طراحی شهری با هدف کاهش آسیب پذیری در مقابل زلزله (مطالعه موردی شهر رشت)

     آیا می‌توان شهر را بگونه ای طراحی نمود که در مقابل زلزله کمترین آسیب بدان وارد آید؟
هدف تحقیق پاسخگویی مناسب به این پرسش است
زلزله به عنوان یک پدیده طبیعی در مقیاس شهر در دو بعد آسیب رسان خواهد بود:
1- بعد انسانی 2- بعد کالبدی و ساختار شهر
این تحقیق بر این ادعاست که می‌توان با اندیشیدن تمهیداتی، آسیب پذیری را در هر دو بعد کاهش داد که عمده مطالعات این تحقیق بر بعد دوم تکیه دارد و بدیهی است که ارائه راهکارهای مناسب در این زمینه، کاهش آسیب پذیری در بعد نخست را نیز به همراه خواهد داشت. در این تحقیق شهر بعنوان مجموعه ای از عناصر تعریف گردیده که شکل گیری و استقرار نظام دار و سامان یافته این عناصر نهایتاً به شکل گیری یک شهر پویا و متناسب منجر خواهد گشت و هر چه نظم بر استقرار عناصر در یک شهر و بیشتر حاکم باشد شهر منظم تر خواهد بود. هدف تحقیق دستیابی به نظامی است که با در نظرگیری پدیده زلزله تبیین گردد.
عناصری که در این حیطه مورد مطالعه قرار گرفته اند به شکل زیر قابل دسته بندی هستند:
الف: شبکه های ارتباطی درون شهری
ب: فاضهای بازشهری نظیر پارکها، فضاهای سبز، میدانها و …
ج: کاربریهای مسکونی هـ : فرم شهری نظیر فرمهای شعاعی، شطرنجی و …
و: نماهای شهری، نظیر نماهای سنگین، سبک با مصالح متفاوت و تاسیسات زیرساختی شهر نظیر شبکه های گاز، آب، برق، تلفن.
علاوه بر موضوعات فوق، عناوین دیگری نیز بشرح ذیل مطالعه قرار گرفته اند:
ز: عوامل اجتماعی آسیب پذیر از زلزله نظیر، گروههای سنی آسیب پذیر، هرم سنی جمعیت و رابطه آن با رابطه آسیب پذیری ناشی از زلزله
ح: عوامل اقتصادی: نظیر عوامل رشد و توسعه شهر، سمت و سوی توسعه از جهت اقتصادی و تأثیر آن بر ساختار شهر
ط- مدیریت بحران: نظیر اندیشیدن تمهیداتی جهت جلوگیری از تشدید بحران و کنترل بحران به منظور کاهش آسیب پذیری جمعیت در شهر.
بدین منظور شهر رشت به عنوان شهر آسیب دیده از زلزله سال 1369 منجیل که علیرغم آسیب پذیری همچنان فعال باقیمانده بود، انتخاب گردیده و جهت دستیابی به اهداف جزئی طرح در سه مقیاس مورد مطالعه قرار گرفته است.
1- مقیاس کل شهر 1000/1
2- مقیاس بخش مرکزی و قدیمی شهر 2500/1
3- مقیاس بازار مرکزی شهر 500/1 و 200/1
در پایان ذکر این نکته را ضروری می داند که این تحقیق در راستای طرح مشترک بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و برنامه عمران ملل متحد و با عنوان «طراحی شهر رشت با هدف کاهش آسیب پذیری، در مقابل زلزله» در (پروژه 450) در دست انجام است.