ارزیابی پتانسیل خطر منابع آلاینده بر روی رودخانه هراز

مقدمه :

       بی تردید یکی از مهمترین عوامل تهدید کننده حیات انسانی در کره زمین ، افزایش بی سابقه آلاینده های زیست محیطی است که این معضل به علت رشد سریع جمعیت و توسعه بیرویه جوامع به وجود آمده است . حرکت به سوی جوامع با توسعه پایدار ، بعلت محدودیت منابع تجدیدپذیر آب و خاک ، در گرو حرکتی است که منطبق با روند طبیعت با روند طبیعت بوده و در این راستا بایستی در جهت بازگرداندن هرچه بیشتر ضایعات حاصل از این جوامع به بستر طبیعی و مسیر بازیافت آن سعی لازم انجام شود. پیوستگی همه جانبه در کلیت محیط زیست و جدانبودن حوزه های مختلف آن مانند آب ، خاک ،هوا ، جنگل، میکروارگانیزمهای موجود در خاک و تاثیر و تاثر متقابل و مداوم آنها بر یکدیگر و بر زندگی و حیات انسان ، رویکرد عمیق و همه جانبه ای را در سطح جهانی بدان موجه و موجز ساخته است.از طرفی کشور ما از نظر منابع معدنی و زیر زمینی بی شک یکی از ثروتمندترین کشورهای دنیاست و سالانه حجم عظیمی از مواد معدنی از زمین استخراج میگرددو در قبال این فراورده های معدنی درآمد هنگفتی عاید کشور و شرکت های ذیرربط میشود ولی فقط در زمان کسب پروانه و مجوز بهره برداری به مسائل و مشکلات زیست محیطی این برداشت ها توجه شده است.

به نظر می رسد که در بسیاری از مناطق کشور آب و خاک آلوده اند و این آلودگی های طبیعی نمیتوانند منشا و منبع مشخصی به غیر از زمین داشته باشند.در ایران به مسائل زیست محیطی جز از دیدگاه آلودگیهای بالفعل توجه چندانی نشده و آلودگی های دارای پتانسیل پنهان مورد نظر آنچنانی نبوده است.

در منطقه مورد مطالعه که بخشی از البرز مرکزی را شامل می شود، می توان به تنوع سازندهای زمین شناسی مربوط به زمان های گوناگون اشاره نمود. گفتنی است که هریک از این سازندها اثرات زیست محیطی متفاوتی بر روی رودخانه هراز دارند که باید به آنها پرداخته شود. همچنین فعالیت آتشفشان دماوند و جود چشمه های آبگرم متعدد در پیرامون آن و از طرفی حضور معادن زغالسنگ و مصالح ساختمانی و تمرکز جمعیتی بالا باعث آلودگی هایی در رودخانه هراز شده است.با توجه به تبیینی که از مساله شده است ، در این پژوهش پتانسیل آلوده کنندگی آب هم توسط آلاینده های محیطی و هم توسط معدن منطقه ، بررسی شده است تا از نتایج بدست آمده کمک قابل توجهی در رفع و کاهش مشکلات موجود در حوضه آبریز رودخانه هراز به لحاظ زیست محیطی مهیا شود.

امیدواریم که با بها دادن و در اولویت قرار دادن نقشه دها و پایش های انجام شده و مطالعات زیست محیطی بتوان راهی را برای ایجاد واژه زمین پاک به معنیواقعی ایجاد نمد. 

◊◊◊◊◊◊◊

بحث :

      رودخانه هراز یکی از رودخانه های مهم حوضه آبریز خزر می باشد که از دامنه شرقی کوههای پالون گردن سرچمه گرفته و تا پلور ، رودخانه لار و پس از آن هراز نامیده می شود . محدوده مورد مطالعه بخشی از نقشه ۱/۲۵۰۰۰۰ آمل است که در ˝۴۰  ́۲۶ ˚۵۱  تا  ˝۲۱  ́۳۲ ˚۵۲  طول شرقی و  ˝۲۰  ́۴۵ ˚۳۵  تا   ˝۲۸  ́۴۱ ˚۳۶ عرض شمالی قرار دارد.شرایط جغرافیایی طبیعی منطقه مطالعاتی به لحاظ وضعیت آب و هوایی ، پوشش گیاهی و عوامل زمین شناختی ، توام با تمرکز و گسترش منابع آلاینده ی نظیر معادن و آلودگی های محیطی بوده است که انواع آلاینده خطرناک اعم از فلزات سنگین (سرب ،جیوه، آهن و...) و مواد آلی ، شرایط ایجاد و توسعه مخاطرات زیست محیطی را به صورت آلودگی ، در این حوضه آبریز فراهم کرده است .جهت بر آوردن نیازهای این تحقیق ، جمع آوری داده ها و تعبیر و تفسیر آنها جهت استخراج اطلاعات ضروری می نمود. بنابراین داده های معادن ، چشمه های هیدروترمال و سازندهای زمین شناسی جمع آوری و پس از از پالایش به صورت جامع دسته بندی گردید.پس از آماده سازی داده ها لازم بود که این حجم اعداد، عبارت و جملات در کنار هم و به نسبت اهمیت شان قابل مقایسه و استنتاج باشند. از آنجائیکه که در این پژوهش ، هدف مقایسه نسبی منابع آلاینده موجود در رودخانه هراز بود پس باید مدل ارزیابی ریسکی پیاده می شد که بتواند همه منابع آلاینده را با هم مقایسه کند و خطر آفرینی آنها را در مقایسه با هم بسنجد ، ضمن اینکه به صورت گویا و قابل فهمی نتیجه این مقایسه ها ارائه شود.

جدول شماره ۲ منابع آلاینده و خصوصات تعریف شده برای آنها به همراه نمراتµ تخصصی به هر کدام

کلید واژه ها: سایر موارد