رخساره‌های کانه‌ای کانسار سلستیت نخجیرکوه ورامین؛تحول دیاژنزی و محیط رسوب‌گذاری
رخساره‌های کانه‌ای کانسار سلستیت نخجیرکوه ورامین؛تحول دیاژنزی و محیط رسوب‌گذاری:
چکیده:
کانسار سلستیت نخجیر کوه در 165کیلومتری جنوب خاور تهران واقع است. منطقه مورد مطالعه در زون تکتونو-رسوبی ایران مرکزی قرار داشته و شامل واحدهای سنگی مزوزوئیک، ترشیاری و نهشته های کواترنر است. سازند قم به عنوان در برگیرنده ماده معدنی شامل سنگ آهک، مارن، گلسنگ، ژیپس و سلستیت است. در ستون چینه ای سازند قم از پایین به بالا سه افق کانه دار (I,II,III) شناسایی شد.
در افق (I) سنگ درونگیر ماده معدنی سنگ آهک فسیل دار، سنگ آهک اُاُلیتی و سنگ آهک میکریتی برشی است. ژئومتری ماده معدنی عدسی شکل، بافت آن پرکننده فضاهای خالی، دانه پراکنده و قطع کننده بوده و کانی های همراه(پاراژنز) آن شامل سلستیت، کلسیت، ژیپس و اکسید آهن است. مطالعه آنالیز رخساره ای نشانگر آنست که محیط رسوبی رخساره های افق (I)، منطقه کولاپ پشت ریف و منطقه بالای پهنه جزر ومدّی (Supratidal) تا بخش کم عمق منطقه زیر پهنه جزر و مدّی (Subtidal) بوده است. تشکیل سلستیت در این افق در دیاژنز اغازین با بافت دانه پراکنده و در دیاژنز دفنی با بافت پرکننده فضاهای خالی و قطع کننده بوده است.
سنگ درونگیر ماده معدنی در افقهای (II) و (III) مارن سنگ آهک است. ژئومتری ماده معدنی در این افقها لایه ای و ماده معدنی در طول بیش از 2کیلومتر دنبال شدنی است. رخساره های سلستیتی در راستای باختر منطقه مورد مطالعه، بطور جانبی و بتدریج به ژیپس تبدیل میگردند. بافت ماده معدنی در این دو افق، ریتمیتهای تبلوری دیاژنزی(Diagenetic Crystallization Rhytmites) دانه پراکنده نواری، پرکننده فضاهای خالی و توده ای بوده و در پاراژنز آن شامل سلستیت، باریت، ژیپس، کلسیت، دولومیت و اکسیدآهن است. محیط رسوبی رخساره های افق (II) و (III) کولاب ساحلی(Shore Lagoon) بوده است. در اثر افزایش شوری آب کولاب، کربنات کلسیم دانه ریز(میکریت) ژیپس و احتمالاً سلستیت بطور همزمان رسوبی ته نشست یافته اند. سلستیت در این دو افق در دیاژنز آغازین از آب حفره ای بصورت اولیه و جانشینی (جانشین ژیپس) تشکیل شده و در طی دیاژنز دفنی یک شورابه غنی از استرونسیم علاوه بر محو قسمت عمده سیماهای همزمان رسوبی و دراژنز آغازین، باعث تشکیل ریتمیت های تبلوری دیاژنزی و جانشین شدن سلستیت به جای ژیپس شده است. تبلور سلستیت در سطوح حاصل از انحلال فشاری(Pressure Solution)، تشکیل ژئود و بافتهای قطع کننده درون لایه ای از دیگر سیماهای ساخت و بافتی مربوط به این مرحله از دیاژنز است.