تعیین جایگاه زمین شناسی توده های مافیک و اولترامافیک ماسوله با استفاده از شواهد سنگ شناسی و ژئوشیمیایی

تعیین جایگاه زمین شناسی توده های مافیک و اولترامافیک ماسوله با استفاده از شواهد سنگ شناسی و ژئوشیمیایی

[ عبداله کوثری ] - پژ وهشکده علوم سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
[ محمدهاشم امامی ] - پژ وهشکده علوم سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
[ مستانه حق نظر ] - پژ وهشکده علوم سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور

خلاصه مقاله:

سنگهای نفوذی مافیک و اولترامافیک در جنوب فومن و در منطقه ماسوله شامل توده های گابرویی ایزوتروپ (اولیوین گابروی گشت) و انیزوتروپ (گابروی لایه ای زودل) بوده و از لحاظ سنگ شناسی از نوغ گابرو، آلکالی گابرو، اولیوین گابرو، گابرودیوریت، ملاگابرو، کلینوپیروکسنیت و ورلیت میباشد که درون سنگهای مجموعه دگرگونی گشت و سازندهای شمشک و شال نفوذ کرده است. بافت این سنگها عمدتاً گرانولار متوسط تا درشت دانه و حاوی کانی هایی نظیر اولیوین، کلینوپیروکسن، پلاژیوکلاز، هورنبلاند قهوه ای و کانیهای فرعی مانند اسفن و آپاتیت می باشد. این توده ها خود بوسیله دایک های مونزونیتی قطع شده اند و در حد رخساره های پرهنیت- پومپله ایت و زیر رخساره شیست سبز دچار دگرسانی و دگرگونی شده اند. در بررسی های ژئوشیمیایی این توده ها نیز پی به تبلورتفریقی در این سنگها میبریم و از این لحاظ ارتباط ژنتیکی نیز با سنگهای بیرونی و درونی در البرز مرکزی وجود دارد، اما متفاوت از متابازیت های مجموعه اسالم- شاندرمن میباشد. با بررسی سایر نموارهای ژئوشیمیایی میتوان به منشاء تهی شده گوشته ای و محیط قبل از برخورد آنها پی برد و با مقایسه الگوی عنکبوتی این سنگها با توده های مشابه از منشاء تهی شده گوشته ای در سایر نقاط دنیا، این امر بیشتر قوت میگیرد. در واقع توده های مافیک و اولترامافیک ماسوله حجره های ماگمایی هستند که در مناطق حاشیه ای غیرفعال اقیانوسی و در سمت سکوی قاره ای، در امتداد گسل ها و شکستگی های بزرگ گرابن مانند نفوذ کرده اند. از اینرو میتوان تشکیل آنها را در یک محیط حاشیه قاره ای و احتمالاً مربوط به باز شدگی زمان های کرتاسه بالایی و حتی اوایل سنوزوئیک دانست.