تاملی در حفاری چاههای آهکی استان کردستان
دسته | آب شناسی |
---|---|
گروه | سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور |
مکان برگزاری | بیست و پنجمین گردهمائی علوم زمین |
نویسنده | سید احمد حسینی |
تاريخ برگزاری | ۰۱ اسفند ۱۳۸۵ |
مقدمه :
استان کردستان از جمله استان هاى کشور ایران است که بخش وسیعى از آن توسط سنگهاى آهکى پوشیده شده است. آبخوان هاى کارستس و آبدار استان در این سنگ ها قرار داشته و چشمه هاى بزرگ منطقه از این آبخوان ها تخلیه مى گردد. نه تنها رودخانه هاى استان، که بخش عمده اى از آبهاى خروجى از مرز غربى کشور نیز از این آبخوان هاى کارستى سرچشمه مى گیرند. این در حالى است که مردم زیادى از ساکنین این مناطق از نعمت وجود آب مطمئن و سالم براى شرب بى بهره اند. در راستاى رفع نیاز مردم، مسئولین ذیربط براى بهره بردارى از منابع آب اقدام به حفارى هاى متعددى دراین آبخوان ها نموده اند. اما متاسفانه بخش عمده حفارى ها ناموفق بوده و هنوز مردم با مشکلاتى از این نمونه مواجه اند. براى حل این مشکل خواسته شده تا موضوع مورد بررسى دقیق قرار گرفته و علت عدم موفقیت روشن شود. بدین منظور پس از مطالعات زمین شناسى و هیدروژئولوژیکى، در مناطقى که انجام کاوش هاى ژئوالکتریک امکان پذیر بوده است، اکتشافات ژئوفیزیکى انجام گرفته است. همچنین در مواردى که چاه حاوى آب بوده ولى آبدهى کافى نبوده، عملیات چاه پیمایى انجام و لاگ هایى همچون لاگ الکتریکى، پتانسیل خودزا، گاماى طبیعى، لاگ جریان سنجى، مقاومت مایع، قطرسنجى، لاگ دماسنجى و لاگ هدایت الکتریکى آب از این چاهها تهیه شده است. در مواردى نیز نمونه هاى آب تهیه و با آنجام آزمایش هاى شیمیایى و میکروبى بررسى هاى دقیقترى صورت گرفته است.
بحث :
چنانکه قبلا" اشاره شد چاههاى آهکى مورد بحث در شهرهاى مختلف استان کردستان قرار دارد. در جدول زیر مشخصات چاه هاى حفر شده و محل حفر آنها ارائه شده است.
ردیف
|
شهر
|
محل چاه
|
سال حفر
|
عمق
|
لیتولوژى- سازند
|
عمق سطح آب (متر)
|
آبدهى (لیتر در ثانیه)
|
ملاحظات
|
۱ |
دیواندره |
دربند |
۱۳۸۱ |
۵۶ |
آهک الیگومیوسن |
۱۲ |
- |
به دلیل برخورد به شیست در ۵۴ مترى متوقف شده است. |
۲ |
دیواندره |
دره سفته |
۱۳۸۲ |
۲۰۰ |
تناوب مارن و آهک مارنى |
- |
- |
تااین عمق تماما"لایه هاى مارنى بوده است |
۳ |
مریوان |
سروآباد |
۱۳۷۹ |
۱۳۴ |
آهکهاى کرتاسه |
- |
- |
دراین عمق شیل برخوردکرده است |
۴ |
مریوان |
دربند |
۱۳۷۸ |
۲۰۰ |
آهکهاى کرتاسه |
- |
- |
در۲۰۰مترى به شیل برخوردکرده است |
۵ |
مریوان |
دزلى |
۱۳۷۸ |
۲۵۰ |
آهکهاى کرتاسه |
- |
- |
در۲۵۰مترى به شیل برخوردکرده است |
۶ |
مریوان |
درکى |
۱۳۷۸ |
۲۰۰ |
آهکهاى کرتاسه |
- |
- |
در۲۰۰مترى به شیل برخورد کرده است |
۷ |
مریوان |
سیاناو |
۱۳۷۸ |
۲۵۰ |
آهکهاى کرتاسه |
حدود ۱۵ |
|
در۲۳۰مترى به رگه قیربرخوردکرده است |
۸ |
سید احمد حسینی ، محمد محسن نیرومند
موسسه تحقیقات آب
چکیده :
طی سالهای 1378 تا 1382 بیش از 11 حلقه چاه آب در آهکهای نقاط مختلف استان کردستان از جمله کامیاران، مریوان، دیواندره، بانه و سروآباد به منظور تامین آب شرب مردم حفر گردیده است. این جاهها که همگی در سنگ های آهکی حفر شده اند، یا به آب زیرزمینی برخورد نکرده اند، یا آبدهی بسیار کم و کمتر از 4 لیتر در ثانیه می باشد. برای رفع این مشکل، پس از بررسی های زمین شناسی و هیدروژئولوژیکی، کاوش های ژئوالکتریک در این مناطق صورت پذیرفته، در چاههایی که آب وجود داشته عملیات چاه پیمایی انجام پذیرفته وبا انجام بررسی های هیدروشیمیایی سعی در رفع ابهامات موجود شده است. مشخص گردیده که در اغلب موارد علت عدم موفقیت این چاهها ، عدم توجه به اصول اولیه موثر در انتخاب مکان حفاری چاه آب بوده است. در این مقاله ضمن ارائه این اصول،چاههای مذکور مورد بررسی قرار گرفته و علت عدم موفقیت در هر مورد تشریح خواهد شد.
Abstract:
More than 11 wells drilled in different places of Kordestan province such as Kamyaran, Marivan, Divandarreh, Baneh and SarvAbad during 1378 to 1382. These wells that drilled in limestone rocks have not any water or in seldom cases have less than 4 l/s discharge. Geological and hydrogeological studies, geoelectrical exploration, well logging and hydrochemical syudies are used to solving this problem. It is clarified that in most cases, the essential things that needed for well site selecting don't considered. In this paper well site selecting principles present and the resulted from mentioned well studying explained.