پالینوبیواستراتیگرافی سکانس رسوبی پالئوزوئیک جنوب غرب کاشمر (کوه بوغو) و معرفی سازندهای شیرگشت، قلی و نیور
| دسته | چینه شناسی و فسیل شناسی |
|---|---|
| گروه | سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور |
| مکان برگزاری | اولین همایش سالانه انجمن زمین شناسی ایران |
| نویسنده | محمد قویدل سیوکی |
| تاريخ برگزاری | ۰۴ شهریور ۱۳۷۶ |
در جنوب غرب شهرستان کاشمر رشته کوه کم ارتفاعی با امتداد شرقی - غربی وجود دارد که در نقشه زمین شناسی کاشمر محدوده روستای مهدی آباد- علی آباد- اسحق آباد به کوه بوغو موسوم است. در این کوهستان سکانس رسوبی ضخیمی از رسوبات پالئوزوئیک وجود دارد که در نقشه زمین شناسی کاشمر به سازندهای پادها، بهرام و شیشتو تقسیم شده است. این ناحیه در سال 1372 مورد بازدید مولف قرار گرفت و از سکانس رسوبی کوه بوغو اندازه گیری و نمونه برداری بعمل آمد. در این مطالعه ضخامت واقعی سکانس رسوبی پالئوزوئیک 2220 متر اندازه گیری و رویهمرفته 1110 متر نمونه از آن تهیه گردید. این نمونه ها در آزمایشگاه پالینولوژی اکتشاف وزارت نفت تجزیه شیمیایی و میکروفسیل های آن مورد مطالعه قرار گرفت. در این مطالعه جمعاٌ 100 گونه آکریتاش، 10گونه کیتنیوزوآ 10 گونه میوسپور شناسایی شد که با توجه به انتشار چینه شناسی آنها به چهار بیوزون عمده از پایین به بالا به شرح زیر قابل تقسیم است.
بیوزون I: این بیوزون با گونه های آکریتاش
Cymatiogalea cuvillieri, Leiofusa simplex Acanthodiacrodium angustum , Pirea fausta Saharidia fragilis, Acanthodiacrodium simplex Arbusculidium sp. Striatotheca principlis Acanthodiacrodium vavardovae, Micrhystridium sp
مشخص می شود. گونه های آکریتاش فوق الذکر در ضخامت 706 متر از سکانس رسوبی کوه بوغو گسترش دارند. بر مبنای ارزش چینه شناسی گونه های آکریتاش این بیوزون زمان اردویسین زیرین برای این ضخامت از سکانس رسوبی ناحیه مورد مطالعه پیشنهاد می شود. این بخش از سکانس رسوبی ناحیه مورد مطالعه هم از نظر لیتولوژی و هم از نظر بیوکرونواستراتیگرافی معادل سازند شیر گشت در ازبک کوه می باشد.
بیوزون II: این بیوزون بااز بین رفتن گونه های آکریتاش بیوزون I و ظهور جنس ها و گونه های آکریتاش دیگر از جمله:
Actinotodissus longilateosus, Eupoikilofusa striata Actinotodissus cressus, Poikilofusa spinata Gorgonisphaeridium antiqum, Multiplicisphaeridium bifurcatum, Baltisphaeridium perclarum Multiplicisphaeridium irregular, Navifusa ancepsipuncta, Orthosphaeridium insculptum Veryhachium hamii, Sylvanidium paucibrachium Orthosphaeridium inflatum, Ordovicidium elegantulum, Tunisphaeridium eisenackii Villosacapsula setosapeliculla, Diexallophasis denticulata, Veryhachium reductum, Polygonium gracile, Veryhachium subglobosum
مشخص می شود. گونه های آکریتاش مذکور در ضخامت 520 متر از سکانس رسوبی مورد مطالعه گسترش دارند. بر مبنای ارزش چینه شناسی آکریتاش های فوق این ضخامت از سکانس مورد مطالعه سنی برابر اردویسین میانی و بالایی دارد. در قاعده این ضخامت از سکانس مورد مطالعه یک لایه قرمز حاوی ارتوسراس فراوان وجود دارد که حالتی مشابه سازند قلی در حوضه کپه داغ دارد. از طرف دیگر گونه های آکریتارش شناخته شده از این ضخامت کاملاٌ مشابه گونه های آکریتارش گزارش شده از سازند سیاهو در حوضه زاگرس و سازند قلی در حوضه کپه داغ می باشند. بنابراین انتساب این بخش از سکانس رسوبی ناحیه مورد مطالعه به سازند پادها نادرست بوده و بجای آن سازند قلی معرفی شود.
بیوزون III:
این بیوزون با عدم حضور گونه های آکریتاش بیوزون II و ظهور گونه های آکریتاش مربوط به سیلورین از جمله:
Moyeria cabottii, Leiofusa tumida Multiplicisphaeridum neghae, Leiosphaeriaia laevigata, Eupoikilofusa striatifera Helosphaeridium clavispionolosum Tunisphaeridium parvum, Elektoriskos pogonius Dialatisphaera laevigata, Leiofusa fusiformis Multiplicisphaeridium fisherii, Dactylofusa maranhensis, Evittia denticulata, Visbysphaera pirifera, Visbysphaera oligofurcata, Visbysphaera microspinosa
مشخص می شود که با گونه های شاخص کیتینوزوا از جمله:
Acyrichitina ancyrea, Ancyrochitina laevaensis Plectochitina spongiosa, Conochitina edjelensis Cyathochitina sp., Plectochitina paraguaensis Plectochitina carminae
همراه می باشند. گونه های آکریتارش و کیتینوزوآ فوق الذکر در ضخامت 993/5 متر گسترش داشته و خود به چهار زیر زون قابل تقسیم می باشند. بر مبنای ارزش چینه شناسی گونه های پالینومرف فوق زمان سیلورین زیرین میانی برای این ضخامت از سکانس رسوبی مورد مطالعه پیشنهاد می شود بنابراین انتساب این ضخامت از سکانس رسوبی ناحیه مورد مطالعه به سازندها بهرام و شیشتو نادرست بوده و بجای این دو سازند، سازندنیور معرفی می شود. رسوبات سیلورین با این ضخامت قابل توجه تاکنون از نقاط دیگر ایران گزارش نشده است. بنابراین پیشنهاد می شود که یا برای رسوبات سیلورین کوه بوغو واحد سنگی دیگری بنام سازند علی آباد Aliabad Formation در نظر گرفته شود و یا اینکه مقطع تیپ رسوبات سیلورین بجای ازبک کوه در کوه بوغو در نظر گرفته شود زیرا در ازبک کوه قاعده سازند نیور گسله است و ضخامت واقعی آن بدرستی روشن نیست در حالیکه در کوه بوغو قاعده آن گسله نبوده و با یک کنگلومرا به ضخامت 4 متر از سازند قلی جدا و دارای کنتاکت هم شیب با سازندهای بالا و پایین خود می باشد. از طرف دیگر ضخامت رسوبات سیلورین در ازبک کوه 446متر است درحالیکه در کوه بوغو 993/5 متر است. بدین ترتیب پیشنهاد مقطع تیپ برای رسوبات سیلورین در کوه بوغو با مقررات بین المللی چینه شناسی مطابقت بیشتری از یک کوه دارد.
بیوزون I: این بیوزون با گونه های آکریتاش
Cymatiogalea cuvillieri, Leiofusa simplex Acanthodiacrodium angustum , Pirea fausta Saharidia fragilis, Acanthodiacrodium simplex Arbusculidium sp. Striatotheca principlis Acanthodiacrodium vavardovae, Micrhystridium sp
مشخص می شود. گونه های آکریتاش فوق الذکر در ضخامت 706 متر از سکانس رسوبی کوه بوغو گسترش دارند. بر مبنای ارزش چینه شناسی گونه های آکریتاش این بیوزون زمان اردویسین زیرین برای این ضخامت از سکانس رسوبی ناحیه مورد مطالعه پیشنهاد می شود. این بخش از سکانس رسوبی ناحیه مورد مطالعه هم از نظر لیتولوژی و هم از نظر بیوکرونواستراتیگرافی معادل سازند شیر گشت در ازبک کوه می باشد.
بیوزون II: این بیوزون بااز بین رفتن گونه های آکریتاش بیوزون I و ظهور جنس ها و گونه های آکریتاش دیگر از جمله:
Actinotodissus longilateosus, Eupoikilofusa striata Actinotodissus cressus, Poikilofusa spinata Gorgonisphaeridium antiqum, Multiplicisphaeridium bifurcatum, Baltisphaeridium perclarum Multiplicisphaeridium irregular, Navifusa ancepsipuncta, Orthosphaeridium insculptum Veryhachium hamii, Sylvanidium paucibrachium Orthosphaeridium inflatum, Ordovicidium elegantulum, Tunisphaeridium eisenackii Villosacapsula setosapeliculla, Diexallophasis denticulata, Veryhachium reductum, Polygonium gracile, Veryhachium subglobosum
مشخص می شود. گونه های آکریتاش مذکور در ضخامت 520 متر از سکانس رسوبی مورد مطالعه گسترش دارند. بر مبنای ارزش چینه شناسی آکریتاش های فوق این ضخامت از سکانس مورد مطالعه سنی برابر اردویسین میانی و بالایی دارد. در قاعده این ضخامت از سکانس مورد مطالعه یک لایه قرمز حاوی ارتوسراس فراوان وجود دارد که حالتی مشابه سازند قلی در حوضه کپه داغ دارد. از طرف دیگر گونه های آکریتارش شناخته شده از این ضخامت کاملاٌ مشابه گونه های آکریتارش گزارش شده از سازند سیاهو در حوضه زاگرس و سازند قلی در حوضه کپه داغ می باشند. بنابراین انتساب این بخش از سکانس رسوبی ناحیه مورد مطالعه به سازند پادها نادرست بوده و بجای آن سازند قلی معرفی شود.
بیوزون III:
این بیوزون با عدم حضور گونه های آکریتاش بیوزون II و ظهور گونه های آکریتاش مربوط به سیلورین از جمله:
Moyeria cabottii, Leiofusa tumida Multiplicisphaeridum neghae, Leiosphaeriaia laevigata, Eupoikilofusa striatifera Helosphaeridium clavispionolosum Tunisphaeridium parvum, Elektoriskos pogonius Dialatisphaera laevigata, Leiofusa fusiformis Multiplicisphaeridium fisherii, Dactylofusa maranhensis, Evittia denticulata, Visbysphaera pirifera, Visbysphaera oligofurcata, Visbysphaera microspinosa
مشخص می شود که با گونه های شاخص کیتینوزوا از جمله:
Acyrichitina ancyrea, Ancyrochitina laevaensis Plectochitina spongiosa, Conochitina edjelensis Cyathochitina sp., Plectochitina paraguaensis Plectochitina carminae
همراه می باشند. گونه های آکریتارش و کیتینوزوآ فوق الذکر در ضخامت 993/5 متر گسترش داشته و خود به چهار زیر زون قابل تقسیم می باشند. بر مبنای ارزش چینه شناسی گونه های پالینومرف فوق زمان سیلورین زیرین میانی برای این ضخامت از سکانس رسوبی مورد مطالعه پیشنهاد می شود بنابراین انتساب این ضخامت از سکانس رسوبی ناحیه مورد مطالعه به سازندها بهرام و شیشتو نادرست بوده و بجای این دو سازند، سازندنیور معرفی می شود. رسوبات سیلورین با این ضخامت قابل توجه تاکنون از نقاط دیگر ایران گزارش نشده است. بنابراین پیشنهاد می شود که یا برای رسوبات سیلورین کوه بوغو واحد سنگی دیگری بنام سازند علی آباد Aliabad Formation در نظر گرفته شود و یا اینکه مقطع تیپ رسوبات سیلورین بجای ازبک کوه در کوه بوغو در نظر گرفته شود زیرا در ازبک کوه قاعده سازند نیور گسله است و ضخامت واقعی آن بدرستی روشن نیست در حالیکه در کوه بوغو قاعده آن گسله نبوده و با یک کنگلومرا به ضخامت 4 متر از سازند قلی جدا و دارای کنتاکت هم شیب با سازندهای بالا و پایین خود می باشد. از طرف دیگر ضخامت رسوبات سیلورین در ازبک کوه 446متر است درحالیکه در کوه بوغو 993/5 متر است. بدین ترتیب پیشنهاد مقطع تیپ برای رسوبات سیلورین در کوه بوغو با مقررات بین المللی چینه شناسی مطابقت بیشتری از یک کوه دارد.