بررسی ژئوشیمی سنگهای دگرگون و پگماتیتی منطقه جندق (شمال شرق استان اصفهان)

منطقه جندق از نظر تقسیمات کشوری جزء استان اصفهان بوده و در حاشیه شمال شرقی آن قرار دارد. در این منطقه سنگ های دگرگون و پگماتیتی رخنمون بسیار خوبی را از خود نشان می دهند. سنگهای منطقه شامل پریدوتیت، آمفیبولیت، شیست و مرمر است. سنگهای پگماتیتی موجود در این ناحیه نیز در حقیقت استوک های حاصل از یک توده اسیدی با سن مزوزوئیک هستند. آنالیز 13 نمونه از سنگ ها و کانیهای موجود در منطقه جندق نشان می دهد که این سنگها از نظر اورانیوم، توریوم، عناصر نادر خاکی، تالک، مسکویت، فلدسپات، سیلیس، گارنت و... دارای اهمیت عملی و اقتصادی ویژه ای است.
منطقه جندق از نظر جغرافیایی در حاشیه جنوبی دشت کویر واقع گردیده و از نظر تقسیمات زمین شناسی ایران جزء ایران مرکزی محسوب می گردد. منطقه مورد مطالعه با ترکیب سنگ شناسی آذرین و دگرگون در دامنه شمالی رشیدکوه، و در 12 کیلومتری شرق و جنوب شرق دهستان جندق با شرایط آب و هوایی کویری قرار دارد.
مجموعه سنگهای دگرگونی منطقه از پایین به بالا بترتیب پریدوتیت سرپانتینی شده، آمفیبولیت، مرمر خاکستری، انواع شیست ها، مرمر دلومیتی سیاه رنگ نازک لایه، و مرمر لاک می باشد. ضخامت این توالی دگرگونی حدود 1200 متر با سن پروتوزوئیک فوقانی -پالئوزوئیک زیرین است. مجموعه سنگ های گرانیتوئیدی مزوزوئیک بیشتر شامل سینوگرانیت، مونزوگرانیت، گرانودیوریت، کوارتز دیوریت و تونالیت بوده که به صورت رگه های آپلیتی، دایک ها و استوک های پگماتیتی از باتولیت اصلی توده آذرین اسیدی جدا شده اند.
کانی های وجود در این پگماتیت ها شامل کوارتز، ارتوکلاز، پلاژیوکلاز، مسکویت، تورمالین و بیوتیت می باشد. تعیین سن مسکویت های موجود در این پگمایتت ها با استفاده از روش Fission Track سنی معادل 8+- 179 میلیون سال را به دست داده است.
از خصوصیات بسیار جالب سنگ های منطقه، فراوانی گارنت میکاشیست ها است که دارای گارنت فراوانی هستند، به طوری که در بعضی موارد می توان سنگ را گارنتیت نامید. گارنت میکاشیست های موجود در این منطقه در اثر هوازدگی و گذشت زمان دچار فرسایش شدیدی شده و این پدیده باعث گردیده که گارنت ها از سنگ جدا شوند. بطوریکه گارنت ها را می توان به فراوانی و راحتی از روی زمین جمع آوری کرد.
به منظور بررسی و مطالعه ژئوشیمی سنگها و کانی های پگماتیتی موجود در منطقه جندق، 13 نمونه از این سنگها و کانی ها،در مرکز تکنولوژی هسته ای اصفهان تحت روش فعالسازی نوترونی (NAA) آنالیز شدند.
بررسی های صحرایی و ژئوشیمی نشان می دهد که منطقه جندق از نظر اورانیوم، توریوم، عناصر کمیاب و نادر خاکی، تالک، مسکویت، فلدسپات، سیلیس، گارنت و... دارای اهمیت عملی و اقتصادی ویژه ای است.