کاربرد تکنیک های سنجش از دور و GIS و مدل RUSLE در پهنه بندی فرسایش و برآورد رسوب حوضه پگاه سرخ گتوند

کاربرد تکنیک های سنجش از دور و GIS و مدل RUSLE در پهنه بندی فرسایش و برآورد رسوب حوضه پگاه سرخ گتوند

[ ارسلان حیدری ] - کارشناس ارشد سنجش از دور و GIS، دانشگاه شهید چمران اهواز
[ کاظم رنگزن ] - عضو هیئت علمی گروه سنجش از دور و GIS دانشگاه شهید چمران اهواز
[ علیرضا زراسوندی ] - عضو هیئت علمی گروه زمین شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز

خلاصه مقاله:

تخمین مقدار رسوبدهی حوضه های آبخیز برای مقابله با خطرهای ناشی از تجمع رسوب در سازه های آبی و مخازن سدها، از اهداف اساسی در مدیریت منابع آب می باشد. این تحقیق با هدف برآورد فرسایش و رسوب حوضه پگاه سرخ گتوند (یکی از زیر حوضه های، بزرگ حوضه کارون) با مساحتی بالغ بر ۴۶۰۰ هکتار و تنوع شرایط سنگ شناسی و پوشش گیاهی، با استفاده از مدل تجربیRUSLA و تکنیکهای سنجش از دور و GIS انجام گردیده است.
بخشی از داده های مورد نیاز از طریق مطالعات جامع آبخیزداری حوضه که قبلاً انجام شده بود تأمین، و بخشی دیگر نیز از طریق پردازش تصاویر رقومی و مطالعات صحرایی تهیه گردید. ابتدا نقشه ها را که به صورت آنالوگ بود، وارد رایانه گردید. در ادامه نقشه ها زمین مرجع گردیده و تصحیحات، تغییرات و تبدیلات لازم بر روی آنها انجام گرفت. در ادامه با استفاده از نقشه های توپوگرافی رقومی با مقیاس ۱,۲۵۰۰۰ مدل رقومی ارتفاع (DEM) تهیه و از آن برای تهیه نقشه شیب و انجام برخی محاسبات، استفاده شده است. جهت استخراج اطلاعات پایه برآورد فرسایش و رسوب، محدوده مورد مطالعه به دو واحد هیدرولوژیکی تقسیم گردید. که برای هر واحد و کل حوضه مطالعات هیپسومتری، آلتی متری، ضرائب شکل، زمان تمرکز و ... با استفاده از توابعGIS با دقت خوبی انجام گرفت. همچنین تمام فاکتورهای مورد نیاز از جمله فرسایش پذیری خاک، پوشش گیاهی، ... با استفاده ازتوانایی های مشترک سنجش از دور وGIS تهیه گردید. فرسایش در سطح حوضه پهنه بندی و میزان رسوبدهی هر واحد و کل حوضه برآورد گردید.