بررسی ترکیب کانی شناسی، شیمیایی و جایگاه زمین شناسی پرلیت منطقه سربیشه (جنوب شرق بیرجند)

دربخشهای شمال شرق و شمال غرب شهر سربیشه (65 کیلومتری جنوب شرق بیرجند) ذخایر ارزشمندی از پرلیت شناسایی گردید. واحدهای اصلی دربرگیرنده پرلیت سنگ های آتشفشانی با ترکیب داسیت، داسیت آندزیتی، توف و برشهای آتشفشانی با سن ائوسن فوقانی- الیگوسن بوده و گاهی نیز به صورت باندهای نازک مقادیر کمی ایگنمبریت به چشم می خورد.
باندهایی از توف متخلخل اسیدی (پومیس توف) متعلق به پلیوسن از دیگر واحدهای سنگ شناسی محدوده مورد مطالعه بوده که خود بیانگر ولکانیسم اسیدی در منطقه می باشد. جوانترین فعالیت آتشفشانی در منطقه، بازالت و آندزیت بازالت های کواترنر را به وجود آورده که گاهی در مجاورت پرلیت واقع شده اند.
به منظور شناخت ترکیب کانی شناسی و شیمیایی پرلیت مورد بررسی، مطالعات پتروگرافی، اشعه ایکس و آنالیز شیمیایی به عمل آمد. بررسیهای پتروگرافی و اشعه X نشان می دهد که بخش عمده سنگ از شیشه تشکیل شده و مهمترین کانیهای موجود در خمیره شیشه ای سنگ شامل سانیدین، آلبیت، الیگوکلاز، بیوتیت، مسکویت و هورنبلند بوده و در بعضی نمونه ها بلورهای کوارتز نیز مشاهده می شود. بر این اساس ترکیب کلی سنگ در حد ریولیت- داسیت تعیین گردید. نتایج تجزیه شیمیایی نمونه های پرلیت منطقه سربیشه مشابهت زیادی با ترکیب شیمیایی پرلیت های سایر نقاط ایران از جمله گناباد و آذربایجان و نیز کشورهای ژاپن، یونان و بلغارستان را نشان می دهد با این تفاوت که میزان Fe2O3 در نمونه های مورد بررسی کمی بیشتر از نمونه های یاد شده می باشد. ضریب انبساط حجمی نمونه ها حدود 12 و چگالی پرلیت منبسط شده 0/35gr/cm³ محاسبه گردید.