تهیه نقشه حساسیت پدیده زمین‌لغزش با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی و مدل آماری دو متغیره در مخزن سد البرز
تهیه نقشه حساسیت پدیده زمین‌لغزش با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی و مدل آماری دو متغیره در مخزن سد البرز
حمیدرضا قرهی1*، بهمن بهلولی۱، امیر سیار2 و محسن شریعت جعفری3
چکیده
رخداد زمین‌لغزش، باعث ورود خسارات زیادی به دارایی انسان‌ها و در مواردی تهدید زندگی آنها می‌شود. مدل‌های مناسب برآورد خطر زمین‌لغزش می‌تواند به کاهش خطرات لغزش و یا دوری جستن از نتایج ناخواسته گسیختگی دامنه‌ای کمک کند. بهمنظور تشخیص حساسیت زمین‌لغزش در مخزن سد البرز، ویژگیهای ۱۸ مورد زمین‌لغزش به وقوع پیوسته در محدوده مورد مطالعه برداشت و با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای LISS-IV و سامانه اطلاعات جغرافیایی تحلیل شد. روش تحلیل سلسله مراتبی سامانه‌ها (AHP)، روش شاخص آماری (Wi) و روش وزن‌دهی به عامل‌ها (Wf) برای تعیین اهمیت متغیرهای کنترل‌کننده و محرک زمین‌لغزش‌ها بهکار گرفته شد. متغیرها شامل سنگ‌شناسی، شیب دامنه، سوی شیب، ارتفاع، فاصله از گسل، فاصله از آبراهه و تراکم زهکشی است. نتایج نشان داد که سنگ‌شناسی، شیب و فاصله از آبراهه، نقش مؤثری در حساسیت زمین‌لغزش دارند. برای اطمینان از نقشه‌های تهیه شده، این نقشه‌ها با نقشه پراکنش ۱2 زمین‌لغزش فعال مقایسه شد. نتایج به این صورت بود که در روشWi ، Wf و AHP بهترتیب ۷۳/۸۳، ۲۶/۶۴ و ۲۷/۷۵ درصد از زمین‌لغزش‌های فعال در طبقه‌های بالا و خیلی بالای حساسیت قرار گرفتند. همچنین در این مطالعه مشخص شد که روش شاخص آماری تصویر واقعی‌تری از پراکندگی حساسیت زمین‌لغزش نسبت به روش وزن‌دهی به عامل‌ها در محدوده مخزن سد البرز نشان می‌دهد.
کلیدواژه‌ها: زمین‌لغزش، نقشه حساسیت، سامانه اطلاعات جغرافیایی، تحلیل سلسله مراتبی، روش شاخص آماری، روش وزن‌دهی به عامل‌ها، سد البرز
۱دانشکده زمینشناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2شرکت مهندسی مشاوره مهاب قدس، تهران، ایران
3مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، تهران، ایران
*نویسنده مسئول: حمیدرضا قرهی؛ E-mail: hgharahi@khayam.ut.ac.ir
تاریخ دریافت: 02/04/1388
تاریخ پذیرش:23/01/1389