مطالعه هیدروژئوشیمی و آلودگی آب های سطحی در برگه های ۱:۵۰۰۰۰ کرج ، شهریار ، تجریش و تهران (با نگرش زمین شناسی پزشکی)

فرح رحمانی ، عبدالمجید یعقوب پور ، علیجان آفتابی ، عباس حاج حریری ، پوران بهنیا ، نشاط مجد  ،  رسول نوبری ، نرگس خرسند ، فرانه فراهانى

چکیده:

شناخت فرآیندهاى ژئوشیمیایى و آلاینده هاى ژئوژنیک منابع آب ، بر سلامتى انسان و دیگر موجودات زنده موضوع مطالعات گسترده در زمین شناسى پزشکى و آسیب شناسى محیطى است . به دلیل اهمیت موضوع واحد اجراى پژوهش هاى زمین شناسى پزشکى سازمان زمین شناسى با همکارى سازمان آب و فاضلاب استان تهران براى برر ى منابع آلوده کننده با منشاء ژئوژنیک اقدام به نمونه بردارى از آب هاى سطحى در سطح برگه ۱:۵۰۰۰۰ ( کرج ، شهریار و تجریش ) نموده است . تعداد ۱۵۷ نمونه آب سطحى ( رودخانه ، آبراهه و چشمه ) برداشت شد ، نمونه ها جهت بررسى ۲۸ عنصره به آزمایشگاه سازمان آب و فاضلاب استان تهران ارسال گردید . نتایج آزمایشات با استاندارد تدوین شده مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتى ایران ۱۰۵۳ و EPA  ، WHO ،   و کانادا مورد مقایسه قرار گرفت و نقشه هاى پراکندگى عناصر در سیستم GIS  ترسیم گردید . براى تطبیق لیتولوژى منطقه با کیفیت آب سطحى همزمان نمونه هاى رسوب نیز برداشت شد و مورد آزمایش ICP ( ۴۴ عنصره ) قرار گرفت .

 _ منشاء آلودگى آبهاى سطحى برگه هاى کرج ، تجریش ، شهریار :

وجود عناصرى مانند جیوه ، کادمیم ، کروم ، کبالت ، منیزیم ، کلسیم ، سرب ، مس ، آهن ، روى ، سیلیس ، در برخى نمونه هاى آبى که از کوهستانهاى مشرف تهران برداشت شده است نشان دهنده منشاء ژئوژنیک این عناصر است . با توجه به میزان آن ها که گاها" بیشتر از حد استاندارد گزار ش شده اند ، بررسى ها ى دقیق تر توصیه مى گردد . در مسئله  PH  در ارتفاعات شمال برگه تجریش با آنومالى شدیدى تا ۳/۱۳ مواجه هستیم که در دره دارآباد ، درکه ، و پونک نیز آنومالى مشخصى دیده مى شود . با توجه به تغذیه رودخانه ها و مسیل هاى داخل شهر تهران با آب منشاء گرفته از ارتفاعات و تاثیر بر کشاورزى جنوب شهر تهران ،  بررسى وشناخت  نقاط بحرانى توصیه مى گردد .

_ منشاء آلودگى آبهاى سطحى ( رودخانه ها و مسیل هاى ) داخل شهر تهران :

نکته قابل توجه در مورد  آب سطحى شهر تهران این است که کلیه این آب ها پس از خروج از حوزه هاى آبریز دچار آلودگى هاى گسترده اى در سطح شهر مى گردد . منشاء این  آلودگى ها در داخل شهر عوامل آنتروپوژنیک مى باشد و علت آن بیشتر مواد شوینده ، نیترات ها ، نیتریت هاى حاصل از چاه هاى جذبى و فاضلاب ها و برخى آلاینده هاى فلزات سنگین ناشى از صنایع داخلى شهر مى باشد . عناصرى مانند آرسنیک و جیوه نیز که حاصل عملکرد صنایع دباغى ، نساجى ، دارویى و آبکارى مى باشد درآب هاى سطحى شهر گزارش شده است . ضمناً با توجه به آبیارى مزارع کشاورزى جنوب شهر تهران با آبهاى سطحى ، و تجمع و تمرکز این عناصر در اندام هاى مختلف گیاهان و تأثیر آن در سلامت موجودات زنده پیشنهاد مى گردد بررسى هاى تفصیلى براى شناسایى نقاط بحرانى بعمل آید .

Abstract :

Studing  Hydro – Geochemistry and Pollution of Surficial Water In Tehran۱:place>۱:city> ۱:۱۰۰۰۰۰ Sheet   (Stressed on Medical Geology)

Understanding geochemical processes and geogenic contaminants of water resources is effective in health of human and other creatures subject of these vast studies in medical geology and environmental pathology due to the significance of the matter, the research division of Geology organization together with Tehran۱:place>۱:city> water and sewerage. Organization made some sampling from surficial waters in  Kalaj, Shahryar, Tajrish ۱:۵۰۰۰۰ sheets ۱۵۷ samples of surficial water (river, drainages, springs) were taken and were sent to Tehran۱:place>۱:city> for investigating ۲۸ elements to the laboratory of Tehran۱:place>۱:city> water and sewerage organization. The results were compared with standard of Iran۱:place>۱:country-region> industrial research and standard instate ۱۰۵۳,EPA, WHO, and Canada۱:place>۱:country-region>, and the distribution maps of elements in GIS system were drawn. To adjust the litology of area with the quality of surficial water, the sediment samples were taken simultaneously and ICP test was made (۴۴ elements).

Studying hydrogeochemistry and pollution of surficial water in pages ۱:۵۰۰۰۰ Karaj۱:place>۱:city> , Shahryar , Tajrish and Tehran۱:place>۱:city> .                                                                                

The origin of surficial water pollution of pages Karaj , Tajrish and Shahryar: Existance of elements such az  mercury, Kadmium , Chrome , Kobalt , Magnasium , Calcium , Lead , Copper , Iron , Zinc , Silis in some samples taken from neighboring mountains in Tehran show that such elements have geogenic origin . Concerning their amount which is some tims more than standard limit , more careful studies is recommended . PH in hights of Tajrish has sever anormaly up to ۱۳/۳ which is also observed in Darabad , Darakeh and Punak vallees . Since these areas aren´t residential and are considered a part of mountaineous Tehran۱:place>۱:city> a careful litological study is suggested for them .                        

-The origin of surficial water pollution (rivers and floodways)inside Tehran۱:place>۱:city> :  The significant point have is that such waters are exposed to broad pollution after exiting form watershade areas . The origin of such pollution in the city is Antropogenic factors due to Detergents , Nitrates and Nitrits resulting from absorbing wells , sewerage , and some heavy metals pollutants from local industries . Elements such az Arsenic and mercury are also reported in surficial waters due to the function of leather , textile ,medical and welding industries . Furthermore it`s recommended to have some detailed studies for recognizing critical points regarding the irritation of south agricultural farms in Tehran by surficial waters and the concentration of these elenents in different plants parts and their effect an aliving existance health .                                                                             

کلید واژه ها: تهران