بررسی ویژگیهای ژئوتکنیکی آهکهای منطقه همدان به منظور جایگزینی با منابع شن و ماسه رودخانه­ای

دسته زمین شناسی مهندسی
گروه سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
مکان برگزاری بیست و چهارمین گردهمایی علوم زمین
نویسنده سید داود محمدی -غلامرضا خانلری -ابراهیم شریفی تشنیزی -لیلا احمدی
تاريخ برگزاری ۱۴ اسفند ۱۳۸۴

چکیده

شن و ماسه یا به عبارت دیگر مصالح سنگ­دانه­اى پرمصرف­ترین و در عین حال ارزانترین مصالح ساختمانى هستند. امروزه آبرفت­هاى رودخانه­اى اصلى­ترین منابع تامین شن و ماسه هستند، اما کمبود منابع رودخانه­اى مناسب و خطرات زیست محیطى که استخراج این گونه منابع را به همراه دارد، نظرها را بسوى تولید مصالح سنگ­دانه­اى از سنگ کوهى معطوف داشته است. در این مقاله نتیجه تحقیقات صورت گرفته براى بررسى ویژگیهاى ژئوتکنیکى ۵ منطقه مختلف آهکى در استان همدان به منظور جایگزینى آنها با منابع شن و ماسه رودخانه­اى آورده شده است و سپس با استفاده از داده­هاى ژئوتکنیکى به نوع جایگزینى آنها اشاره شده است.

کلمات کلیدى: ویژگیهاى ژئوتکنیکى، منابع شن وماسه رودخانه­اى، مصالح آهکى، همدان

 

 

A study of geotechnical characteristics of <?xml:namespace prefix = st۱ ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:smarttags" />Hamadan۱:City>۱:place> province limestones in order to replacing river aggregates

 

Abstract

Aggregates are the most common and the cheapest materials for construction purpose. Now a day, alluvial are the main resources for providing construction aggregates. However, the shortage of alluvial and also environmental consequences of alluvial excavating, has drown the attentions to producing aggregates from rock resources.

In this paper, geotechnical characteristics of limestones in Hamadan۱:place>۱:City> province are evaluated in order to replacing them as a new source for producing aggregates.

Key words: Geotechnical properties, River aggregates, Limestone aggregate, Hamadan۱:City>۱:place>  

 

1- مقدمه

تشکیل منابع سنگدانه­ای به تاریخچه زمین شناسی هر منطقه بستگی دارد. بطور کلی منابع مختلف مصالح سنگدانه­ای را می­توان شامل آبرفت­های رودخانه­ای، رسوبات واریزه­ای، رسوبات بادی، رسوبات یخچالی، رسوبات ساحلی، رسوبات فلات قاره، رسوبات بهم پیوسته، باطله­های معدنی و منابع سنگ کوهی دانست.

در ایران با توجه به شرایط زمین شناسی، سهولت بهره­برداری، هزینه­های اندک، عدم وجود نظارت جدی بر رعایت استانداردهای مصرف و حساسیت بسیار پایین نسبت به مسائل زیست محیطی، عموما" از آبرفت­های رودخانه­ای به عنوان مصالح سنگ­دانه­ای استفاده می­شود. این در حالی است که این­گونه منابع عموما" در مسیر رودخانه و مسیل­ها قرار داشته و برداشت از آنها مشکلات زیست محیطی را در بلند مدت به همراه خواهد داشت. در ضمن به لحاظ فنی، مصالح سنگ کوهی نسبت به مصالح طبیعی مزایای خاصی دارند. به عنوان مثال، مصالح سنگ­کوهی گوشه داربوده و لذا کاربری بهتری در تهیه آسفالت و روسازی راه دارند. این مصالح درصد شکستگی بالایی دارند، درگیری دانه­ها با هم بیشتر بوده و در نتیجه زاویه اصطکاک داخلی و مقاومت برشی آنها افزایش می­یابد. این سنگ­دانه­ای از نظر جنس یکنواخت و همگن هستند و لذا در شرایط مختلف فیزیکی، شیمیایی و بارگذاری، واکنش یکنواخت­تری نشان می­دهند. همچنین ناخالصی­های رس و لای، گچ و نمک، مواد آلی، زباله­های انسانی و دیگر مواد زیان­آور نیز در آنها حداقل است. تنها ایراد احتمالی این مواد، گرانی محصول برای بازار مصرف می­باشد.

در این پژوهش به منظور یافتن راهکار عملی برای رواج استفاده از سنگ­دانه­های کوهی، ویژگی­های ژئوتکنیکی آهکهای منطقه همدان مورد مطالعه قرار گرفته است. از مزایای این واحدها گسترش وسیع آنها در مجاورت مناطق پر­مصرف این استان می­باشد. البته از معایب بارز اینگونه مصالح نیز هزینه بالای استخراج و
 دانه­بندی آنها است.

 

2- موقعیت جغرافیایی و زمین شناسی مناطق مورد مطالعه

جهت انجام این پژوهش، از 5 محدوده در استان همدان نمونه­برداری صورت گرفته است که مشخصات جغرافیای و زمین­شناسی آنها در جدول1 ارائه گردیده است. بطورکلی جنس سنگهای مناطق مورد مطالعه از نوع سنگ آهکی می­باشند.

 

3- ارزیابی­های ژئوتکنیکی

از آنجا که مصرف عمده سنگ­دانه­ها در ساختمان­سازی و پروژه­های عمرانی است، لذا مصالح مورد نظر باید واجد ویژگیهایی زیر باشند:

a)        دانه­ها باید مقاوم، سخت و بدون ترک­خوردگی، هوازدگی و عاری از پوشش سطحی مضر باشند.

b)        دانه­ها باید در مقابل سایش یا ضربه مقاوم باشند.

c)        مصالح باید عاری از مواد مضر بوده و حتی­الامکان از نظر شیمیایی غیر­فعال باشند.

برای بررسی موارد فوق مطالعات زیر بر روی نمونه­ها صورت گرفت:

1.        آزمایش وزن مخصوص: وزن مخصوص پایین اغلب نمایانگر مصالح متخلخل، ضعیف و جاذب رطوبت است.

2.        آزمایش جذب آب: مصالح دارای جذب آب بالا، بطور مداوم در فصول مختلف سال تر و خشک شده و انبساط پی در پی آنها در اثر این فرآیند باعث متلاشی شدن آنها می­شود.

3.        آزمایش تخلخل: با کاهش تخلخل، جذب آب سنگ کاهش یافته و در نتیجه کیفیت آن بالا می­رود.

4.        آزمایش مقاومت فشاری خشک و اشباع: مقاومت فشاری نشان دهنده ظرفیت باربری مصالح است که با افزایش مقاومت فشاری ظرفیت باربری مصالح نیز افزایش می­یابد. همچنین اختلاف کم بین مقاومت فشاری خشک و اشباع نشان­دهنده این است که آب تاثیر چندانی بر پارامترهای مقاومتی سنگ ندارد.

5.        آزمایش تعیین درصد افت وزنی در مقابل سایش: درصد افت وزنی در مقابل سایش از مهمترین
 ویژگی­هایی است که در استفاده از مصالح سنگ­دانه­ای در راهسازی، تولید بالاست و تولید آسفالت مطرح می­گردد.

6.        آزمایش تعیین درصد افت وزنی در مقابل سولفاتهای سدیم و منیزیم: واکنشهای شیمیایی باعث پوکی و خرد شدن سنگ می­گردند. لذا افت وزنی کم در واکنش با سولفاتها نشان دهنده مقاومت آنها در برابر عوامل شیمیایی است.

7.        آزمایش دوام وارفتگی: وجود آب می­تواند پارامترهای مقاومتی سنگ را تغییر دهد. بنابراین طی این آزمایش تاثیر­پذیری مصالح در آب مورد بررسی قرار می­گیرد.

لازم به ذکر است که برای تمامی پارامترهای مذکور حد مجازی توسط آئین نامه­های خاص تعیین شده است. در مطالعات صورت گرفته این مقادیر، بسته به کاربرد مصالح، با مقادیر بدست آمده از آزمایشها مقایسه شده و بدین ترتیب کیفیت سنگ ارزیابی شده است.

 

4- تعبیر و تفسیر نتایج آزمایش­ها

برای ارزیابی وتفسیر داده های بدست آمده از مطالعات آزمایشگاهی بر روی نمونه­های اخذ شده از مناطق مختلف  همدان، ابتدا لازم است این نتایج با داده­های جدول استاندارد ASTM  و AASHTO مقایسه گردیده
( جدول2) و سپس ارزیابی و تفسیر گردد.

نتایج آزمایشات انجام شده بر روی نمونه­های مختلف اخذ شده از محدوده مورد مطالعه در جدول 3 ارائه شده است. در این راستا لازم است با استفاده داده ­های استاندارد، به ارزیابی ویژگیهای ژئوتکنیکی سنگهای مناطق مورد مطالعه پرداخته شود، که بشرح زیر می­باشد:

1.        منطقه نهاوند (S1):

الف- افزایش وزن مخصوص معمولا" افزایش کیفیت سنگ را بهمراه دارد. اما نمی توان از آن به عنوان شاخصی برای رد یا قبول کیفیت سنگ­ها استفاده کرد. در آزمایشهای انجام شده وزن مخصوص خشک نمونه­های آهکی نهاوند (S1) به طور میانگین برابر با gr/cm3 643/2 و وزن مخصوص اشباع این نمونه­ها به طور متوسط برابر با gr/cm3 651/2 می­باشد. لذا وزن مخصوص بالای این مصالح نشان دهنده استحکام بالای ذرات و تخلخل پایین آنها است. بنابراین وزن مخصوص نمونه­های این منطقه برای مصرف در بتن یا بتن مسلح کاملا" مورد تایید می­باشد و همچنین می­توان این مصالح را نیز به عنوان مصالح بالاست راه­آهن و آسفالت مناسب دانست.

ب- درصد جذب نمونه­های این منطقه پایین است که به طور متوسط برابر با 28/0 می باشد. بنابراین از آنها می توان در مصارف مختلف استفاده کرد.

ج- درصد تخلخل نمونه­های این منطقه به طور متوسط برابر با 74/0 می­باشد. بنابراین می­توان بیان کرد که با کاهش تخلخل جذب آب نیز کاهش می­یابد و می­توان گفت که دیگر خصوصیات ژئوتکنیکی مصالح نیز می تواند بالا باشد. بنابراین، این مصالح دارای کیفیت مناسبی بوده و برای مصارف مختلف می­تواند استفاده گردد.

د- نتایج آزمایش مقاومت فشاری خشک و اشباع نشان داد که مقاومت فشاری خشک نمونه­های این منطقه به طور متوسط برابر با Kg/cm2 1/1488 و مقاومت فشاری اشباع نمونه­های این منطقه به طور متوسط برابر با Kg/cm2 9/1264 می­باشد. اختلاف ناچیز مقاومت خشک و اشباع این نمونه­ها نشان می­دهد که آب تاثیر چندانی بر روی پارامترهای مقاومتی نداشته است. همچنین بالا بودن مقاومت خشک و اشباع این نمونه­ها، نشان دهنده ظرفیت باربری مناسب آنها می­باشد. لذا طبق استاندارد این سنگها جهت کاربرد به عنوان مصالح سنگدانه­ای مشکلی نخواهند داشت و می­توان آنها را برای مصارف مختلف استفاده نمود.

ه- آزمایش تعیین درصد افت وزنی در مقابل سایش به شیوه لوس­آنجلس انجام شد. نتایج آزمایشها نشان داد که افت وزنی نمونه­های این منطقه در اثر 500 دور چرخش دستگاه برابر با 2/8 % و افت وزنی نمونه­ها در اثر 1000 دور چرخش دستگاه برابر با 2/30 % بوده است. بنابراین با توجه به استانداردهای موجود که افت وزنی را در 500 دور در نظر می­گیرند می توان بیان کرد که این نمونه­ها را می­توان در تمامی موارد مصرف اعم از زیرسازی راه، اساس راه، آسفالت، بتن و بتن مسلح مورد استفاده قرار داد. حتی اگر برای ضریب اطمینان بیشتر افت وزنی را در 1000 دور در نظر بگیریم باز می­توان بیان کرد که این مصالح از نظر کیفتی در رده مناسبی هستند بنابرابن می­توان در تمامی موارد مذکورمورد استفاده قرار داد.

و- آزمایش درصد افت وزنی در مقابل سولفات سدیم و منیزیم نیز بر روی نمونه­های این منطقه انجام گردید که نتایج افت وزنی این نمونه­ها در مقابل سولفات سدیم برابر 25/0 و افت وزنی در مقابل سولفات منیزیم برابر 2/0 می­باشد. لذا این نمونه­ها از نظر واکنش­دهی در برابر عوامل شیمیایی مشکل ندارد و استفاده از آنها برای ساخت بتن مسلح، ملات، آسفالت و غیره تایید می­گردد.

ح- شاخص دوام وارفتگی سنگهای این منطقه طی آزمایشات انجام شده براساس استاندارد، طی دو سیکل برابر با 32/99 % می­باشد که برای ضریب اطمینان بیشتر در 15 سیکل انجام گردید که شاخص دوام وارفتگی بعد از 15 سیکل در این نمونه­ها برابر با 49/97% می باشد. این نتایج مجددا" نشان می­دهد که آب تاثیری بر پارامترهای مقاومتی این نمونه­ها نخواهد داشت. بنابراین می توان از این نمونه­ها در مصارف مختلف استفاده کرد.

 

2.        منطقه ملایر (S2):

الف- در آزمایشهای انجام شده وزن مخصوص خشک نمونه­های آهکی ملایر (S2) به طور میانگین برابر با gr/cm3 602/2 و وزن مخصوص اشباع این نمونه­ها به طور متوسط برابر با gr/cm3 609/2 می­باشد. لذا وزن مخصوص بالای این مصالح نشان دهنده استحکام بالای ذرات و تخلخل پایین آنها است. بنابراین وزن مخصوص نمونه­های این منطقه برای مصرف در بتن یا بتن مسلح کاملا" مورد تایید می­باشد و لذا استفاده کرد از این نمونه ها به عنوان مصالح بالاست راه­آهن و آسفالت باید با ضریب اطمینان بالاتری مد نظر قرار گیرد.

ب- درصد جذب نمونه­های این منطقه پایین است که به طور متوسط برابر با 28/0 می باشد. بنابراین از آنها می­توان در مصارف مختلف استفاده کرد.

ج- درصد تخلخل نمونه­های این منطقه به طور متوسط برابر با 75/0 می­باشد. بنابراین می­توان بیان کرد که با کاهش تخلخل جذب آب نیز کاهش می­یابد و می­توان گفت که دیگر خصوصیات ژئوتکنیکی مصالح نیز می تواند بالا باشد. بنابراین این مصالح دارای کیفیت مناسبی برای مصارف مختلف می باشد.

د- نتایج آزمایش مقاومت فشاری خشک و اشباع نشان داد که مقاومت فشاری خشک نمونه­های این منطقه به طور متوسط برابر با Kg/cm2 7/1009 و مقاومت فشاری اشباع نمونه­های این منطقه به طور متوسط برابر با Kg/cm2 1/828 می­باشد. اختلاف ناچیز مقاومت خشک و اشباع این نمونه­ها نشان می­دهد که آب تاثیر چندانی بر روی پارامترهای مقاومتی نداشته است. همچنین به علت بالا بودن مقاومت خشک و اشباع این نمونه­ها، نشان دهنده ظرفیت باربری مناسب آنها می­باشد. لذا طبق استانداردهای این مصالح برای کاربرد مصالح سنگدانه­ای مشکلی نخواهند داشت و می­توان آنها را برای مصالح بتن و بتن مسلح به راحتی استفاده نمود ولی این مصالح به عنوان مصالح بالاست راه­آهن و آسفالت باید با تعیین ضریب اطمینان مورد استفاده قرار گیرد.

ه- نتایج آزمایش لس­آنجلس نشان داد که افت وزنی نمونه­های این منطقه در اثر 500 دور چرخش دستگاه برابر با 7/5 % و افت وزنی نمونه­ها در اثر 1000 دور چرخش دستگاه برابر با 6/23 % بوده است. بنابراین با توجه به استانداردهای موجود که افت وزنی را در 500 دور در نظر می­گیرند می توان بیان کرد که این نمونه­ها را می­توان در تمامی موارد مصرف زیرسازی راه، اساس راه، آسفالت، بتن و بتن مسلح مورد استفاده قرار داد. حتی اگر برای ضریب اطمینان بیشتر افت وزنی را در 1000 دور در نظر بگیریم باز می­توان بیان کرد که این مصالح از نظر کیفتی در رده مناسبی هستند بنابراین می­توان از آنها در تمامی مصارف مذکور استفاده نمود.

و- آزمایش درصد افت وزنی در مقابل سولفات سدیم و منیزیم نیز بر روی نمونه­های این منطقه انجام گردید که نتایج افت وزنی این نمونه­ها در مقایل سولفات سدیم برابر 2/1 و افت وزنی در مقابل سولفات منیزیم برابر 01/1 می­باشد. لذا این نمونه­ها از نظر واکنش­دهی در برابر عوامل شیمیایی مشکل ندارد و استفاده از آنها برای ساخت بتن مسلح، ملات، آسفالت و غیره تایید می­گردد.

ح- شاخص دوام وارفتگی این نمونه سنگ طی دو سیکل برابر با 31/99 % می­باشد و شاخص دوام وارفتگی بعد از 15 سیکل در این نمونه­ها برابر با 66/97 می باشد. این نتایج مجددا" نشان می­دهد که آب تاثیری بر پارامترهای مقاومتی این نمونه­ها نخواهد داشت. بنابراین می توان از این نمونه­ها در مصارف مختلف استفاده کرد.

3.       منطقه همه­کسی (S3):

الف- در آزمایشهای انجام شده وزن مخصوص خشک نمونه­های همه­کسی (S3) به طور میانگین برابر با gr/cm3 872/1 و وزن مخصوص اشباع این نمونه­ها به طور متوسط برابر با gr/cm3 086/2 می­باشد. لذا وزن مخصوص پایین این مصالح نشان دهنده استحکام  پایین ذرات و تخلخل بالای آنها است. بنابراین وزن مخصوص نمونه­های این منطقه برای مصارف بتن و بتن مسلح، آسفالت و بالاست راه­آهن مناسب نمی باشد.

ب- درصد جذب نمونه­های این منطقه بالا است که به طور متوسط برابر با 48/11 می باشد. بنابراین از آنها نمی­توان در مصارف مختلف استفاده کرد.

ج- درصد تخلخل نمونه­های این منطقه به طور متوسط برابر با 88/21 می­باشد. بنابراین بالا بودن تخلخل این نمونه سنگها نشان دهنده کیفیت پایین آنها می باشد بنابراین از این نمونه سنگها نمی توان در مصارف مختلف استفاده کرد.

د- نتایج آزمایش مقاومت فشاری خشک و اشباع نشان داد که مقاومت فشاری خشک نمونه­های این منطقه به طور متوسط برابر با Kg/cm2 6/234 و مقاومت فشاری اشباع نمونه­های این منطقه به طور متوسط برابر با Kg/cm2 8/112  می­باشد. همچنین به علت پایین بودن مقاومت خشک و اشباع این مصالح را نمی توان مورد استفاده قرار داد.

ه- نتایج آزمایش لس­آنجلس نشان داد که افت وزنی نمونه­های این منطقه در اثر 500 دور چرخش دستگاه برابر با 3/28 % و افت وزنی نمونه­ها در اثر 1000 دور چرخش دستگاه برابر با 7/72 % بوده است. با توجه به نتایج  این آزمایش، پایین بودن کیفیت این مصالح روشن می گردد. بنابراین از این مصالح نمی­توان در موارد مذکور استفاده نمود.

و- آزمایش درصد افت وزنی در مقابل سولفات سدیم و منیزیم نیز بر روی نمونه­های این منطقه انجام گردید که نتایج افت وزنی این نمونه­ها در مقابل سولفات سدیم برابر 10/48 و افت وزنی در مقابل سولفات منیزیم برابر 12/45 می­باشد. لذا این نمونه­ها از نظر واکنش­دهی در برابر عوامل شیمیایی مشکل داشته و استفاده از آنها برای ساخت بتن مسلح، ملات، آسفالت و غیره مورد تایید نیست.

ح- شاخص دوام وارفتگی این نمونه سنگ طی دو سیکل برابر با 05/95 % می­باشد و شاخص دوام وارفتگی بعد از 15 سیکل در این نمونه­ها برابر با 82 % می باشد. این نتایج مجددا" نشان می­دهد که آب تاثیری زیادی بر پارامترهای مقاومتی این نمونه­ها داشته است. بنابراین نمی توان از این نمونه­ها در مصارف مختلف استفاده کرد.

 

4.       منطقه علیصدر (S4):

الف- در آزمایشهای انجام شده وزن مخصوص خشک نمونه­های علیصدر (S4) به طور میانگین برابر با gr/cm3 621/2 و وزن مخصوص اشباع این نمونه­ها به طور متوسط برابر با gr/cm3 628/2 می­باشد. لذا وزن مخصوص بالای این مصالح نشان دهنده استحکام بالای ذرات و تخلخل پایین آنها است. بنابراین وزن مخصوص نمونه­های این منطقه برای مصرف در بتن یا بتن مسلح، بالاست راه­آهن و آسفالت کاملا" مورد تایید می­باشد.

ب- درصد جذب نمونه­های این منطقه پایین است که به طور متوسط برابر با 34/0 می باشد. بنابراین از آنها می­توان در مصارف مختلف استفاده کرد.

ج- درصد تخلخل نمونه­های این منطقه به طور متوسط برابر با 92/0 می­باشد. بنابراین می­توان بیان کرد که با کاهش تخلخل جذب آب نیز کاهش می­یابد و می­توان گفت که دیگر خصوصیات ژئوتکنیکی مصالح نیز می تواند بالا باشد. بنابراین این مصالح دارای کیفیت مناسبی بوده و برای مصارف مختلف می­تواند استفاده گردد.

د- نتایج آزمایش مقاومت فشاری خشک و اشباع نشان داد که مقاومت فشاری خشک نمونه­های این منطقه به طور متوسط برابر با Kg/cm2 5/1299 و مقاومت فشاری اشباع نمونه­های این منطقه به طور متوسط برابر با Kg/cm2 6/1039 می­باشد. اختلاف ناچیز مقاومت خشک و اشباع این نمونه­ها نشان می­دهد که آب تاثیر چندانی بر روی پارامترهای مقاومتی نداشته است. همچنین به علت بالا بودن مقاومت خشک و اشباع این نمونه­ها، نشان دهنده ظرفیت باربری مناسب آنها می­باشد. لذا طبق استاندارد این نمونه ها، برای کاربرد به عنوان مصالح سنگدانه­ای مشکلی نخواهند داشت و می­توان آنها را برای مصالح بتن و بتن مسلح، راه­آهن و آسفالت مورد استفاده قرار داد.

ه- نتایج آزمایش لس­آنجلس نشان داد که افت وزنی نمونه­های این منطقه در اثر 500 دور چرخش دستگاه برابر با 8/5 % و افت وزنی نمونه­ها در اثر 1000 دور چرخش دستگاه برابر با 7/24 % بوده است. بنابراین با توجه به استانداردهای موجود می توان بیان کرد که این نمونه­ها برای تمامی موارد مصرف زیرسازی راه، اساس راه، آسفالت، بتن و بتن مسلح مورد تایید است.

و- آزمایش درصد افت وزنی در مقابل سولفات سدیم و منیزیم نیز بر روی نمونه­های این منطقه انجام گردید که نتایج افت وزنی این نمونه­ها در مقایل سولفات سدیم برابر 84/0  و افت وزنی در مقابل سولفات منیزیم برابر 51/0 می­باشد. لذا این نمونه­ها از نظر واکنش­دهی در برابر عوامل شیمیایی مشکل ندارد و استفاده از آنها برای ساخت بتن مسلح، ملات، آسفالت و غیره تایید می­گردد.

ح- شاخص دوام وارفتگی  این نمونه سنگ طی دو سیکل برابر با 47/99 % می­باشد و شاخص دوام وارفتگی بعد از 15 سیکل در این نمونه­ها برابر با 16/98 %  می باشد. این نتایج مجددا" نشان می­دهد که آب تاثیری بر پارامترهای مقاومتی این نمونه­ها نخواهد داشت. بنابراین می توان از این نمونه­ها در مصارف مختلف استفاده کرد.

5.       منطقه آبشینه (S5):

الف- در آزمایشهای انجام شده وزن مخصوص خشک نمونه­های آبشینه (S5) به طور میانگین برابر با gr/cm3 516/2 و وزن مخصوص اشباع این نمونه­ها به طور متوسط برابر با gr/cm3 537/2 می­باشد. بنابراین وزن مخصوص نمونه­های این منطقه برای مصرف در بتن یا بتن مسلح کاملا" مناسب بوده ولی وزن مخصوص این نمونه­ها برای استفاده در بالاست راه­آهن و آسفالت مورد تایید نمی­باشد.

ب- درصد جذب نمونه­های این منطقه پایین است که به طور متوسط برابر با 82/0 می باشد. بنابراین از آنها می­توان در مصارف مختلف استفاده کرد.

ج- درصد تخلخل نمونه­های این منطقه به طور متوسط برابر با 11/2 می­باشد. بنابراین این مصالح دارای کیفیت مناسبی بوده و برای مصارف مختلف می­تواند استفاده گردد.

د- نتایج آزمایش مقاومت فشاری خشک و اشباع نشان داد که مقاومت فشاری خشک نمونه­های این منطقه به طور متوسط برابر با Kg/cm2 0/851 و مقاومت فشاری اشباع نمونه­های این منطقه به طور متوسط برابر با Kg/cm2 7/595 می­باشد. مقاومت خشک و اشباع این نمونه­ها در حد متوسط بوده، لذا طبق استاندارد این نمونه ها برای کاربرد به عنوان مصالح سنگدانه­ای مشکلی نخواهند داشت و می­توان از آنها برای مصارف بتن و بتن مسلح استفاده کرد.

ه- نتایج آزمایش لس­آنجلس نشان داد که افت وزنی نمونه­های این منطقه در اثر 500 دور چرخش دستگاه برابر با 2/10 % و افت وزنی نمونه­ها در اثر 1000 دور چرخش دستگاه برابر با 5/34 % بوده است. بنابراین با توجه به استانداردهای موجود می توان بیان کرد که مصرف این نمونه­ها برای تمامی موارد مذکورمورد تایید است.

و- آزمایش درصد افت وزنی در مقابل سولفات سدیم و منیزیم نیز بر روی نمونه­های این منطقه انجام گردید که نتایج افت وزنی این نمونه­ها در مقایل سولفات سدیم برابر 14/10  و افت وزنی در مقابل سولفات منیزیم برابر 85/9 می­باشد. لذا این نمونه­ها از نظر واکنش­دهی در برابر عوامل شیمیایی تا حدودی مشکل داشته و استفاده از آنها برای ساخت بتن و بتن مسلح با احتیاط مورد تایید است.

ح- شاخص دوام وارفتگی این نمونه سنگ طی دو سیکل برابر با 94/98 % می­باشد و شاخص دوام وارفتگی بعد از 15 سیکل در این نمونه­ها برابر با 88/95 %  می باشد. این نتایج مجددا" نشان می­دهد که آب تاثیری بر پارامترهای مقاومتی این نمونه­ها نخواهد داشت. بنابراین می توان از این نمونه­ها در مصارف مختلف استفاده کرد.

میزان تغییرات شاخص دوام وارفتگی سنگهای مختلف مناطق مطالعاتی بعد از 15 سیکل در شکل 1 نشان داده شده است.

 

5- نتیجه­گیری و پیشنهادات

کلید واژه ها: همدان