میکروبیواستراتیگرافی فرامینیفرهای بنتیک سازند تاربور در برش جنوب شرق شیراز

دسته چینه شناسی و فسیل شناسی
گروه سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
مکان برگزاری بیست و پنجمین گردهمائی علوم زمین
نویسنده الهام یوسف زاده
تاريخ برگزاری ۰۲ اسفند ۱۳۸۵

مقدمه:

برش مورد مطالعه در جنوب شرق روستای خرامه از توابع شهر شیراز و با مختصات جغرافیایی ، طول' ۲۷ °۵۳ شرقى وعرض '۲۲ ,°۲۹ شمالى واقع است و از دیدگاه واحد ساختمانى – رسوبى در زون ساختارى زاگرس چین خورده واز نظرچینه شناسى درزون فارس و درزیرپهنه فارس داخلى قرار مى گیرد. (James &Wynd,۱۹۶۵).

با توجه به این که سازند تاربور یکى از سازندهایى است که در فارس داخلى گسترش فراوانى دارد،لذا مطالعات بیشترى پیرو مطالعات قبلى در مورد آن لازم به نظر مى رسد.

بحث:

در این برش سازند تاربور در بین دوسازند گورپی و سازند ساچون قرار گرفته است. سازند گورپی شامل آهک مارنی و مارن در زیر و سازند ساچون در بالا شامل شیل و آهک شیلی می باشد که به صورت همساز قرار گرفته است.(نمودار۱)

ستبرای این سازند در محل ۲۲۸ متر می باشد که از پایین به بالا شامل:

  1. ۳ متر سنگ آهک توده اى با رنگ خاکسترى روشن با رنگ هوازده خاکسترى تیره

  2. ۱۴متر سنگ آهک تود هاى با رنگ خاکسترى و رنگ هوازده خاکسترى تا قرمز.رگه هاى آهن در این سنگ آهک ها مشاهده شده است.

  3. ۲۸.۵ مترسنگ آهک توده اى با رنگ اصلى خاکسترى تیره و رنگ هوازده خاکسترى روشن تا قهوه اى، در قسمتهایى اکسیدهاى آهن قرمز رنگ به چشم خورده است.

  4. ۱۹.۵ متر سنگ آهک توده اى با رنگ اصلى خاکسترى روشن و رنگ هوازده خاکسترى تیره.قطعات رودیست وپلسى پود در این قسمت دیده شده است.

  5. ۹متر آهک کریستالین توده اى با رنگ خاکسترى روشن

  6. ۶.۵ متر سنگ آهک توده اى به رنگ خاکسترى روشن و رنگ هوازده خاکسترى تیره وحاوى قطعات رودیست

  7. ۱۲ متر آهک کریستالین توده اى با رنگ خاکسترى روشن و رنگ هوازده خاکسترى تیره

  8. ۵۷ متر سنگ آهک توده ایبه رنگ خاکسترى روشن و رنگ هوازده قهوه اى که حاوى قطعات رودیست است.

  9. ۳۵ متر سنگ آهک ضخیم لایه به رنگ کرم

  10. ۴۴ متر سنگ آهک توده اى کرم رنگ

طى مطالعات میکروبیواستراتیگرافى ، سازند تاربور از نظر محتویات فسیلى مورد بررسى قرار گرفت.با توجه به این مطالعات جنسها و گونه هاى مختلف شناسایى شدند.

براساس این مطالعات زون تجمعى (Assemblage Zone) از فسیلهاى مائستریشتین مطالعه و معرفى شده است. در نمودار فسیل شناسی که از این سازند در برش نامبرده به دست آمده است ، تعدادى از جنس ها و گونه ها در بخشهاى پایین برش، فراوانى بیشترى از خود نشان مى دهند و تعدادى در بخشهاى بالایى سازند فراوانتر هستند. روزن داران سازند تاربور تماما از نوع کفزی هستند و شامل نمونه های زیر می باشند

 

Orbitoides concavatus, Orbitoides media, Orbitoides apiculata, Omphalocyclus macroporous, Rotalia skourensis, Lepidorbitoides socialis, Lepidorbitoides minor, Dicyclina schlumbergeri, Siderolites calcitrapoides, Minouxia lobata, Cuneolina sp., Dicyclina sp., Minouxia sp., Loftusia sp., Rhaphydionina sp., Trochospira sp., Cuvillerina sp., Nezzazatinella sp., Coskinolina sp., Rotalia sp.

همچنین علاوه بر روزنه داران فوق الذکر دربین مقاطع نازک مطالعه شده جلبکها نیز به چشم مى خورند.ازجلبکهاى سبز مى توان به نمونه هایى ازجلبک سبز Salpingoporella dinarica واز جلبک هاى قرمز مى توان به Lithothamnium  وLithophylum اشاره کرد.

براساس این مطالعات و با توجه به محتویات فسیلی ، زون تجمعی

Orbitoides – Omphalocuclus assemblage zone

برای این برش معرفی شده است. این مجموعه فسیلی می تواند با زون ۳۷ وایند مقایسه شود که در فارس داخلی در بخش های بالایی سازند تاربور و لایه های سیلتی قاعده سازند ساچون دیده می شود. در این برش فسیل Monolepidorbis  که شاخص زون ۳۶ وایند می باشد و در بخش های قاعده ای سازند تاربور در فارس داخلی مشاهده شده و سن کامپانین را معرفی می کند دیده نشده است.

لازم به ذکر است که در برش مطالعه شده تعدادی ازفرامینیفرهای کفزی مشاهده شده در برش تیپ و در زون ۳۷ وایند معرفی نشده است از جمله این نمونه ها می توان به

Minouxia lobata

Nezzazatinella sp

Dicyclina schlumbergeri

Minouxia sp.

Cuvillerina sp.

اشاره کرد.

مقایسه محدوده سنی گونه های مختلف و جنس های مطالعه شده در این برش و مقایسه آنها ، سن مائستریشتین میانی تا پسین را برای سازند تاربور می توان پیشنهاد کرد.

 

 

۱-      Dicyclina schlumbergeri *۴(طول فسیل ۵/۱ میلیمتر)

۲-      Orbitoides concavatus*۴ (طول فسیل ۲/۱ میلیمتر)

۳-      Lepidorbitoides minor *۴ (طول فسیل ۵/۱ میلیمتر)

۴-      Orbitoides media*۴ (طول فسیل ۳/۱ میلیمتر)

۵-      Minouxia lobata*۴ (طول فسیل ۶/۰ میلیمتر)

۶-      Omphalocyclus macroporous *۴ (طول فسیل ۲/۱ میلیمتر)

۷-      Nezzazatinella sp.*۴ (طول فسیل ۹/۰میلیمتر)

۸-      Rotalia skourensis*۴ (طول فسیل ۵/۱ میلیمتر)

نتیجه گیرى :

۱- در بررسى هاى فسیل شناسى ، جنس ها و گونه هاى مختلفى از فرامینیفرها شناسایى و معرفى شدند. روزنه دارانى که در این برش مشاهده شدند عبارتند از،

Omphalocyclus macroporous, Orbitoides concavatus, Orbitoides media, Orbitoides apiculata,Rotalia skourensis, Rotalia sp., Lepidorbitoides socialis,  Lepidorbitoides minor, Dicyclina schlumbergeri, Cuneolina sp., Minouxia sp., Loftusia sp., Trochospira sp., Rhaphydionina sp., Cuvillerina sp., Coskinolina sp., Siderolites calcitrapoides,  Nezzazatinella sp.,

براساس وجود مجموعه فونستیک نامبرده سن سازند تاربور در برش مطالعه شده مائستریشتین میانی و بالاییتعیین گردیده است.

۲-   ضخامت این سازند در این برش ۲۲۸ متر تعیین شده است.با توجه به مطالعات قبلى محققان ضخامت متعددى براى این سازند گزارش شده است و با توجه ضخامت هاى ذکر شده براى این سازند تفاوت زیاد در ضخامت این سازند است که تفاوت آن مى تواند به عواملى چون رشد ارگانیسم ها و میزان فرونشینى مى تواند مرتبط باشد

۳-      شناسایى فرامینیفرها یکى از مهمترین بخش هاى مطالعات انجام شده مى باشد. بسیارى از فرامینیفرهاى مطالعه شده در برش خرامه در برش تیپ معرفی نشده است ،از جمله

 Rotalia skourensis,

Guvillerina sp.

Minouxia lobata

Nezzazatinella sp

Minouxia sp.

۴-      از مطالعات فسیل شناسی برش خرامه زون تجمعی

Orbitoides – Omphalocuclus assemblage zone

شناسایی و معرفی گردیده است.

منابع فارسى :

۱.       خسروتهرانى ، خ.، ۱۳۸۱ ، میکروپالئونتولوژى کاربردى ، انتشارات دانشگاه تهران.

۲.    یوسف زاده، ا. ، ۱۳۸۵، میکروبیواستراتیگرافى، میکروفاسیس و محیط رسوبی سازند تاربور در جنوب شرق شیراز ، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامى واحد تهران شمال

References:

 

  1. Loeblich, A.R & Tapan.H., ۱۹۸۸, Foraminifera Genera and their Classification. Van Nostrand Reinhold Company, Newyork.

  2. Mehrnush, M., & Tehrani, Kh., ۱۹۷۳, Cretaceous in the Esfahan۱:place> Area, Geol. Survey of Iran۱:place>۱:country-region>, Note ۱۹۶۷

  3. Nielson, J.K., ۲۰۰۲, Borings Formed by Late Cretaceous Endobiontic Foraminifers Within Layer Bentic Foraminifers, Acta., Paleontologica, ۴۷(۴).

  4. Tentor, F., & Tarlao, A., & Venurrini, S., ۲۰۰۴, The large Rudist Limestone Boulder۱:place>۱:city> of Maestrichtian Age in the Eocene Flycsh  near Vigant (NE Italy۱:place>), Italy Uni.

 

چکیده:

در زمان های کامپانین – مائسترشتین در محدوده جنوب خاوری نئوتتیس مجموعه ای غنی از رسوبات روسیت دار گسترش یافته است که در زاگرس سازند تاربور نامیده می شوند.

مطالعه 100 نمونه برداشت شده از 228 متر نهشته های سازند تاربور در برش چینه شناسی مورد نظر در 90 کیلومتری جنوب شرق شیراز ،منجر به شناسایی گونه ها و جنس های فرامینیفراهای بنتیک شد.

از بررسی مجموعه فرامینیفرهای مطالعه شده چنین بر می آید که سن نهشته ها در برش مورد مطالعه مائستریشتین می باشد و می تواند با بایوزون 37  وایند Omphalocyclus-Loftusia assemblage zone(wynd,1965)  مقایسه شود.

Abstract :

During campanian-Maestrichtian an association of Rudist - rich thrived sediments was formed along the south eastern Neothetheys margin .This rock unit is called Tarbur formation in the Zagros mountains.

Study of deposits of Tarbur formation in southeast Shiraz and taking 100 samples from a stratigraphical section located on east of kherameh, was caused to identify some genera and species of bentonic foraminifera.

According to foraminifera assemblage ,the age of the studied section is maestrichtion .The thickness of Tarbur formation is 228m in this section.

Also, this section is comparable with omphalocyclus – loftusia assemblage zone of wynd(1965)

کلید واژه ها: فارس