بررسی کانه زایی آهن در شرق چهار گوش ماهنشان
| دسته | زمین شناسی اقتصادی واکتشاف |
|---|---|
| گروه | سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور |
| مکان برگزاری | ششمین همایش سالانه انجمن زمین شناسی ایران |
| نویسنده | محمد لطفی- علیرضا جعفری راد |
| تاريخ برگزاری | ۲۵ بهمن ۱۳۷۸ |
نتیجه گیری:
پس از شرح مقدماتی که ذکر شد به توصیف مدل پیشنهادی برای تشکیل مظهر معدنی آهن میرجان پرداخته می شود (مدل مزبور ضمیمه مقاله می باشد):
مقارن با زمان پرکامبرین پسین فاز تکتونیکی پان آفریکن باعث بروز حوادث چندی شده است، از جمله آنکه سبب ولکانیسم (به خصوص اسیدی) و موجب پیدایش انواع حوضه (کم عمق و عمیق) شده است. ولکانیسم مذکور موجب غنی شدگی حوضه از عناصر کانه ساز توسط بخارات نهایی (برون دمی) خود شده است. از جمله این عناصر می توان به آهن، منگنز، باریم و سیلیس اشاره کرد، وجود عناصری چون طلا، تنگستن و بور نیز تایید کننده این ادعا است که بخارات نهایی تامین کننده اصلی عناصر کانه ساز بوده اند. در حوضه کم عمق شرایط اکسیدی حکمفرما است، بنابراین عناصر موجود اکسید می شوند، از جمله آهن که اصولاٌ به صورت کمپلکس های کلریدی (+ Fe²) وارد محیط می شود، اکسید شده و به آهن سه ظرفیتی (+Fe³ ) تبدیل می شود. در این شرایط آهن می تواند به صورت کربنات (سیدریت) همراه با دولومیت های آهن دار رسوب کند، شاهد این ادعا وجود تناوب دولومیت و آهن است که در محل مظهر معدنی قابل رویت می باشد.
در حوصه عمیق شرایط احیایی حکمفرما است و PH محیط اسیدی است، به مرور زمان که شرایط حوضه از عمیق به کم عمق تغییر می کند، محیط اکسیدی شده و PH افزایش می یابد. افزایش PH موجب ته نشین شدن عناصری چون سیلیس می شود که در محیط های قلیایی دیگر قابلیت انحلال ندارند، شاهد این ادعا وجود چرت های نواری است که در مجاورت آهن میرجان مشاهده می شوند.
پس از حکمفرما شدن شرایط اکسیدی در محیط یاد شده عناصر موجود از جمله آهن و منگنز می توانند اکسید شده و کانی سازی وسیعی از اکسید های آهن و منگنز را همراه دولومیت شکل دهند. اکسید های آهنی که به این شکل تشکیل می شوند، به همراه کربنات های آهنی که در محیط کم عمق اولیه تشکیل شده اند، به علاوه پیریت هایی که از ابتدا موجود بوده اند، در اثر آبگیری و تغییرات ثانویه تبدیل به هیدروکسید آهن می شوند و گوتیت هایی را می سازند که امروزه در ناحیه میرجان رخنمون دارند. مظهر آهن میرجان حدود یک میلیون تن ذخیره داشته و با توجه به ترکیب کانی شناسی آن برای سیمان سازی و رنگ سازی می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
خلاصه آنکه مدل پیشنهادی برای تشکیل مظهر معدنی آهن میرجان اگزالاتیو- رسوبی است، به این مفهوم که عناصر کانه ساز توسط بخارات برون دمی تامین شده اند و این عناصر با توجه به شرایط حوضه در یک محیط اکسیدان به طریق رسوبی نهشته شده اند.
پس از شرح مقدماتی که ذکر شد به توصیف مدل پیشنهادی برای تشکیل مظهر معدنی آهن میرجان پرداخته می شود (مدل مزبور ضمیمه مقاله می باشد):
مقارن با زمان پرکامبرین پسین فاز تکتونیکی پان آفریکن باعث بروز حوادث چندی شده است، از جمله آنکه سبب ولکانیسم (به خصوص اسیدی) و موجب پیدایش انواع حوضه (کم عمق و عمیق) شده است. ولکانیسم مذکور موجب غنی شدگی حوضه از عناصر کانه ساز توسط بخارات نهایی (برون دمی) خود شده است. از جمله این عناصر می توان به آهن، منگنز، باریم و سیلیس اشاره کرد، وجود عناصری چون طلا، تنگستن و بور نیز تایید کننده این ادعا است که بخارات نهایی تامین کننده اصلی عناصر کانه ساز بوده اند. در حوضه کم عمق شرایط اکسیدی حکمفرما است، بنابراین عناصر موجود اکسید می شوند، از جمله آهن که اصولاٌ به صورت کمپلکس های کلریدی (+ Fe²) وارد محیط می شود، اکسید شده و به آهن سه ظرفیتی (+Fe³ ) تبدیل می شود. در این شرایط آهن می تواند به صورت کربنات (سیدریت) همراه با دولومیت های آهن دار رسوب کند، شاهد این ادعا وجود تناوب دولومیت و آهن است که در محل مظهر معدنی قابل رویت می باشد.
در حوصه عمیق شرایط احیایی حکمفرما است و PH محیط اسیدی است، به مرور زمان که شرایط حوضه از عمیق به کم عمق تغییر می کند، محیط اکسیدی شده و PH افزایش می یابد. افزایش PH موجب ته نشین شدن عناصری چون سیلیس می شود که در محیط های قلیایی دیگر قابلیت انحلال ندارند، شاهد این ادعا وجود چرت های نواری است که در مجاورت آهن میرجان مشاهده می شوند.
پس از حکمفرما شدن شرایط اکسیدی در محیط یاد شده عناصر موجود از جمله آهن و منگنز می توانند اکسید شده و کانی سازی وسیعی از اکسید های آهن و منگنز را همراه دولومیت شکل دهند. اکسید های آهنی که به این شکل تشکیل می شوند، به همراه کربنات های آهنی که در محیط کم عمق اولیه تشکیل شده اند، به علاوه پیریت هایی که از ابتدا موجود بوده اند، در اثر آبگیری و تغییرات ثانویه تبدیل به هیدروکسید آهن می شوند و گوتیت هایی را می سازند که امروزه در ناحیه میرجان رخنمون دارند. مظهر آهن میرجان حدود یک میلیون تن ذخیره داشته و با توجه به ترکیب کانی شناسی آن برای سیمان سازی و رنگ سازی می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
خلاصه آنکه مدل پیشنهادی برای تشکیل مظهر معدنی آهن میرجان اگزالاتیو- رسوبی است، به این مفهوم که عناصر کانه ساز توسط بخارات برون دمی تامین شده اند و این عناصر با توجه به شرایط حوضه در یک محیط اکسیدان به طریق رسوبی نهشته شده اند.