بررسی عارضه های حاصله از فرسایش آبی بر روی زمینهای لسی شمال شرقی استان گلستان «مطالعه موردی حوزه آبخیز قرناوه»

منطقه مورد مطالعه با طول جغرافیایی 56 درجه و 2 دقیقه تا 55 درجه و 34 دقیقه شرقی و عرض جغرافیایی 37 درجه و 31 دقیقه تا 37 درجه و 46 دقیقه شمالی با وسعت تقریبی 65000 هکتار در بخش شمال شرقی استان گلستان واقع شده است. منطقه با میزان بارندگی سالانه 450 میلیمتر و دمای متوسط 18 درجه سانتیگراد براساس روش آمبروژه دارای اقلیم نیمه خشک می باشد. حداقل و حداکثر ارتفاع حوزه از سطح دریا به ترتیب 300 و 1500 متر است. منطقه با تپه های ماهوری و پرشیب پوشیده از نهشته هی لسی می باشد و با پوشش گیاهی جنگلی، مرتعی و اراضی زراعی دیم است.
با توجه به نهشته های لسی در منطقه و تعریفی که pecsi 1993 ارائه نموده است، این نهشته ها از چنین تعریفی مستثنی نمی باشند. «همگن، متخلخل، با دیاژنز جزئی، زردکمرنگ، با موادی از سیلت درشت، با جورشدگی خوب، افق های لسی بدون لایه بندی، درصد رس و ماسه (در حدود 5 تا 25 درصد)، دارای کانیهای ایلیت یا مونت موریلونیت، 45 تا 55 درصد حفره، نسبت به آب نفوذ پذیر و حساس به فرسایش آبی سطحی و آبهای زیرسطحی با تشکیل حفره».
لس وقتی مرطوب یا خشک باشد با آب پراکنده می گردد (Lohnes & Handy, 1986).
لس در حقیقت نسبت به فرسایش آبی مستعد است. بدلیل مقدار کم رس اجازه پراکنده شدن را می دهد، و ذرات سیلت پراکنده خیلی براحتی با جریانهای آبی حرکت می نمایند. پایداری و محکمی ناشی از سیماتی شدن کربناته ثانویه است (Snowden and priddy, 1968) که در وضعیت سیلابی بدلیل اینکه اجازه پراکندگی سریع را نمی دهد لذا منجر به بریدگی رودخانه ای می گردد. از این جهت الگوهای دره ای متراکم (کانیون لسی) اغلب نهشته ضخیم لسی را بطور عمیق حفر می نماید (Bariss & Bronger, 1981)
استفاده از مدل (Petlie, 1950) در منطقه مورد مطالعه بیانگر آن است که منطقه در نواحی مورفوژنتیک نیمه خشک واقع می شود و فرایندهای غالب آن هوازدگی مکانیکی، باد و آبهای جاری است و مدل فرسایشی بارانی منطقه مورد مطالعه را با فرسایش آبی متوسط نشان می دهد.