مطالعه ایزوتوپ های پایدار H, C, O در اسکارن ها و گرانیتوییدهای ناحیه سنگان خواف

دسته ژئوشیمی
گروه سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور
مکان برگزاری چهارمین همایش انجمن زمین شناسی ایران
نویسنده سید احمد مظاهری
تاريخ برگزاری ۰۶ آبان ۱۳۷۹
مطالعه ایزوتوپ های پایدار H, C, O بر روی اسکارن ها و سنگ های گرانیتوییدی ناحیه سنگان نشان می دهد که گرانیت های حاشیه ای، غنای قابل توجهی از نظر O دارند. این افزایش در ارتباط با تبادل ایزوتوپی بین پلوتون و سنگ های اطراف است. بر اساس محاسبات و با استفاده از ضریب تفکیک می توان گفت که کانی های اولیه اسکارن (گارنت و کلینو پیروکسن) با سیال های ماگمایی در تعادل ایزوتوپی بوده اند. این را می توان در مورد کانی های غیر سیلیکات مانند کلسیت نیز به کار برد.
میزان بالای 18O در بعضی از گارنت های موجود در اسکارن، احتمالاٌ نتیجه تبادل ایزوتوپی با سیال های غنی از 18O بوده است، که احتمالاٌ در اثر واکنش های کربن دهی به وجود آمده اند. با استفاده از داده های ایزوتوپی اکسیژن مشخص شده است که میزان XCO2 سیال های اسکارن ساز بین 0/08- 0/03 در گارنت اسکارن ها تا 0/15-0/1 در گارنت- پیروکسن اسکارن ها تغییر می کند. این برآورد ها، همراه با کمیابی فاز Co2 سیال های درگیر، این فرضیه وجود را که در سیال های اسکارن ساز X H2O>>X CO2 بوده است، تایید می شود. کلسیت های موجود در اسکارن ها، در مقایسه با سنگ های رسوبی معمولی کربناتی، کاهش قابل توجهی، هم در میران 18O و هم در 13C نشان می دهند. این کاهش ایزوتوپی ناشی از انجام واکنش ایزوتوپی بین سیال و سنگ های اطراف است. تشکیل مگنتیت در نهشته های سنگان، بر اساس دماسنجی ایزوتوپ های زون کلسیت- مگنتیت 430 درجه سانتیگراد پیشنهاد می شود.
داده های محدود ایزوتوپ هیدروژن آمفیبول های موجود در اسکارن های سنگان، تغییر ترکیب سیال های اسکارن ساز را نسبت به زمان نشان می دهد. آمفیبول های Al دار پسرونده ممکن است از سیال هایی به وجود آمده باشند که اساساٌ مشخصات ایزوتوپی ماگمایی را نشان می دهند. در صورتی که آمفیبول های کم Al، در مراحل تاخیری پسروندگی، از سیال هایی که عمدتاٌ مشخصات جوی دارند، حاصل شده اند.

کلید واژه ها: خراسان رضوى