تعیین ماهیت میانبارهای ماگمایی گرانیت‌های مجموعه پلوتونیک ملایر با تکیه بر روشهای ژئوشیمیایی و آماری
تعیین ماهیت میانبارهای ماگمایی گرانیت‌های مجموعه پلوتونیک ملایر با تکیه بر روشهای ژئوشیمیایی و آماری
رضا دیوسالار1* ، محمدولی ولی زاده2 و وحید احدنژاد3
چکیده
گرانیت‌های مجموعه پلوتونیک ملایر دارای میانبارهای (انکلاو) ماگمایی با تنوع اندازه، شکل ظاهری، کانیشناسی و ترکیب شیمیایی است. تفسیر نمودارهای دومتغیره ژئوشیمیایی عناصر اصلی و کمیاب با توجه به محتوای بالاتر برخی از اکسیدها مانندMnO ، TiO2،MgO ، CaO و FeOt در نمونه‌هایی از میانبارها نسبت به سنگ میزبان و همین طور روندهای خطی مشاهده شده از این اکسیدها و برخی از عناصر کمیاب همچون Cr، Ni، V نشاندهنده ماهیت متفاوت و در واقع منشأ مافیک‌تر این دسته از میانبارها (نوع مافیک) نسبت به سنگ میزبان و دیگر میانبارهای فلسیک است. مطالعه ترکیب شیمیایی میانبارها در مقایسه با سنگ میزبان، بهره‌گیری از روشهای آماری دو و چندمتغیره (رگرسیون دومتغیره، ضرایب همبستگی، تحلیل خوشه‌ای و تحلیل مؤلفه‌های اصلی) بیانگر تباین مشخص ترکیب شیمیایی بین میانبارهای مافیک با فلسیک و سنگ میزبان و از طرفی شباهت بین میانبارهای فلسیک و سنگ میزبان است. این ویژگی به صورت پراکندگی مشخص بیشتر اکسیدها نسبت به خط رگرسیون و ضریب R2 پایین در رگرسیون دومتغیره، ضریب همبستگی ناچیز اکسیدهای عناصراصلی و اغلب عناصر کمیاب میانبارهای مافیک در برابر سنگ میزبان، قرارگیری نمونه‌ها در دو گروه متفاوت و مجزا در الگوی شاخه درختی و جهت‌گیری بردار متغیرها و نمونه‌ها در نمودار دومتغیره تحلیل مؤلفه‌های اصلی (PCA) قابل مشاهده است و تأییدکننده روندهای ژئوشیمیایی متفاوت مشاهده شده برای عناصر مختلف در میانبار و سنگ میزبان در نمودارهای دومتغیره ژئوشیمیایی (هارکر) است.
کلید واژهها: میانبار، سنگمیزبان، کانیشناسی، ژئوشیمی، ضرایب همبستگی، روشهای آماری
1گروه زمینشناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه تربیت مدرس تهران، تهران، ایران
2 پردیس علوم، دانشکده زمینشناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
تاریخ دریافت: 17/06/1388
تاریخ پذیرش: 08/08/1389
نویسنده مسئول: رضا دیوسالار؛ E-mail: Reza_dsalar@yahoo.com