کانی سازی Cu- Au همراه با مگنتیت – اسپیکیولاریت (IOCG) و مثالهایی از ایران

کانسارهای Iron – Oxides به دو گروه مگنتیت – آپاتیت و (IOCG) Cu- Au تقسیم شدهاند. این کانسارها توسط نویسنده مقاله به دو گروه و چند زیر شاخه تقسیم شده است: (1) گروه مگنتیت، مگنتیت – آپانیت و مگنتیت – عناصر کمیاب و (2) گروه IOCE شامل: مگنتیت – مس- اورانیوم- عناصر کمیاب، مگنتیت – مس – طلا- اسپیکولاریت – مس – طلا- و اسپیکولاریت – طلا است. سنگ منشاء کانسارهای Iron - oxides Cu.Au شامل دیوریت – گابرو – گرانودیوریت کالک آلکالن تا آلکالن اکسیدان ست. این ماگماها در محیطهای تکتونیکی مرتبط با زونهای فرورانش و با ریفتهای درون قاره ای تشکیل شده اند. موقعیت تکتونیکی ترکیب شیمیایی محلول ماگمایی را کنترل میکند. کانسارهای IOCG که در ریفتهای درون قاره تشکیل شده اند. حاوی La, Ce, U, P, REE هستند. در صورتیکه در زون فرورانش غالبا فاقد این عناصر هستند. کانسارهای IOCG را میتوان به گروه غنی از مگنتیت و گروه غنی از اسپکیولاریت تقسیم نمود. گروه غنی از مگنتیت نزدیک به سنگ منشا تشکیل شده و عیار مس قابل توجه و طلا متوسط تا کم است در صورتیکه گروه غنی از اسپکیولاریت با فاصله از سنگ منشاء تشکیل میشوند. عیار طلا مهم و مس میتواند اقتصادی باشد. زونهای آلتراسیون متنوع بوده تابع ترکیب محلول کانه دار است. مهمترین آنها عبارتند از: سدیک، پتاسیک، کلریت، سرسیت و کربنات. بر اساس نظریه بارتون و دیگران محلول کانهدار در کانسارهای Iron-Oxides اشباع از هالیت (20% NaCl>) بوده و منشا NaCl از رسوبات درگیر کانسار مس، طلا، نقره قلعه زری و طلای کوه زر تربت حیدریه (که از نوع غنی از اسپیکولاریت است) نشان داد که میزان NaCI محلول کمتر از 6 درصد است. علت این موضوع فاصله زیاد کانی سازی از سنگ منشاء بوده است. اختلاط آب ماگمایی با آبهای زیر زمینی میزان املاح آن کاهش یافته است. لذا NaCI منشا ماگمایی داشته و ارتباط با سنگهای رسوبی ندارد. اکتشافات گسترده طی 5 سال اخیر در کمربند ولکانیکی- پلوتونیکی خواف- کاشمر- بردسکن موحب شناسایی ذخایر lOCG در این کمربند شده است. طلای کوه زر تربت حیدریه از نوع غنی از اسپکیولاریت است. این کانسار حاوی بیش از 30درصد اسپکیولاریت و به مقدار اندک سولفید و عیار متوسط طلا 5/6 گرم در تن است. کانسار سنگ آهن خراسان و چند ذخیزه دیگر مگنتیت در این کمربند واقع شده اند. تمامی این کانی سازیها مدارک مهمی هستند که کمربند خواف- کاشمر- بردسکن دارای پتانسیل معدنی برای کانی سازی نوع lron oxides CU- Au و نوع مگنتیت است. کانسار cu-au-ag قلعه زری از نوع غنی از اسپیکولاریت است. در بلوک لوت علاوه بر قلعه زری کانی سازی نوع locG مشاهده شده است.