینرالیزه، محل تجمع کانه‌ها، گوسان، کارهای قدیمی انجام شده، آنومالی‌های ژئوشیمی(آنومالی مس و مولیبدن، محدوده‌های هاله‌مرکب، زونالیتی وآنالیز فاکتوری)، آنومالی‌های ژئوفیزیک(زونهای ناهنجاری شارژابیلیته، مقاومت ظاهری، خود پتانسیل، فاکتور فلزی، شدت کل میدان مغناطیسی، مشتق دوم در سطح و زونهای ناهنجاری شارژابیلیته، مقاومت ظاهری، فاکتور فلزی در عمق) می‌باشد. لازم به توضیح است که در مطالعه یک کانسار خاص ممکن است توسط کارشناس اکتشاف یک یا چند فاکتور از فاکتورهای فوق کم و یا اضافه گردند.
بعد از تعیین فاکتورهای کانی‌سازی، اطلاعات موردنظر در محیط GIS آماده‌سازی می‌گردد. با توجه به مدل مفهومی ذخیره معدنی و دانش‌کارشناسی با پردازش بر روی داده‌ها، نقشه فاکتورهای موردنظر تهیه می‌گردد. در نقشه‌های فوق شعاع تأثیر و اهمیت نسبی هر فاکتور تعیین می‌گردد.
برای رسیدن به اهداف فوق، انطباق لایه‌های مختلف شواهد کانی‌سازی ضروری می‌باشد. برای مثال کارشناس اکتشاف با انطباق سنگ میزبان حاوی کانی‌سازی، با گسلهای موجود در یک آزیموت خاص، تا حدودی ارتباط یا عدم ارتباط این نوع گسل‌ها را با کانی‌سازی مشخص می‌نماید. بعضی از لایه‌ها، با توجه به محدوده تأثیر آنها (شواهد کانی‌سازی در اطراف عارضه) تا چندین متر از لایه مورد نظر با توجه به شعاع تأثیر آنها وزن‌دهی میگردند(Asadi,2001). در نرم‌افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی مس این امکان وجود دارد که چندین بافر حول یک عارضه ایجاد شود و با تعریف اهمیت نسبی هر بافر نقشه رستری و برداری عارضه موردنظر (فاکتور کانی‌سازی)تهیه گردد. روشهای مختلفی برای تعیین اهمیت نسبی فاکتورهای کانی‌سازی وجود دارد. این روشها شامل روش تاثیر فاصله ، همبستگی، نشانگرهای وزن‌دار و تجربی می‌باشد. برای مطالعه بیشتر به Bonham carter, 1994 مراجعه نمایید.
مدلهای متفاوتی برای تلفیق نقشه فاکتورهای کانی‌سازی وجود دارد. بطورکلی این مدلها برپایه داده‌ها
(Data Driven) و یا بر پایه دانش‌کارشناسی(Knowledge Driven) می‌باشند. در این مرحله با توجه به مفهومی ذخیره معدنی، دانش‌کارشناسی، داده‌های موجود و ویژگی‌های مدلهای تلفیق نقشه، مدل (مدلهای) مناسب جهت تلفیق نقشه فاکتورها تعیین می‌گردد. با توجه به مدلی که برای تلفیق فاکتورهای کانی‌سازی انتخاب می‌گردد نحوه تلفیق فاکتورها تعیین می‌گردد و با تلفیق این فاکتورها، نقشه پتانسیل‌معدنی تهیه می‌گردد. در این نقشه، هر پیکسل یا مکان‌خاص، تابعی از پیکسل‌های متناظر(مکان‌های‌خاص) در لایه‌های‌ورودی می‌باشد.
(Data Driven) و یا بر پایه دانش‌کارشناسی(Knowledge Driven) می‌باشند. در این مرحله با توجه به مفهومی ذخیره معدنی، دانش‌کارشناسی، داده‌های موجود و ویژگی‌های مدلهای تلفیق نقشه، مدل (مدلهای) مناسب جهت تلفیق نقشه فاکتورها تعیین می‌گردد. با توجه به مدلی که برای تلفیق فاکتورهای کانی‌سازی انتخاب می‌گردد نحوه تلفیق فاکتورها تعیین می‌گردد و با تلفیق این فاکتورها، نقشه پتانسیل‌معدنی تهیه می‌گردد. در این نقشه، هر پیکسل یا مکان‌خاص، تابعی از پیکسل‌های متناظر(مکان‌های‌خاص) در لایه‌های‌ورودی می‌باشد.
4- بررسی و ارزیابی مدلهای تلفیق نقشه
روشهای متداول تلفیق اطلاعات‌اکتشاف ذخایرمعدنی شامل مدلهای بولین(Boolean)، همپوشانی‌شاخص (Index Ovrlay)، وزن‌های‌‌نشانگر(Weight of Evidence) و منطق‌فازی(Fuzzy Logic) می‌باشند. (Bonham-Carter, 1994)
در روش بولین، با استفاده از عملگرهای AND و OR منطقی، لایه‌های اطلاعاتی مختلف که به صورت باینری هستند، تلفیق میگردند. در این روش امکان وزن‌دهی داده‌ها وجود ندارد و دانش کارشناسی را نمی‌توان دخالت داد.
در روش نشانه‌های‌وزن‌دار، بعد از تعیین فاکتورهای‌تشخیص ذخایرمعدنی، با استفاده از نشانه‌ها و اندیسهای معدنی(نقاط کنترل) و روش‌های‌آماری که در آنها از قانون بیز(Baysian Theory) استفاده می‌شود، لایه‌های اطلاعاتی مورد نظر وزن‌دهی و تلفیق میگردند. این روش با توجه به نیاز به نقاط کنترل وعدم تاثیر مستقیم دانش کارشناسی در وزن‌دهی نقشه فاکتورها، روش مناسبی برای مطالعات تفصیلی نمی‌باشد. این روش، از روشهای مناسب در مطالعات مرحله پی‌جویی است. برای مطالعه بیشتر به Bonham Carter, 1994 مراجعه نمایید.
در روش Indexing، نقشه پتانسیل معدنی از میانگین وزن‌دار نقشه‌های باینری وزن‌دهی شده تهیه می‌گردد. این روش با توجه به تأثیر وزن‌گذاری لایه‌ها، بهتر از روش بولین می‌باشد ولی نقش دانش کارشناسی در نحوه تلفیق فاکتورها، در این روش کمتر می‌باشد. الگوریتم روش فوق ساده و به راحتی قابل پیاده‌سازی است.
در روش فازی، لایه‌های‌اطلاعاتی موردنظر ارزش‌دهی و طبق الگوهای‌هدفمند تلفیق میگردند. در این روش معمولاً تمام یک شیت نقشه(عضو فازی) بر اساس اهمیت فاصله از عارضه موردنظر وزن‌دهی می‌گردد(به هر پیکسل یا مکان‌خاص وزن خاصی بین صفر تا یک داده می‌شود). الگوهای هدفمند طبق روابط ما بین فاکتورهای تشخیص کانی‌سازی که توسط مدل مفهومی و دانش کارشناسی تعریف می‌شود، تعیین می‌گردد.
الگوریتم‌های تلفیق نقشه در منطق‌فازی، توسط Bonham-Carter, (1994) تشریح گردیده است. در روش فازی الگوی هدفمند، به صورت درختی تعریف می‌شود. به عبارت دیگر، نقشه پتانسیل معدنی از تلفیق نقشه‌های ورودی به صورت دو یا چندتایی در مراحل مختلف تهیه می‌گردد. با توجه به اهمیت لایه‌های تلفیقی در هر مرحله، از الگوریتم مورد نظر استفاده می‌شود. برای رسیدن به این منظور، ابتدا لایه‌های مختلف نظیر زونهای تأثیر سیستم هیدروترمال، سنگ‌های منشأ حرارت، ساختارها، کارهای قدیمی انجام شده، آنومالی‌های ژئوشیمی و آنومالی‌های ژئوفیزیک با استفاده از لایه‌های موردنظر تعیین میگردند. به طور مثال با استفاده از تلفیق لایه‌های اطلاعاتی آلتراسیون سیلیسی، گوسان، آرژیلیک، پتاسیک، فیلیک و پروپیلیتیک، لایه اطلاعاتی آلتراسیون تشکیل می‌گردد.
5- تست عملی
محدوده کانسار ریگان‌بم در 80 کیلومتری جنوب ریگان و 175 کیلومتری جنوب غربی شهرستان بم بر روی ورقه 1:100.000 نگیسان قرار گرفته است. این محدوده بخش کوچکی از یک پیکره ولکانو ـ پلوتونیسم دوران سوم می‌باشد که در راستای شمال غرب ـ جنوب شرق عمل کرده است. با توجه به بررسی‌های انجام شده در بخش 3و4، فاکتورهای کنترل‌کننده کانی‌سازی مس پرفیری ریگان بم تعیین گردید. با انجام پردازشهای لازم نقشه فاکتورهای مورد نظر تهیه گردید. این پردازشها شامل ایجاد محدوده‌های بافر، درون‌یابی داده‌های نقطه‌ای ژئوشیمی و ژئوفیزیک، پرسش و پاسخ از سیستم، اندازه‌گیری،محاسبات آماری، ایجاد نقشه‌های موضوعی و تماتیک و تعیین وزن به هر فاکتور می‌باشد.
این فاکتورها شامل واحد سنگی گرانیت، محل تجمع کانه‌ها، آلتراسیونهای آرژیلیک، سوپرژن، پروپیلیتیک، فیلیک، سیلیسیفاید، دایک، واحدهای سنگی گرانیت و گرانودیوریت، گرانیت و دیاباز، آندزیت، توف و داسیت، گسلهای در جهت NW-SE و NE-SW، اندیسهای ادیتیو Mo_ZScor+ Cu_Zscor، زون ناهنجاری شدت کل میدان مغناطیسی،زون ناهنجاری فاکتور فلزی می‌باشد.
نقشه فاکتورهای کنترل‌کننده کانی‌سازی مس پرفیری این کانسار به دو روش همپوشانی‌شاخص و منطق‌فازی با هم تلفیق گردیدند و نقشه پتانسیل معدنی کانسار فوق به دو روش فوق تهیه گردید. شبکه استنتاجی شماتیک تولید نقشه پتانسیل معدنی کانسار ریگان بم در شکل1 ارائه گردیده است. نقشه پتانسیل معدنی کانسار ریگان بم به دو روش مذکور در شکل 2 ارائه گردیده است. نتایج حاصل از ارزیابی مدلهای استفاده‌شده نشان می‌دهد که روش فازی همپوشانی بهتری را با محل حفاری چاههای اکتشافی داشته است. نتایج مطالعات زمینی نشان می‌دهد که چاه شماره 8 که در شکل 2 با علامت ستاره مشخص شده است، دارای عیار مس کمی می‌باشد. این موضوع در نقشه پتانسیل معدنی که به روش فازی تهیه گردیده است به خوبی نمایش داده شده است.
6- نتیجه‌گیری و پیشنهادات
مدیریت امور اکتشاف شرکت ملی صنایع مس ایران به منظور مدیریت حجم عظیم و متنوع اطلاعات خود، با بهره‌گیری از سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی می‌تواند علاوه بر سازماندهی اطلاعات موجود، درجهت شناسایی و اکتشاف اندیسهای پتانسیل دار مس گام بردارد. تهیه مدل مفهومی اکتشاف ذخایر معدنی مس، ارائه راهکارهای مناسب در خصوص تولید، آماده سازی، ذخیره‌سازی، تجزیه و تحلیل و نمایش اطلاعات، امکان تهیه نقشه پتانسیل معدنی با استفاده از مدلهای متداول تلفیق اطلاعات‌اکتشاف ذخایرمعدنی از نتایج پروژه سیستم اطلاعات جغرافیایی مس می‌باشد.
پیشنهاد می‌گردد که در استفاده از مدلهای تلفیق اطلاعات اکتشاف ذخایرمعدنی با توجه به ماهیت‌عملگرها و نتیجه تلفیق دو یا چند نقشه فاکتور ازنقطه نظر زمین‌شناسی و اکتشاف، از عملگرهای مناسب در یک شبکه استنتاجی که توسط مدل‌مفهومی ذخیره‌معدنی و عقیده‌کارشناس تهیه می‌گردد، استفاده‌شود.