رهیافتی بر توسعه صنعت آلومینیوم ایران
دسته | کانی شناسی |
---|---|
گروه | سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور |
مکان برگزاری | بیست و پنجمین گردهمائی علوم زمین |
نویسنده | علیرضا غیاثوند |
تاريخ برگزاری | ۰۱ اسفند ۱۳۸۵ |
مقدمه :
آلومینیوم پس از فولاد، بیشترین تولید و مصرف را در جهان دارد و میزان مصرف آن به تنهایى از مجموع فلزات غیرآهنى دیگر بیشتر است. آلومینیوم به علت ویژگیهاى منحصر بفرد و کاربرد فراوان در صنایع هوافضا، کشتىسازى، حمل و نقل، نظامى، ساختمان، تجهیزات الکتریکى و بستهبندى مواد غذایى در دنیا مورد توجه قرار گرفته و حتى آن را فلز قرن ۲۱ نامیدهاند.
با توجه به مصرف روز افزون و نیاز رو به رشد آلومینیوم، زمینه مناسبى جهت سرمایهگذارى در توسعه صنعت آلومینیوم فراهم شده است. نیاز آلومینیوم در بازار داخلى در پایان برنامه چهارم توسعه به حدود ۴۵۰ هزارتن مىرسد و از آنجا که ارزش افزوده تولید این فلز به لحاظ انرژىبر بودن آن زیاد است، توسعه صنایع آلومینیوم، جایگاه ویژهاى در اقتصاد و صنعت به خود اختصاص داده است. ارزش افزوده آلومینیوم، پنج برابر فولاد مىباشد. افزایش صادرات غیرنفتى و ایجاد فرصتهاى شغلى جدید، داراى اهمیت بالایى در برنامه چهارم توسعه کشور است، که با توجه جدى در صنعت آلومینیوم، گامهاى ارزشمندى در این راستا برداشته خواهد شد.
از آنجا که صنایع آلومینیوم، انرژى بسیار زیادى مصرف مىکنند، کشورهاى صنعتى، آلومینیوم را «بانک انرژى» لقب دادهاند و تولیدکنندگان آلومینیوم به دنبال توسعه فناورىهاى پیشرفته، کمانرژىبر و احداث یا انتقال کارخانههاى آلومینیوم به مناطق برخوردار از انرژى ارزان هستند. کشورهاى نفتخیز جهان به ویژه در حوزه خلیج همیشه فارس به دلیل در اختیار داشتن ذخایر عظیم انرژى، به عنوان مکان مناسبى براى سرمایهگذارى در صنایع آلومینیوم مطرح مىباشند. با احداث واحدهاى احیاء آلومینیوم در بحرین، دبى، عربستان و قطر و طرحهاى ایجاد و گسترش این صنعت در کشورهاى منطقه، در آینده نزدیک، حوزه خلیج همیشه فارس به یکى از قطبهاى صنعت آلومینیوم جهان تبدیل مىشود. البته، در حال حاضر نیز شرکتهاى Dubal و Alba، به ترتیب سومین و چهارمین تأمینکننده آلومینیوم در بازار آسیا مىباشند. بحرین و امارات رتبههاى دهم و یازدهم کشورهاى تولیدکننده آلومینیوم در جهان را به دست آوردهاند.
ایران نیز از گذشته به دنبال توسعه این صنعت در کشور بوده است و جهت تهیه مواد اولیه اقدامات مختلفى انجام گردیده ولى موفقیت چندانى حاصل نشده است. به عنوان مثال، سرمایه گذارى در دو دهه گذشته در کشور گینه انجام گردیده که به دلایل عدیده و فقدان مطالعات جامع کارشناسى تاکنون جامه عمل به خود نگرفته است.
◊◊◊◊◊◊◊
بحث:
وضعیت صنعت آلومینیوم جهان:
صنعت آلومینیومسازى در جهان، بیش از یک قرن است که با ابداع روش تجارى تولید آلومینیوم در آمریکا و فرانسه پا به عرصه جهان صنعت و فناورى گذاشته و در مدت کوتاهى، پیشرفت چشمگیرى داشته است. به طور کلى، فرایند تولید آلومینیوم شامل خردایش کانسنگ بوکسیت، کلسیناسیون جهت تولید آلومینا و تبدیل آلومینا به آلومینیوم مىباشد.
تولید و مصرف:
بیشترین میزان تولید آلومینیوم، به ترتیب در اروپا (۳۳%)، آمریکاى شمالى (۲۹%)، آسیا (۲۴%)، اقیانوسیه (۹%) و آفریقا (۵%) است (شکل ۱).
شکل ۱. تولید آلومینیوم در قارههاى مختلف جهان (منبع ۱۴)
تولید آلومینیوم در سال ۲۰۰۴، ۲۹.۹ میلیون تن بوده و در سال ۲۰۰۹، این رقم به ۳۷.۵ میلیون تن خواهد رسید. میانگین رشد تولید آلومینیوم طى سالهاى ۲۰۰۹-۲۰۰۵، ۴/۴ % خواهد بود. افزایش تولید آلومینیوم جهان عمدتاً به دلیل رشد تولید در چین، روسیه و خاورمیانه خواهد بود.
در سال ۲۰۰۴، آسیا (۳ میلیون تن)، اروپا (۲.۴ میلیون تن) و آمریکاى شمالى (۱.۹۵ میلیون تن)، نیاز به واردات آلومینیوم داشتهاند و روسیه (۲.۷ میلیون تن)، اقیانوسیه (۱.۸۵ میلیون تن)، آفریقا (۱.۳۵ میلیون تن) و آمریکاى جنوبى (۱.۲ میلیون تن)، آلومینیوم جهت صادرات در اختیار داشتهاند (شکل ۲).
براى سال ۲۰۰۹، پیشبینى مىشود که آسیا (۴.۱ میلیون تن)، اروپا (۲.۶ میلیون تن)، آمریکاى شمالى (۱.۷ میلیون تن)، نیاز به واردات آلومینیوم و روسیه (۴ میلیون تن)، اقیانوسیه (۱.۸۵ میلیون تن)، آفریقا (۱.۵۵ میلیون تن) و آمریکاى جنوبى (۱ میلیون تن)، آلومینیوم جهت صادرات در اختیار خواهند داشت (شکل ۳).
در حال حاضر، تولید آلومینیوم Dubal (آلومینیوم دبى)، ۷۲۲ هزار تن بوده و در حال حاضر نیز به سرعت در حال افزایش تولید خود است. براى مثال، مىتوان به کارخانه جبلعلى اشاره کرد. در همین سال، Alba (آلومینیوم بحرین)، ۷۶۴ هزار تن تولید داشته و این شرکت نیز به سرعت در حال افزایش تولید خود است و در این خصوص مىتوان به افزایش تولید ۳۰۷ هزار تنى اخیر این شرکت اشاره کرد.
تولید کشور هند در سال ۲۰۰۴، ۸۴۸ هزار تن بوده و پیشبینى مىشود که در سال ۲۰۰۹، میزان تولید این کشور به ۱.۲۷ میلیون تن برسد و البته شرکتهاى Balco، Nalco و Hindalco، نقش اصلى در این افزایش تولید خواهند داشت.
تولید کشور چین در سال ۲۰۰۴، ۶.۶۷ میلیون تن بوده و این میزان در سال ۲۰۰۹ به ۹.۲ میلیون تن خواهد رسید که در مقایسه با میزان مصرف ۹.۵ میلیون تنى این کشور در همین سال، نیاز به واردات این محصول خواهد داشت. کشورهاى هند و چین، برخلاف خاورمیانه، به دلیل نداشتن منابع قابلتوجه انرژى، نمىتوانند موفقیت چندانى در تولید آلومینیوم داشته باشند.
میانگین رشد تولید آلومینیوم طى سالهاى ۲۰۰۹-۲۰۰۴، ۴/۴% خواهد بود. تولید جهان عمدتاً به دلیل رشد تولید در چین، روسیه و خاورمیانه افزایش خواهد داشت.
نوع مصرف آلومینیوم در جهان غرب، عمدتاً در حمل و نقل (۳۶%)، ساختمان (۲۳%) و بستهبندى (۱۶%) مىباشد. نوع مصرف آلومینیوم در چین عمدتاً در ساختمان (۳۳%)، حمل و نقل (۲۴%) و لوازم الکتریکى (۱۵%) مىباشد (شکل ۴).
شکل ۴. نوع مصرف آلومینیوم در چین (سمت راست) و جهان غرب (سمت چپ)
میزان مصرف استرالیا، آمریکا و کشورهاى اروپاى غربى از رشد کمى طى سالهاى ۲۰۰۹-۲۰۰۵ برخوردار خواهد بود. در واقع، بازار این کشورها در صنعت آلومینیوم، اشباع خواهد بود).
تقاضا:
میزان تقاضا براى آلومینیوم در سال ۲۰۰۴، ۳۰.۳ میلیون تن بوده است. بیشترین میزان تقاضا به ترتیب در اروپا (۲۵%)، آمریکاى شمالى (۲۴%)، چین (۲۰%)، سایر کشورهاى آسیایى (۱۵%)، ژاپن (۷%)، آمریکاى جنوبى (۴%) و روسیه (۳%) بوده است. پیشبینى میزان تقاضاى آلومینیوم براى سال ۲۰۰۹، ۳۷.۵ میلیون تن خواهد بود. بیشترین میزان تقاضا به ترتیب در چین (۲۳%)، اروپا و آمریکاى شمالى (هر یک ۲۱%)، سایر کشورهاى آسیایى (۱۹%)، ژاپن (۶%)، آمریکاى جنوبى (۴ %) و روسیه (۳ %) خواهد بود (شکل ۶).
طى سالهاى ۲۰۱۰-۲۰۰۶، میزان تقاضاى آلومینیوم چین بیش از ۳ میلیون تن افزایش خواهد داشت (جدول ۱).
بر اساس آنالیزهاى بازار بورس لندن، میزان تقاضا براى آلومینیوم در سالهاى ۲۰۰۶ و ۲۰۱۰، به ترتیب ۶۶.۴ میلیون تن و ۷۶.۰ میلیون تن خواهد بود. میزان تولید آلومینیوم در سالهاى ۲۰۰۶ و ۲۰۱۰، به ترتیب، ۷۰.۳ میلیون تن و ۸۲.۷ میلیون تن خواهد بود. قیمت هر تن آلومینا در سالهاى ۲۰۰۶ و ۲۰۱۰، به ترتیب ۵۷۵ دلار بر تن و ۲۲۰ دلار بر تن خواهد بود (جدول ۲).
طى سالهاى ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰، میزان تقاضا، تولید و قیمت به ترتیب ۹.۶+ میلیون تن، ۱۲.۴+ میلیون تن و ۳۵۵- دلار بر تن تغییر خواهند داشت.
میزان تقاضاى آلومینیوم در کشورهایى نظیر روسیه و برزیل رشد چندانى نخواهد داشت. چین عامل مهمى در رشد تقاضاى آلومینیوم جهان خواهد بود و هند نیز به عنوان یک بازار مصرف مهم مطرح خواهد بود.
بر اساس مطالعات شرکت BHP، تقاضاى آلومینیوم در سالهاى ۲۰۱۵، ۲۰۲۵ و ۲۰۵۰، به ترتیب ۴۷.۹ میلیون تن، ۶۷.۹ میلیون تن و ۱۳۶ میلیون تن خواهد بود.
شرکتهاى مهم صنعت آلومینیوم:
شرکتهاى مهم تولیدکننده آلومینیوم به ترتیبAlcoa (آمریکا)، Alcan (کانادا) و Rusal (روسیه) مىباشند که در ۳۲ کشور جهان فعالیت دارند. در این بین، شرکت Chalco (چین) رشد سریعى در این صنعت دارد.
سهم شرکتها در تأمین آلومینیوم مورد نیاز در بازار:
سهم شرکتها در تأمین آلومینیوم مورد نیاز در بازار مصرف آسیا (شکل ۸):
Chalco ۹%, Rusal ۷%, Dubal ۵, Alba ۴ %
سهم شرکتها در تأمین آلومینیوم مورد نیاز در بازار مصرف اروپا (شکل ۱۰):
Hydro ۱۷%, Alcan ۱۷%, Alcoa ۱۰%, Rusal ۹%
به طور کلى، در آسیا، Chalco، Dubal و Alba، صادرات آلومینیوم خود را افزایش خواهند داد. در آمریکاى شمالى و اروپا، تولید شرکتهاى صاحب این صنعت (Alcoa، Alcan، Rusal و Hydro)، مهم و تأثیرگذار خواهد بود.
Rusal:
شرکت روسى Rusal، در مارس ۲۰۰۰ و از ادغام ۷ شرکت فعال در زمینه آلومینیوم و آلومینا تشکیل شده است. این شرکت، سومین تولیدکننده آلومینیوم جهان، ۱۰ % از تولید Al جهان و ۷۵ % از تولید Al روسیه را تأمین مىکند. در روسیه و ۱۲ کشور دیگر فعالیت دارد و ۴۶۰۰۰ نفر پرسنل دارد.
مهمترین استراتژىهاى Rusal براى سال ۲۰۱۳:
- بزرگترین و پرسودترین تولیدکننده جهان
- افزایش ظرفیت تولید آلومینیوم به ۵ م. تن در سال
- افزایش ظرفیت تولید آلومینا به ۸ م. تن در سال (براى مثال در کشور گینه، در حال افزایش ظرفیت کارخانه آلومیناى Friguia گینه از ۷۸۰۰۰۰ تن در سال به ۱.۴ م. تن در سال و مطالعه امکانسنجى مقدماتى ساخت کارخانه آلومیناى Dian-Dian با ظرفیت ۱.۴ م. تن در سال کامل شده است)
- یکى از تولیدکنندگان با کمترین هزینه تولید
- سرمایهگذارى و حضور پررنگتر در خاورمیانه
Chalco:
Chalco، بزرگترین شرکت تولیدکننده آلومینیوم در چین است که نقش تعیینکنندهاى در آینده این صنعت ایفا خواهد نمود. سود نیمه اول سال جارى شرکت Chalco با ۹۰ % رشد به علت افزایش درآمد خالص به ۷۴/۶ میلیارد یوان رسید. Chalco از سال ۲۰۰۴ تا به حال ۹ واحد را در چین خریدارى نموده است.
مهمترین استراتژىهاى Chalco براى سال ۲۰۱۰:
- بزرگترین و پرسودترین تولیدکننده جهان
- افزایش ظرفیت تولید آلومینیوم از ۳ م. تن به ۵ م. تن در سال
- سرمایهگذارى یا خرید دارایى در خاورمیانه به دلیل برخوردارى منابع تولید برق (این شرکت تا ماه ژوئن امسال ۵/۱ میلیارد دلار را به صورت نقد براى این کار در اختیار داشته است)
حضور پررنگتر در خاورمیانه از جمله استراتژىهاى مهم Alcoa و Alcan (رتبه اول و دوم شرکتهاى صاحب صنعت آلومینیوم جهان)، نیز مىباشد.
سهم عوامل مهم در قیمت تمام شده آلومینیوم:
سهم عوامل مهم در قیمت تمام شده آلومینیوم بدین شرح است: کل انرژى ۲۷%، قیمت آلومینا ۳۳%، نیروى کار ۱۷% و سایر مواد خام ۱۲%. در واقع برخوردارى از منابع انرژى و دسترسى به سنگ معدن این صنعت، بسیار مهم و تعیینکننده است. سهم عوامل مهم هزینه در تولید آلومینیوم کشور در سال ۱۳۸۲، بدین شرح است: آلومینا ۴۲.۷۵%، برق ۲۴.۴%، نیروى انسانى ۱۳.۶۵% و مواد کربنى ۱۲.۱%.
وضعیت صنعت آلومینیوم در ایران:
استفاده از فلز آلومینیوم در صنایع ایران بیش از نیم قرن سابقه دارد. نخستین واحد تولید ظروف آلومینیومى ۵۵ سال پیش در ایران احداث شد. در سال ۱۳۵۱ با راهاندازى اولین واحد ذوب آلومینیوم در اراک با ظرفیت اسمى ۴۵۰۰۰ تن، صنعت آلومینیوم در ایران وارد عرصه جدید فعالیت خود شد.
مجتمع آلومینیوم اراک و مجتمع آلومینیوم المهدى تولیدکنندگان آلومینیوم در ایران مىباشند. این دو مجتمع در یکسال گذشته، ۲۱۷.۸ هزار تن آلومینیوم تولید کرده که ۹۶.۱ هزار تن از آن را با ارزش ۲۱۱ میلیارد تومان صادر نموده است (جداول ۳ و ۴). شرکت سهامى آلومینیوم ایران در یکسال گذشته، ۱۴۱.۵ هزار تن آلومینا تولید کرده که ۱۳۳.۵ هزار تن از آن را با ارزش ۴۵ میلیارد تومان صادر نموده است (جداول ۳ و ۴).
تولید آلومینیوم ایران از ۱۱۴۸۷۹ تن در سال ۱۹۹۵ به ۱۳۹۰۰۰ تن در سال ۲۰۰۰، ۲۲۰۰۰۰ تن در سال ۲۰۰۵ و ۲۱۷۸۰۰ تن در سال ۲۰۰۶ رسیده است و با روند فعلى تا سه سال آتى رشد چشمگیرى نخواهد داشت. مصرف آلومینیوم کشور طى سالهاى ۱۳۸۳ و ۱۳۸۴، به ترتیب ۲۲۶ هزار تن و ۲۲۸ هزار تن بودهو این رقم در پایان برنامه چهارم توسعه (۱۳۸۸)، به ۴۵۰ هزار تن خواهد رسید.
بوکسیت
بوکسیت، ۹۶ درصد سنگ معدن آلومینیوم را در جهان تشکیل مىدهد. ذخایر بوکسیت در ایران نزدیک به ۳۹ میلیون تن است که در مقایسه با ذخایر بوکسیت جهان مقدار ناچیزى است (۰.۱۷% ذخایر بوکسیت جهان). ذخایر بوکسیت ایران عمدتاً از نوع دیاسپورى- بوهمیتى و سخت هستند که در سه منطقه کلى زاگرس، البرز و ایران مرکزى پراکندگى دارند. از نظر زمانى، بوکسیتهاى پرمین ایران اهمیت بیشترى داشته و بوکسیتهاى کامبرین، کرتاسه و ژوراسیک از اهمیت کمترى برخوردارند.
ایران در سال ۲۰۱۰، براى تولید ۱.۴-۱ میلیون تن آلومنیوم، حداقل ۴ میلیون تن در سال کانسنگ بوکسیت با عیار میانگین ۴۸ % Al۲O۳ نیاز دارد. لذا، تأمین بوکسیت مورد نیاز از داخل کشور ممکن نبوده و تنها از طریق واردات امکانپذیر است.
نفلینسینیت:
در بخش شمال غربى ایران سه توده بزرگ نفلینسینیت دیده مىشود. در منطقه کلیبر، بزرگترین توده و در کوه بزگوش واقع در جنوب سراب توده بعدى و در شمالغرب سراب، توده رزگاه قرار دارند. در هر سه توده، میزان آلومینا در حدود ۱۹ تا ۲۰ درصد است که از این لحاظ با هم تفاوت چندانى ندارند. میزان سیلیس در کانسار رزگاه به بیش از ۵۵ درصد مىرسد.
با اینکه بوکسیت قریب به ۹۶ درصد سنگ معدن آلومینیوم را در جهان تشکیل مىدهد، کشور ما سعى در توسعه صنعت تولید آلومینا از نفلینسینیت داشته است. میزان آلومینا در ذخایر بوکسیت گینه که در اختیار کشورمان قرار دارد، حدود ۵۰ درصد و میزان سیلیس آن، کمتر از ۱ درصد مىباشد، در صورتى که میزان آلومینا در ذخایر نفلینسینیت کشورمان، ۱۹ درصد و سیلیس آن بیش از ۵۵ درصد بوده و روش تولید پودر آلومینا از ذخایر نفلینسینیت بسیار پیچیده، هزینهبر و حتى غیر اقتصادى خواهد بود. روسیه، تنها کشورى است که آلومینا را از فرآورى نفلینسینیت تولید مىکند و البته این موضوع، سیاسى و مربوط به زمان جنگ سرد بوده است.
بر اساس مطالعات طرح تولید آلومینا از نفلینسینیت سراب (۱۳۸۳)، قیمت تمام شده آلومیناى تولیدى از نفلینسینیت در روشهاى مختلف نزدیک به ۲۰۰ دلار بر تن خواهد بود. این در حالى است که بر اساس مطالعات کارشناسان بازار بورس لندن و شرکتهاى صاحب این صنعت و نیز با روند آتى تولید آلومینا در جهان، قیمت آلومینا در سالهاى آینده، کاهش خواهد داشت، به گونهاى که در سالهاى ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۹ به ترتیب، ۴۱۲، ۳۱۴، ۲۴۷ و ۲۲۲ دلار بر تن (قیمت قراردادى) و ۵۷۵، ۳۵۰، ۲۲۰ و ۲۲۰ دلار بر تن (قیمت نقدى) خواهد بود. بر این اساس، بعید به نظر مىرسد آلومیناى تولیدى در این روش قابل رقابت با بازار جهانى باشد.
آلونیت:
آلونیت به عنوان قوىترین آلترناتیو صنعتى جایگزین روش Hall-Herout مطرح است. ایران داراى منابع غنى آلونیت است. به دلایل مشکلات تکنولوژى و نقایص موجود در تولید آلومینا از آلونیت، کاربرد این روش در مقیاس صنعتى در جهان امکانپذیر نبوده و بهالطبع در ایران نیز نمىتواند استفاده شود.
افق مطلوب:
بر اساس مطالعات انجام شده، ضرورت دستیابى به مقام برتر در منطقه آسیاى جنوبغربى بر مبناى سند چشمانداز جمهورى اسلامى ایران، دستیابى و استفاده از تکنولوژىهاى پیشرفته در صنعت آلومینیوم، رعایت ملزومات توسعه پایدار، متوازن و همهجانبه در طرحهاى توسعه، اولویت سرمایهگذارى در توسعه صنعت آلومینیوم به عنوان انرژىبرترین صنعت در سواحل جنوب کشور (بند ۴۴ سیاستهاى کلى برنامه چهارم توسعه) و حمایت از توسعه ظرفیت و احداث واحدهاى جانبى صنعت آلومینیوم، از سیاستهاى کلى صنعت بوده و
تولید رقابتى فلز آلومینیوم با قیمت مناسب، کیفیت مطلوب و تحویل به موقع محصول در حد ۸۰۰۰۰۰ تن در پایان برنامه چهارم (۱۳۸۸)، تأمین نیاز داخلى کشور به فلز آلومینیوم در حد ۴۵۰۰۰۰ تن در پایان برنامه چهارم، کسب سهم بازار بیشتر در صادرات آلومینیوم، به منظور توسعه صادرات غیر نفتى و درآمد ارزى با صادرات حدود ۳۵۰۰۰۰ تن در پایان برنامه چهارم، ایجاد فرصتهاى مستقیم شغلى در صنایع بالادستى و غیرمستقیم در صنایع پائیندستى، احداث و توسعه ظرفیت واحدهاى تولیدکننده مواد اولیه مورد نیاز کارخانجات ذوب آلومینیوم، با کمک بخش خصوصى، از اهداف استراتژیک در پایان برنامه چهارم توسعه است.
نتیجتاً، رسالت این صنعت دستیابى به مقام برتر در تولید و صادرات آلومینیوم و محصولات آلومینیومى در آسیاى جنوبغربى است، که در این راستا سهم مناسبى در توسعه صادرات غیرنفتى کشور خواهد داشت و فرصتهاى جدید شغلى فراوانى را به طور مستقیم در صنایع بالادستى و غیرمستقیم در صنایع پائین دستى ایجاد خواهد نمود.
در این راستا، طولانىشدن زمان اجراى پروژههاى توسعه و در نتیجه، افزایش هزینههاى سرمایهگذارى و قدیمىشدن تکنولوژىها، محدودیت ذخایر بوکسیت کشور و تولید محدود آلومینا، علىرغم نیاز بالاى کشور، از نقاط ضعف مهم این صنعت است. وجود منابع انرژى فراوان در کشور و دسترسى به ذخایر بوکسیت مرغوب و فراوان در کشور گینه (بوکه)، از فرصتهاى مهم صنعت آلومینیوم است و تکنولوژى برتر، تولید بالاتر و سهم بازار بیشتر رقباى جهانى، به ویژه آمریکا، کانادا، روسیه، چین و شرکتهاى Dubal (آلومینیوم دبى) و
علیرضا غیاثوند، کارشناسیارشد زمینشناسیاقتصادی از دانشگاه تربیت مدرس، کارشناس معاونت امور معادن (گروه تدوین استراتژی) وزارت صنایع و معادن
محمدحسین بصیری، دکتری اقتصاد معدن از دانشگاه ناتینگهام انگلستان، کارشناسیارشد طراحی و مدیریت از دانشگاه لیدز انگلستان، عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس، معاون امور معادن وزارت صنایع و معادن
◊◊◊◊◊◊◊
چکیده:
آلومینیوم پس از فولاد، بیشترین تولید و مصرف را در جهان دارد و میزان مصرف آن به تنهایی از مجموع فلزات غیرآهنی دیگر بیشتر است به گونهای که آن را فلز قرن 21 نامیدهاند. از آنجا که صنایع آلومینیوم، انرژی بسیار زیادی مصرف میکنند، کشورهای صنعتی، آلومینیوم را «بانک انرژی» لقب دادهاند و تولیدکنندگان آلومینیوم به دنبال توسعه این صنعت در مناطق برخوردار از انرژی هستند. کشورهای نفتخیز جهان به ویژه در حوزه خلیج همیشه فارس از جمله ایران به دلیل در اختیار داشتن ذخایر عظیم انرژی، به عنوان جایگاه مناسبی برای سرمایهگذاری در صنایع آلومینیوم میباشند.
با توجه به اینکه ایران از یک طرف از انرژی ارزان برخوردار بوده و لکن از طرف دیگر فاقد ذخایر کافی بوکسیت به عنوان ماده اولیه تولید آلومینیوم بوده، این موضوع بررسی میشود که آیا سرمایهگذاری عظیم میلیاردی در ایران به صلاح کشور میباشد؟ نفلینسینیت یکی از مواد اولیه تولید آلومینا میباشد. ایران دارای ذخایر قابلتوجه از نفلینسینیت میباشد. سرمایهگذاری عظیم جهت استحصال آلومینا از نفلینسینیت از بحثهای مهم کشور است. در این تحقیق، با بررسی روشهای مختلف تولید آلومینا در جهان و همچنین تحلیل بازار آینده این ماده، به این نتیجه مهم دست یافته که سرمایهگذاری بر روی تولید آلومینا از نفلینسینیت به صلاح کشور نمیباشد و با توجه به داشتن مزیت انرژی راههای دیگری جهت تولید آلومینیوم ارائه گردیده است.
◊◊◊◊◊◊◊
Towards the Aluminium Industry Development in Iran
Abstract:
Aluminium ranks first in both production and consumption after steel in the world and its consumption alone exceeds the sum of other non-ferrous metals. Aluminium industry is known as Energy of Bank in industrial countries for its very high energy consumption. Therefore, aluminium producers are going to expand aluminium industry in the energy-bearing regions. The countries with enormous hydrocarbon resources such as middle-east countries and also Iran, are ideal places for the investment in the aluminium industries.
This question will be answered that wether, investment in aluminium industry of Iran is economic? Taking into the account that Iran has large amounts of energy but it does not have sufficient bauxite deposits. Nepheline syenite is one of the alumina resources. Iran has remarkable nepheline syenite deposits. Investment in nepheline syenite is important issue for iran. According to this research, on the basis of alumina processing methods in the world and future market analysis, investment on the nepheline syenite deposits of Iran is not feasible. In this paper the other ways for aluminium production with reference to energy factor are proposed.