زیست چینه‌نگاری نهشته‌های الیگوسن و میوسن زیرین (سازند‌های پابده، آسماری، گچساران و میشان) بر اساس روزن‌بران در جنوب باختر جهرم ، در فارس داخلی
زیست چینه‌نگاری نهشته‌های الیگوسن و میوسن زیرین (سازند‌های پابده، آسماری، گچساران و میشان) بر اساس روزن‌بران در جنوب باختر جهرم ، در فارس داخلی
جهانبخش دانشیان*1،نوشا نوروزی2 ، داریوش باغبانی3، سید علی آقانباتی4
چکیده
نهشته‌های الیگوسن- میوسن زیرین در برش چینه‌شناسی نره در جنوب باختر جهرم، از سنگ آهک و سنگ آهک رس‌دار به همراه مارن ورسوبات تبخیری تشکیل شده و روزن‌بران پلانکتون و کف‌زی فراوانی هستند. در بخش زیرین، نهشته‌های سازند پابده از 115 متر شیل و مارن با میان لایه‌های سنگ آهک رس‌دار تشکیل شده‌اند که به طور هم‌شیب و پیوسته، از ائوسن پسین تا الیگوسن ادامه داشته است. مرز بالایی سازند پابده، به طورهمشیب و پیوسته با سازند آسماری است. سازند آسماری در این برش از 250 متر سنگ آهک وسنگ آهک رس‌دار تشکیل شده است که 210 متر آن متعلق به آسماری زیرین و40 متر آن متعلق به آسماری میانی است. این در حالی است که نهشته‌های عموماً تبخیری- مارنی و سنگ آهک رس‌دار سازند گچساران، به طور ناپیوسته روی نهشته‌های کربناتی سازند آسماری قرار گرفته‌اند. سازند گچساران با ستبرای510 متر، از سه بخش چهل، چمپه و مول تشکیل شده است. سنگ آهک‌های خالص و ستبر لایه قاعده سازند میشان (عضو گوری) با 302 متر ستبرا نیز، به طور تدریجی روی نهشته‌های سازند گچساران قرار گرفته است. سرانجام کنگلومراهای سازند بختیاری با ناپیوستگی در این ناحیه بر روی کربنات‌های سازند میشان (عضو گوری) قرار گرفته است. سنگ‌شناسی واحدهای سنگی مطالعه‌شده در این برش متنوع است و همین امر باعث به وجود آمدن محیط‌های رسوبی مختلف و تنوع رخساره‌ها و حضور فسیل‌های پلانکتون و کف‌زی فراوان شده است. با بررسی 203 نمونه، شامل 193 نمونه مقطع سخت و 10 نمونه نرم در برش مورد مطالعه، 34 جنس و 47 گونه از روزن‌بران کف‌زی و 8 جنس و 13 گونه روزن‌بران پلانکتون و قطعات جلبک، بریوزوا و ماکروفسیل‌های مختلف شناسایی شدند. بر اساس تجمع روزن‌بران، سن بخش زیرین سازند پابده در برش مورد مطالعه ائوسن پسین (پریابونین) و بخش بالایی متعلق به الیگوسن پیشین است. سازند آسماری نیز الیگوسن (روپلین پسین- شاتین) تا میوسن پیشین (آکیتانین) است. همچنین نهشته‌های سازند گچساران که شامل بخش‌های چهل ، چمپه و مول، است مربوط به میوسن پیشین (اکیتانین- بوردیگالین) است. سازند میشان (عضو آهک گوری) نیز در این برش به میوسن پیشین (بوردیگالین) تعلق دارد و تا انتها شواهد فسیلی که سن بالاتری را تأیید نماید، یافت نشده است. بر پایه حضور روزن‌بران شاخص، برش چینه‌شناسی نره قابل انطباق با زیست‌زون‌های یک الی چهار Adams and Bourgeois (1967) و با زیست‌زون‌های شماره 54 ، 57 ، 59 ، 62 ،63 و 64 Wynd (1965) است.
کلیدواژه‌ها: روزن‌بران، زیست چینه‌نگاری ، الیگوسن- میوسن زیرین، فارس داخلی.
1 دانشگاه خوارزمی، دانشکده علوم، گروه زمین‌شناسی، تهران، ایران
2 گروه زمین شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3اداره زمین‌شناسی سطح الارضی، مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران، تهران، ایران
4 سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
تاریخ دریافت: 30/ 06/9 138
تاریخ پذیرش: 02/ 11/ 1389
*نویسنده مسئول: جهانبخش دانشیان؛ E-mail: daneshian@saba.tmu.ac.ir